Citroeninkt – SAMENVATTING
Inhoudsopgave
Woord vooraf .................................................................................................................................................................... 2
Proloog - 2018 ................................................................................................................................................................... 2
Deel I ................................................................................................................................................................................. 2
1 De school - 1994......................................................................................................................................................... 2
2 De stad - 1982 ............................................................................................................................................................ 3
3 Het dorp - 1995 .......................................................................................................................................................... 3
4 De bergen - 1986 ........................................................................................................................................................ 4
5 Thuis - 1996 ................................................................................................................................................................ 5
6 De fundamentalisten – 1988...................................................................................................................................... 6
7 Zondag - 1997............................................................................................................................................................. 6
8 Het huwelijk - 1988 .................................................................................................................................................... 7
9 Het zwembad – 1998 ................................................................................................................................................. 7
10 De baby – 1989 ........................................................................................................................................................ 8
11 Ziba - 1999................................................................................................................................................................ 8
Het vliegtuig – 2018 ........................................................................................................................................................ 10
Deel II .............................................................................................................................................................................. 10
1 De school (2) - 2003 ................................................................................................................................................. 10
2 De fabriek - 1989 ...................................................................................................................................................... 11
3 Scheveningen – 2004 ............................................................................................................................................... 11
4 Niloofar – 1990......................................................................................................................................................... 12
5 Tony – 2004 .............................................................................................................................................................. 12
6 De lening – 1990 ...................................................................................................................................................... 13
7 De skatebaan – 2004 ................................................................................................................................................ 13
8 Geboorteakte - 1992 ................................................................................................................................................ 14
9 De tram – 2005......................................................................................................................................................... 14
10 Goudmunten – 1993 .............................................................................................................................................. 15
11 Ruzie – 2005 .......................................................................................................................................................... 15
12 De kuikens - 1993 ................................................................................................................................................... 16
13 De brief................................................................................................................................................................... 17
14 De herinnering ....................................................................................................................................................... 17
Epiloog............................................................................................................................................................................. 17
Woord van dank .............................................................................................................................................................. 17
NB cursief zijn citaten uit boek, teksten in paars gekleurd zijn mijn opmerkingen
,Woord vooraf
“Wie zijn land noodgedwongen verlaat, verliest een deel van zichzelf”. De auteur realiseerde zich dit na 30 jaar. Als
kind begrepen ze dit niet, maar ze zag haar ouders een deel van zichzelf verliezen. De auteur dacht dat ze anderhalf
persoon konden worden om dit verlies te compenseren, maar dat kan niet. Men is of een heel persoon of niet.
Proloog - 2018
De hoofdpersoon (Talar), die eigenlijk ook de auteur (Maral) is, krijgt een levens veranderende telefoontje terwijl ze
in Cuba is. Haar broer vertelt haar dat hun moeder in Parijs, op het vliegveld, is gevonden, verward en niet in staat
om haar locatie te beschrijven. Ze ligt nu in een ziekenhuis in Nederland, vertoont vreemd gedrag en heeft mogelijk
een hersentumor. De auteur/hoofdperspoon (Maral/Talar) realiseert zich dat ze heel weinig weet over het verleden
van haar moeder en vreest dat het misschien te laat is om daar achter te komen.
Deel I
1 De school - 1994
Talar begint aan haar eerste schooldag in een nieuw land, in groep 2. Ze is opgewonden, maar ook gespannen door
het angst om niet erbij te horen. De lerares leidt een gebed en stelt Talar voor aan de klas. Talar moet een aantal
toetsen maken en wordt uiteindelijk in de klas verwelkomd. Talar ontmoet een meisje genaamd Johanna die haar
naar haar achtergrond vraagt, waardoor Talar leert dat ze uit Iran komt en nu in Nederland is. Talar is in de war over
het concept van verschillende landen en uit een andere land komen.
De moeder legt haar uit, later, dat ze in een ander land zijn nu, waar mensen een andere taal spreken. Talar vraagt of
de kinderen in haar klas ook in de gevangenis hebben gezeten, net als haar moeder. Haar moeder vertelt haar dat
dat niet zo is. Ze herinnert zich hun reis naar het nieuwe land en hun ervaring om in een kamer opgesloten te
worden en eten te krijgen. Ze vroeg toen haar moeder wanneer ze naar school mocht, maar haar moeder vroeg haar
om geduld te hebben totdat ze een huis hebben. De vertelster vroeg toen zich af ook hoe het zou zijn om een huis te
hebben en met wie ze zou kunnen spelen. Haar moeder stelde haar gerust dat alles goed zal komen. Terug van haar
herinneringen realiseert zich dat de kinderen in haar klas niet de ontberingen hebben meegemaakt die zij heeft.
Aan het begin moesten Talar, haar moeder Sepideh en kleine broertje, Cesar, wennen aan hun toegewezen huis en
dorp in Nederland. Ze eten alleen en zwijgend aan de tafel, die een geschenk is van de vorige eigenaars. In Iran
werden hun maaltijden altijd gedeeld met familie of vrienden en “zaten samen op een kleed op de grond, onze
sofreh, vol mandjes plat brood, schoteltjes witte kaas, ui en verse munt. Een huis zonder bezoek is een leeg huis, zei
mama toen ze nog dingen zei.”
Op een dag vertelt Talar, om de stilte te ontbreken, over haar dag op school, dat ze stickers kreeg omdat ze zo goed
had gedaan. Aan tafel bad ze stiekem: “In het begin zag ik het als een taak: ik wilde het gebed foutloos kunnen
meedoen met de klas. Maar hoe meer juf Petra vertelt over de Lieve-Heer, die voor ons zorgt, die we bedanken, hoe
meer het voelt als iets wat ik zelf wil doen. Ik bid met mijn ogen tot spleetjes geknepen en mijn handen onder het
tafelblad. De kinderen in mijn klas bidden de hele dag door en zijn altijd blij. Ik weet zeker dat het bidden mij ook
helpt.”
, Wanneer haar moeder haar onder de tafel ziet bidden, ondervraagt ze haar hierover. Ze legt uit maar het gesprek
wordt onderbroken door een telefoontje, en ze rent naar boven.
Sepideh voert vaak lange telefoongesprekken, die Talar afluistert. De gesprekken zijn vaak gespannen en gaan over
de veiligheid van hun vrienden en de emotionele toestand van Talar’s vader. Die keer was haar oma die ook met
haar wilt spreken om haar te vragen over hun nieuwe leven in een dorp en om te vertellen dat Houman (oom, half
broertje Sepideh, paar jaar ouder van Talar) haar mist. De grootmoeder spreekt haar teleurstelling uit over hun
verhuizing en vraagt haar om voor haar jongere broer, Cesar, te zorgen:
“ ‘Je bent nu geen kind meer.’ ‘Ja, mamanie,’ antwoord ik, terwijl ik Cesar zie spartelen op de bank. Ik veeg de tranen
uit mijn gezicht. ‘Ik beloof het. Ik zal geen kind meer zijn.’ “
2 De stad - 1982
Op 28 juni 1982 wacht Dana, moeder van Sepideh, oma van Talar, vol spanning op de examenresultaten die
bepalend zijn voor de toelating tot de universiteit van haar dochter. Ze stopt bij een krantenkiosk om de speciale
editie met de namen van de winnaars te kopen. Teleurgesteld realiseert ze zich dat de naam van haar dochter niet
op de lijst staat. Dana denkt na over het onderdrukkende regime en het belang van onderwijs voor haar kinderen. Ze
keert terug naar huis, dankbaar voor haar comfortabele leven, gaat ze zitten voorbereidend naar het gesprek met
haar dochter. Ze wist niet hoe ze het nieuws aan haar dochter moest vertellen. Dana is zelf op jonge leeftijd
getrouwd en heeft veel uitdagingen in haar eigen leven gehad, ze kan het. Ze roept haar dochter Sepideh en bereidt
zich voor om het nieuws vriendelijk te brengen. Sepideh zei dat ze wel toegelaten was tot de universiteit, ze was een
van de uitverkorenen, Dana had gekeken in het verkeerde categorie, Wiskunde i.p.v. Biologie, waarvoor Talar de
examen had gedaan.
Sepideh, geboren in 1964 in Kermanshah, Iran, had een tumultueuze relatie met haar moeder, Dana. Ze was haar
eerste dochter uit haar eerste huwelijk. Haar moeder was te jong, 15 jaar, toen ze uitgehuwelijkt werd. Hoewel “ze
wilde getrouwd zijn, zodat ze haar ouderlijk huis kon verlaten en aan haar eigen leven kon beginnen, …dat leven
werd steeds minder van haar.” Ongelukkig in haar huwelijk, na aantal jaren voelde Dana zich aangetrokken tot haar
tandarts, wat leidde tot een nieuw huwelijk en een verandering van status, maar Sepideh had moeite met de keuzes
van haar moeder en daardoor kwamen “gevechten”. Maar op die dag, bij het ontdekken van de goede nieuws kwam
even een rust moment tussen hun. Het was ook een geweldige succes en een bijzondere nieuws, “alleen de
leerlingen met de hoogste cijfers van het land mochten naar de universiteit”; Dana was even in “peace” met Sepideh.
Sepideh was 15 jaar oud toen ze in 1979 de Iraanse Revolutie mee maakte. Haar moeder, Dana, probeerde haar
tijdens de gewelddadige demonstraties te beschermen, o.a. door haar binnen te houden, soms zelfs door haar op te
sluiten in de badkamer. Na het vertrek van de Sjah verslechterde Iran onder het bewind van Ayatollah Khomeini.
Sepideh en haar vrienden probeerden zich tegen zijn regime te verzetten door ondergrondse kranten te drukken,
maar veel Iraniërs steunden Khomeini. Sepideh's vrienden werden gearresteerd of verdwenen en het land onderging
grote veranderingen. Dana plaatste Sepideh over naar een Joodse school om haar veilig te houden, maar ze wist dat
de problemen haar dochter uiteindelijk zouden vinden.
3 Het dorp - 1995
Talar beschrijft hier haar ervaring met het leven in een rustig dorp waar mensen zachtjes praten, dat ga je op den
duur ook doen, en de geluiden van de natuur de boventoon voeren. Ze observeert alles en iedereen, ze probeert de
gewoonten over te nemen om bij te horen en ze merkt de verschillen met Iran op (in het hele boek vooral met
Iraanse steden omdat ze uit Teheran komt).
“In Iran groetten we met ‘salam’, daarna ‘chetori’ – hoe gaat het? –, altijd gevolgd door een lijst vragen: hoe gaat het
met je ouders, je zus, je oma? Daarna kreeg ik meestal opdrachten: goed naar je moeder luisteren! Niet op je duim
zuigen, Talar! Daarna opnieuw een lijst met namen van mensen die gegroet moesten worden.
