SAMENVATTING VERZEKERINGSRECHT
WEEK 1 – Verzekeren, verzekeringen en betrokkenen
Verzekeren = een risico-overdracht
De verzekeraar neemt het risico op schade over, tegen betaling van de premie.
Risico = kans op een bepaald gevolg door de verwezenlijking van een bepaald onzeker feit.
1.5 Het aleatoire karakter van verzekering
Kenmerkend voor de verzekeringsovereenkomst is het element van onzekerheid. Onzeker moet zijn of de verzekeraar moet
uitkeren, wanneer hij moet uitkeren en/of welk bedrag hij moet uitkeren.
Verwezenlijking van het risico = het risico dat de verzekeraar krachtens de verzekeringsovereenkomst op zich heeft genomen.
De onzekerheid moet bij het sluiten van de overeenkomst voor partijen bestaan. Voor zover die onzekerheid ontbreekt, heeft de
overeenkomst geen effect en is er dus geen verzekeringsdekking voor schade. Bij de beoordeling of aan het
onzekerheidsvereiste is voldaan, moet het geheel van gebeurtenissen in aanmerking worden genomen.
De mate van de voor de verzekering vereiste onzekerheid hangt af van de aard van het verzekerde risico en van hetgeen de
polis omtrent het verzekerde risico bepaalt.
Het risico kan doen ingaan voor het tijdstip van het aangaan van de verzekering, waarmee de dekking wordt gegeven voor
voorvallen die zich al daarvoor hebben voorgedaan.
Let op: onzeker voorval en “van buiten komend onheil” zijn geen synoniemen van elkaar! Er moet onderscheid worden gemaakt
tussen de vaststelling dat een voorval onzeker was en de daarna te beantwoorden vraag wat de rechtens relevante oorzaak
van de schade is.
Erg veel is verzekerbaar. Niet verzekerbaar is:
- De te verwachten schade is te groot (aardbevingen/ overstromingen);
- De te verwachten schade is niet te berekenen (cyberrisico’s);
- Bij één gebeurtenis veel schade (terroristische aanslag);
- Slecht schadeverloop (individueel of bepaalde groep).
Premieberekening:
Premie = schadefrequentie x gemiddeld schadebedrag
Kijkend naar de geschiedenis wordt bepaald hoeveel schade wordt geleden, op welke locatie
en hoe hoog de gemiddelde schade is. Dit doe je keer het totaal aan verzekerde
goederen/goederen die schade lijden (bijv. 25000 fietsen verzekerd, 1000 gestolen = 4%)
Verzekeringen kennen twee principes:
Moreel risico
- De verzekerde wordt minder voorzichtig/ zorgvuldig;
- De verzekeraar bouwt daardoor prikkels in vanuit de verzekering (eigen risico, bonus-malus)
Antiselectie
- Vooral mensen met slechte risico’s willen verzekeren;
- De verzekeraar reageert met een selectie van bepaalde risicogroepen.
Verschillen oud verzekeringsrecht – nieuw verzekeringsrecht
Oude Wetboek van Koophandel Nieuw Burgerlijk Wetboek; titel 7.17 BW
Korte artikelen, helder, eenvoudig taalgebruik Lange artikelen, ondoorzichtig, ingewikkeld
taalgebruik
Bescherming: verzekeraar Bescherming: consument
Uitsplitsing in type verzekering (brand, transport Gelaagde structuur:
e.d.) - Algemeen deel (alle verzekeringen)
- Schadeverzekering
- Levens-/sommenverzekering
Onduidelijk wat dwingend recht is Per afdeling aangegeven (semi)dwingend recht
Verzekeringsrecht heeft ook een gelaagde structuur in het Burgerlijk Wetboek:
Boek 3 Boek 6 Boek 7 Titel 7.17 BW (Polisvoorwaarden)
Let op: Verzekeringsrecht = Polisrecht (daarom altijd polisvoorwaarden nalopen)
Grondbeginselen verzekeringsrecht:
- Vertrouwensbeginsel
Verzekeringsovereenkomst = vertrouwensovereenkomst.
, De verzekeraar moet kunnen uitgaan van juiste informatie om het risico te bepalen
mededelingsplicht van verzekerde, EN/OF
De verzekerde moet kunnen uitgaan dat uitgekeerd wordt en niet uit verzekering gezet wordt.
- Consumentenbescherming
De verzekeringsovereenkomst (artikel 7:925 BW): ALGEMEEN DEEL
“Verzekering is een overeenkomst waarbij de ene partij, de verzekeraar, zich tegen genot van premie
jegens haar wederpartij, de verzekeringnemer, verbindt tot het doen van een of meer uitkeringen, en
bij het sluiten der overeenkomst voor partijen geen zekerheid bestaat, dat, wanneer of tot welk bedrag
enige uitkering moet worden gedaan, of ook hoe lang de overeengekomen premiebetaling zal duren.
Zij is hetzij een schadeverzekering, hetzij een sommenverzekering.”
Ofwel:
- Twee contractspartijen:
o Verzekeraar
Direct writer = rechtstreeks bij verzekeraar zelf
Intermediairmaatschappij = tussenpersoon, vaak voor zakelijke onderneming
o Verzekeringsnemer
Verzekerde = degene wiens belang is verzekerd (artikel 7:945 BW)
Verzekeringsnemer = degene met verschillende plichten:
Mededelingsplicht (bij afsluiten verzekering)
Premie betalen
Bevoegd tot opzegging
Verzekerd belang
o Overige betrokkenen:
Tussenpersoon = degene tussen de contractuele partijen in. Functies:
bemiddelen, adviseren, nazorg
Zelfstandige tussenpersoon = handelt in opdracht van
verzekeringsnemer o.b.v. overeenkomst van opdracht. Voor rekening
en risico van de verzekeringsnemer
Gebonden tussenpersoon = handelt in opdracht van verzekeraar
o.b.v. arbeidsovereenkomst. Voor rekening en risico van verzekeraar
Makelaar = zelfstandige tussenpersoon voor grote beursgenoteerde
ondernemingen, voor risico verzekeringnemer
Gevolmachtigde = bevoegd om namens verzekeraar een verzekering af te
sluiten met verzekeringsnemer (kan gebonden tussenpersoon niet).
- Wederkerige overeenkomst;
- Premie
- Uitkeringen:
o In geld of natura
o Ineens of periodiek
- Onzekerheid over:
o Of wordt uitgekeerd;
o Wanneer uitkering; (sommenverzekering overlijden)
o Tot welk bedrag uitkering; (bouwprojecten)
o Hoelang de premiebetaling zal duren.
BELANGRIJK: er moet dus onzekerheid zijn!!
Let op: uitgangspunt = contractsvrijheid Boek 6 BW
Dit betekent dus ook dat de verzekeraar geen acceptatieplicht heeft bij particuliere verzekeringen. Zij
mogen bepalen wie ze wel of niet aannemen. Dit is bevestigd door de HR. Een uitzondering is voor de
WAM-verzekeringen. Daarbij moet een minimumdekking worden gegeven in de polis, dit mag niet
minder zijn dan bepaalt bij wet.
De schadeverzekering (artikel 7:944 BW): SPECIFIEK DEEL 2
“Schadeverzekering is de verzekering strekkende tot vergoeding van vermogensschade die de
verzekerde zou kunnen lijden.”
Doel = bescherming van het vermogen van de verzekeringsnemer van aantasting daarvan.
Bescherming van vermogen kan op twee wijzen:
, 1. Direct/ first party = wanneer de het vermogen direct wordt aangetast;
2. Indirect/ third party = wanneer de schade van een derde wordt toegevoegd aan het vermogen;
BELANGRIJK = indemniteitsbeginsel (artikel 7:944 en 7:960 BW) = dwingend recht
= de verzekerde mag niet in een voordeligere positie worden gebracht. De verzekering beoogd alleen
vermogensschade te vergoeden, niet meer en niet minder.
Soms lijkt het in strijd met indemniteitsbeginsel: Opstalverzekering die een nieuw pand plaatst wanneer het is afgebrand, terwijl
het afgebrande gebouw al 30 jaar oud was. Toch geen strijdigheid, niet in strijd met het beginsel, want het gebouw heb je nodig
om in dezelfde positie te komen. De functie en de economische betekenis van zaken is gelijk gebleven.
1.8 Schade-, sommen-, levens- en persoonsverzekering
Bij schadeverzekering komt het voor dat voor bepaalde posten vaste bedragen zijn verzekerd, zonder dat dit het karakter van
de schadeverzekering aan de verzekering behoeft te ontnemen. Zo kan bij of naast een brandverzekering voor een percentage
van de verzekerde som een vast bedrag als aanvullende dekking worden verzekerd voor bepaalde kosten en gevolgschaden
die niet onder de normale dekking vallen.
Vorderingen tot schadevergoeding die de verzekerde ter zake van door hem geleden schade op derden heeft, gaan bij wijze
van subrogatie over op de verzekeraar voor zover deze die schade, al dan niet verplicht, vergoedt. Dit is niet het geval bij een
sommenverzekering.
De sommenverzekering (artikel 7:964 BW): SPECIFIEK DEEL 3 (niet relevant voor tentamen)
“Sommenververzekering is de verzekering waarbij het onverschillig is of en in hoeverre met de
uitkering schade wordt vergoed. Zij is slechts toegelaten bij persoonsverzekering en bij verzekeringen
welke daartoe bij algemene maatregel van bestuur, zo nodig binnen daarbij vast te stellen grenzen,
zijn aangewezen”
Let op: hier speelt indemniteitsbeginsel geen rol vaak sprake van vooraf besproken bedrag.
Voorbeeld: levensverzekering.
1.8 Schade-, sommen-, levens- en persoonsverzekering
De sommenverzekering is slechts toegelaten bij persoonsverzekering en bij verzekeringen die daartoe bij algemene maatregel
van bestuur zijn aangewezen.
De persoonsverzekering = de verzekering welke het leven of de gezondheid van een mens betreft. Dit kan zich ook voordoen bij
schadeverzekering.
De levensverzekering is de in verband met het leven of de door gesloten sommenverzekering met dien verstande dat
ongevallenverzekering niet als levensverzekering wordt beschouwd.
1.11 Behandeling van klachten en geschillenbeslechting
Consumenten en kleinzakelijke ondernemers kunnen zich onder bepaalde voorwaarden met klachten
of een geschil wensen tot de Stichting Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid).
Consumenten met een geschil over zorgverzekering kunnen zich wenden tot de Ombudsman en de
Geschillencommissie onder de Stichting Klachten en Geschillen zorgverzekering (SKGZ).
Het Kifid behandelt klachten van consumenten over financiële diensten, verleend door financiële
dienstverleners die bij het Kifid zijn aangesloten.
Het Kifid beoordeelt na de ontvangst van de klacht of deze in behandeling kan worden genomen. Als
een consument het niet eens is, kan hij hiertegen binnen vier weken na dagtekening van de beslissing
schriftelijk gemotiveerd bezwaar maken bij de voorzitter van de Geschillencommissie.
Na de schriftelijke procedure wordt een behandelend commissie aangewezen, die uit een, drie of vijf
leden van de Geschillencommissie bestaat.
Naast behandeling kan het Kifid ook bemiddelen in klachten.
Tegen een uitspraak van de Geschillencommissie staat hoger beroep open bij de Commissie van
Beroep.
Tot slot de Tuchtraad Financiële Dienstverlening, zij hebben de taak erop toe te zien dat de leden van
het Verbond van Verzekeraars ten opzichte van consumenten de goede naam, het aanzien van en het
vertrouwen in de bedrijfstak in stand houden.
