Hoorcollege 10 (10-3): De Zwartste Bladzijde. Gebruik en misbruik van de
Holocaust
Introductie/Actualiteit
- Vorig jaar in Aalst België -> praalwagen ‘Sabbatsjaar’.
o Veel commotie rondom deze praalwagen.
o Karikatuur lijkt veel op antisemitische propaganda van de jaren dertig en veertig.
- Thema 2020: ‘Joden en Unesco’.
o November 2019 aangekondigd met 150 ‘carnavalslintjes’ met karikaturen.
o Van Unescolijst geschrapt.
o Carnavalsoptocht 2020 joodse karikaturen nog scherper aangezet.
- Carnaval 2020 Spanje.
o Carnavalsoptocht met nazistische figuren.
- In veel Carnavalsoptochten veel stereotype figuren, minder commotie over andere
stereotypen dan over de joodse.
- Februari 2019 en december 2018 bekladding van joodse graven.
- Nederland 2019.
o Tentoonstelling Holocaust Museum in oprichting ‘Jodenvervolging in foto’s’.
o Enorm veel aandacht, in bezoek en media én internationaal.
o Let op terminologie -> jodenvervolging.
Tot ver in jaren tachtig deze term veel gebruikt.
Holocaust = (Grieks; holokauston) ‘brandoffer’.
Problematische term vanwege quasireligieuze associaties,
Amerikaans perspectief. Welke slachtoffers horen erbij, welke niet?
Term pas sinds 1978 gangbaar buiten VS.
Alternatieven:
o Jodenvervolging = Nederlands, tot ver in jaren negentig
meest gebruikt.
o Endlösung = ‘Finale oplossing’, nazistische term.
o Choerban = ‘Verwoesting’, religieuze term.
o Sho’ah = ‘Catastrofe‘, Frankrijk, Israël, joodse
gemeenschappen.
o Auschwitz = symbolische naam voor systematische
racistische vervolging van joden, Sinti, Roma.
Term Holocaust sterk door Amerikaanse visie bevorderd en
gevormd.
Auschwitz als ijkpunt
- Filosofische, historische term.
- Icoon voor systematische vernietiging én dwangarbeid.
- Björn Höcke (AfD) -> ijkpunt Auschwitz té dominant aanwezig in Duitse geschiedenis.
o Werd overnight een Holocaustmonument in zijn achtertuin geplaatst.
- Plek wordt vaak door regeringsleiders en religieuze leiders bezocht.
- Taboe:
o Legopoppetjes en legoset in thema concentratiekamp.
o Ronald Ophuis schilderijenserie Bikenau -> pornografische scènes.
o Kibbutz Yad Mordechai Israël -> experience kant van het museum, beelden
nagebouwd. Triviaal of empatisch?
Verbeelding stimuleren…?
Waar ligt de grens bij zulke voorstellingen en experiences?
, o ‘I Will Survive’ -> overlevende viert ‘overwinning’ op nazi’s met zijn kleinkinderen in
een filmpje waarin ze dansen bij concentratiekampen.
Wettelijke strafbaarheid Holocaust-ontkenning
- Canada, Frankrijk, Hongarije, Israël enzovoorts Holocaustontkenning strafbaar gesteld
(Memory laws zoals in Rusland).
o In Rusland beroepen ze zich ook op de Holocaustontkenningswetten in West-Europa
bij kritiek op hun Memory laws.
- Hongarije niet alleen ontkenning maar ook bagatellisering of goedpraten strafbaar.
- In België bredere strafbaarstelling op ontkennen van misdrijven tegen de mensheid of
genocide door de nazi’s.
- Nederland indirect onderdeel van discriminatieverbod, geen wetten met betrekking tot
geschiedvisies.
Auschwitz als alomvattend referentiepunt
- Godwin op zijn kop.
- Universiteit Leuven:
o Godsdienstonderwijs helemaal opgezet vanuit Auschwitz, alle aspecten gekoppeld
aan thema Auschwitz.
o Theologie naar Auschwitz. Centraal thema.
Convergerende lijnen college
- Nederland.
- Duitsland.
- Verenigde Staten.
- Polen.
- Israël.
- Frankrijk.
- Convergerend in ‘a Global Memory’.
- Anne Frank als universeel icon.
Waarmee begint de geschiedenis van de herinnering?
- Bevrijding van de kampen.
o Zowel vernietigingskampen als concentratiekampen en werkkampen.
o Vernietigingskampen slechts klein deel van het grote stelsel.
- Beelden zijn iconisch.
- Bevrijding van oosten naar westen.
o Eerste kamp in Oost-Europa al in 1944 bevrijd.
- Westelijke geallieerden beseffen dat de bevrijding goed vastgelegd moeten worden.
o Foto’s verschijnen in de media.
- WOI -> rondom wreedheden propagandaoorlogen gevoerd.
o Vanaf begin overtuiging Amerikanen en Britten om foto’s propagandistisch in te
zetten ten behoeve van heropvoeding op nationale Duitse schaal. Foto’s en film
belangrijke rol in deze heropvoeding.
o Filmbeelden maakten mensen uiteindelijk passief -> afsluiting van de misdaden.
Stoppen met laten zien beelden om dit effect te stoppen.
o Duitse inwoners gedwongen om met eigen ogen te zien wat er was gebeurd.
Verplichte bezoeken aan kampen en bekijken van lijken.
Bezoeken ook gefilmd -> verdubbeling van propaganda/beeldmateriaal
rondom heropvoeding.
- Politieke en religieuze leiders laten zich in kampen fotograferen -> Eisenhower.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrthekuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.