Geschiedenis
Tijdvak 1: Jagers en boeren
Prehistorie.
tot 3000 v. Chr.
Prehistorie
- Betekent letterlijk vóór de geschiedenis.
- Ofwel de tijd voordat mensen geschreven bronnen nalieten.
- Door het ontbreken van geschreven bronnen is het lastig de
geschiedenis van de eerste mensen te vertellen.
- Is een periode van ongeveer 2,5 miljoen jaar.
- Van de eerste mensen zijn er geen geschreven bronnen, daarom worden overblijfselen van
de mensen uit de oertijd onderzocht om iets over hun leven te kunnen vertellen.
De eerste mens
- Leefde waarschijnlijk ongeveer 4 tot 6 miljoen jaar geleden in Oost-Afrika.
- Vanuit dat continent trokken enkele mensensoorten naar andere delen van de wereld.
- De homo sapiens, de moderne mens, was het meest succesvol en bleef als enige
mensensoort over.
- Trokken vanuit Afrika de wereld in en veroverde de gehele wereld.
Naam: Homo Habilis: handige mens.
Vindplaats: Afrika: Kenia, Tanzania.
Wanneer: 2,4 miljoen jaar geleden.
Naam: Homo Erectus: rechtopstaande mens.
Vindplaats: Afrika, Zuid-Europa, Midden-Oosten, Zuidoost Azië.
Wanneer: 1,9 miljoen jaar geleden.
Naam: Neanderthaler.
Vindplaats: Zuid-Europa, Midden-Europa, Midden-Oosten.
Wanneer: 230.000 jaar geleden.
Naam: Homo Sapiens: verstandige mens.
Vindplaats: Afrika, Azië, Europa, Noord- en Zuid-Amerika.
Wanneer: 137.000 jaar geleden.
Steentijd
De tijd van 2,5 miljoen jaar geleden tot ongeveer 7000 jaar geleden.
,Jagers-verzamelaars
- Leefde van de jacht en van alles wat zij onderweg aan eetbaars vonden.
- Daarom worden ze zo genoemd.
- Leefde nooit lang op 1 plek.
- Verhuisde regelmatig van het ene gebied naar het andere gebied.
- 1 van de belangrijkste voedselbronnen waren de dieren.
- Die trokken per seizoen naar plekken waar het meeste voedsel te vinden was.
- De jagers reisden hier achteraan.
- Gemakkelijk verplaatsbare hutten, gereedschap en wapens waren noodzakelijk.
- Die werden gemaakt van dierenhuiden, vuursteen, beenderen en hout.
- Woonden in tenten of in grotten.
Gereedschap en vuur
- De homo erectus waren waarschijnlijk de eerste mensen die ongeveer een half miljoen jaar
geleden zelf vuur wisten te maken.
- Door het maken van vuur waren ze minder afhankelijk van het klimaat.
- Het bezit van vuur maakte de verspreiding van de homo erectus over grote delen van Europa
en Azië mogelijk.
- Voordelen van vuur:
• Rauw vlees dat gekookt of gebraden was, was veel beter te verteren.
• Gevaarlijke dieren konden gemakkelijker op afstand worden gehouden.
Voedsel
- Er werd gejaagd op wilde dieren: mammoeten en rendieren. Er werd gevist en eetbare
planten en vruchten verzameld.
- Men jaagde op mammoeten en rendieren voor het vlees en de huid. Ze gebruikte bij de jacht
pijlen en speren.
- De jagers sloten samen een mammoet of rendier in en probeerden het dan met wapens te
raken. Ze dreven het dier ook wel eens een bepaalde kant op zodat het van een rotswand
viel of vast bleef zitten in een moeras. Het dier werd door rendierjagers aangevallen en
gedood.
Rendierjagers
- Aan het eind van de ijstijd leefde een volk van rendierjagers.
- Volgden de kuddes rendieren en jaagde in kleine groepen.
- Leefde in tenten van rendierhuiden omdat ze altijd onderweg waren.
- Rendierjagers gebruikte wapens van hertengeweien.
IJstijd
14.000 voor Christus.
Toendragebied
- Een gebied zonder bomen, waar de begroeiing bestond uit grassen, mossen en bergstruiken.
- Het toendraklimaat was ongunstig voor de groei van hogere planten, omdat de bodem
gedurende minstens zes maanden per jaar bevroren of met sneeuw bedekt was.
- Tijdens de zomer ontdooide alleen de bovenste laag. Het water kon hierdoor niet wegzinken.
- De bodem van de toendra was daardoor moerassig.
- Op deze toendra’s trokken grote kuddes rendieren rond.
- In de koudste maanden is de temperatuur onder de -3 °C, in de warmste maanden tussen 0
en 10 °C.
,Grotschilderingen
- Waarschijnlijk was het schilderen van deze tekeningen een ritueel voor de jacht of een bewijs
voor de jacht.
- Een andere reden kan zijn om de goden gunstig te stemmen voor een succesvolle jacht of tot
bescherming van de jagers die op jacht gingen.
- De onderwerpen die geschilderd werden waren meestal dieren, soms mensen.
- Naast grot schilderingen sneden ze ook kleine beeldjes uit bot of ivoor. Deze beeldjes
moesten geluk brengen bij de jacht.
Grot schilderingen
Grot schilderingen zijn ongeveer 15.000 jaar uit.
Eerste landbouwers in de wereld
- Waarschijnlijk is de ontwikkeling van landbouw ongeveer 11.000 jaar geleden op gang
gekomen.
- In het Midden-Oosten leefde de eerste landbouwers. De oevers van de rivieren Eufraat, de
Nijl en de Tigris boden vruchtbare grond.
- Ongeveer 11.000 jaar geleden was het klimaat in dit gebied gunstig voor de teelt van allerlei
graangewassen.
- Landbouwers leefde niet nomadisch en vestigde zich voor een langere tijd op dezelfde grond.
- Toen de omstandigheden gunstig waren gingen steeds meer mensen eigen voedsel
verbouwen. De nood om al rondtrekkend voedsel te verzamelen was daarmee voorbij.
Agrarische revolutie/neolithische revolutie
- De overgang van een samenleving van jager-verzamelaars naar een landbouwsamenleving.
- Omdat de bevolking groeide moesten mensen telkens op zoek naar nieuwe
landbouwgronden.
- Rond 5000 v. Chr. Bereikte de agrarische revolutie West-Europa.
IJstijden
Perioden van ijzige kou waarin het land in het noorden van Europa bedekt is met ijs.
Nomadische levenswijze
Mensen hebben geen vaste woonplaats maar trekken rond en leven van wat de natuur te bieden
heeft.
, De stappen waarin de revolutie zich voltrok:
Dieren houden
- De wolf, schapen, geiten en varkens waren de eerste dieren die door mensen werden
gehouden.
- Voordelen van het houden van dieren:
• Voedsel binnen handbereik in de vorm van vlees en melk.
• Wol werd een belangrijke grondstof voor kleding.
• Dieren konden nuttig werk verzetten.
- Vanaf ongeveer 4000 v. Chr. was het dankzij het wiel en de ploeg mogelijk om met runderen
grote stukken grond om te ploegen. De opbrengsten in de landbouw werden daardoor
groter.
- Meer en beter voedsel had tot gevolg dat de bevolking ging groeien.
Trechterbekervolk
- Bewoners die een vaste verblijfplaats hadden gevonden hadden bekers ontworpen die
bestonden uit twee op elkaar geplakte vormen van klei.
- Die bekers werden gebakken in open vuur.
- De potten hadden een wijde opening en worden daarom trechterbekers genoemd.
- De mensen die deze cultuur in Noord Nederland ontwikkelden waren de voorlopers van de
eerste boeren.
- Trechterbekers zijn veel opgegraven uit grafmonumenten uit die tijd, de hunebedden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannezwart1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,18. Je zit daarna nergens aan vast.