Samenvatting/begrippenlijst Biologie voor jou. Thema 6: Afweer (5 HAVO). De samenvatting bevat alle begrippen uit dit thema inclusief duidelijke plaatjes voor een betere uitleg en voorbeelden bij de begrippen.
Roze woorden: terugkomende begrippen
Oranje woorden: voorbeelden
Ziekteverwekkers: Je lichaam wordt constant belaagd door organismen uit de omgeving
die je ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers (pathogenen) zijn erg klein,
zoals bacteriën en virussen. Andere zijn groter zoals schimmels en dieren (bijvoorbeeld
insecten).
Infectie: Het binnendringen van ziekteverwekkers (pathogenen) in je lichaam.
Lichaamsvreemd: Stoffen die niet in je lichaam thuishoren. Het afweersysteem beschermt
je tegen lichaamsvreemde organismen en lichaamsvreemde stoffen. Lichaamseigen stoffen
of cellen worden door je lichaam gemaakt of zijn onderdeel van je lichaam. Deze worden
normaal gesproken niet door je afweersysteem aangevallen.
Huid: De huid beschermt het lichaam tegen schadelijke invloeden van het uitwendige milieu.
Samen met de slijmvliezen vormen ze de eerste verdedigingslinie in de bescherming tegen
gevaren van buitenaf.
Mechanische afweer: Fysieke aanpassingen om indringers van buiten te houden.
Voorbeelden hiervan zijn het traanvocht, speeksel, slijm in de neus (snot).
Chemische afweer: Het gebruik van stoffen om indringers buiten te houden. Denk hierbij
aan het zoutzuur in maagsap dat de bacteriën doodt.
Melanine: In de kiemlaag liggen pigmentvormende
cellen: de melanocyten (melanos = zwart). Deze
vormen het donkere pigment melanine, dat ze via
hun uitlopers afgeven aan de nabijgelegen
opperhuidcellen. Deze vorming van melanine wordt
gestimuleerd door blootstelling van de huid aan
zonlicht. Melanine beschermt de delende cellen in de
kiemlaag tegen de schadelijke invloed van
ultraviolette straling in zonlicht.
Indirecte afweer: Hierbij maakt een plant een lokstof aan die de
natuurlijke vijand van zijn belager aantrekt.
, Par 2 Afweer
Aangeboren afweer: Deze is gericht op vele verschillende ziekteverwekkers (o.a. tegen
bacteriën en lichaamsvreemde stoffen. Deze afweer wordt snel actief bij infectie en komt
voor bij alle dieren en planten.
Verworven afweer: Deze is gericht tegen één ziekteverwekker en komt
langzaam op gang. De afweer is alleen bij
gewervelde dieren van toepassing.
Rode beenmerg: Hier ontstaan verschillende
typen bloedcellen, fagocyten en lymfocyten. Na
hun ontstaan komen deze witte bloedcellen in het
bloed terecht, waar ze lichaamsvreemde virussen
en bacteriën bestrijden. Fagocyten maken
onderdeel uit van de aangeboren afweer. De
lymfocyten horen bij de verworven afweer.
Macrofagen: (Letterlijk: grote eter, veelvraat)
zijn fagocyten die zich door het hele lichaam
verplaatsen. Ze reageren snel op
binnendringende ziekteverwekkers en maken
deze binnen enkele minuten na binnenkomst
onschadelijk door ze in zich op te nemen
(fagocyteren). Macrofagen maken geen
onderscheid tussen verschillende
ziekteverwekkers, maar ruimen als een soort
grote stofzuiger snel alle binnendringers op.
Macrofagen kunnen koorts veroorzaken. In
reactie op een ziekteverwekker scheiden ze een
stof af die de normwaarde voor de
lichaamstemperatuur verhoogt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MarissaHeijnen12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
