College aantekeningen
HC 12 Mededingingsrecht
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
HC Mededingingsrecht uitgebreid en duidelijk. Niets gemist want met opname teruggekeken.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
HC 12: Overheid en mededinging IIWat het Hof heeft gedaan in Corbeau, DEI en Dusseldorf komt erop neer dat de lidstaat niet
misbruikelijk gedrag moet rechtvaardigen. Het potje wat ze er bijv. van hebben gemaakt in Hofner en
Elser, GB Inno en Porto di Genova is bijna niet te rechtvaardigen. In DEI en Corbeau werd het werk
gewoon fatsoenlijk gedaan, moet je nu ook rechtvaardigen automatisch misbruik doctrine. De
lidstaat moet het verlenen van een monopolie (Corbeau) of het versterken/in stand houden (DEI)
hiervan rechtvaardigen.
Overzicht
› Overheid en mededinging - II
• Artikel 106(2) VWEU
• Altmark Trans en de Transparantierichtlijn
› Gespecialiseerde regels over universele diensten liberalisatie en aanbesteding
› Staatssteun
• Onverenigbaarheid (art. 107(1) VWEU)
• Uitzonderingen op eerste lid
Hoe moeilijk is dat rechtvaardigen? Je moet een goed doel kunnen bedenken en je moet aantonen dat
het in het kader van jouw goede doel noodzakelijk en evenredig is dat je de mededinging uitsluit of
sterker nog; het complete verdrag uitsluit. Deze twee stappen hebben we bij elke rechtvaardiging; een
goed doel en noodzakelijkheid en evenredigheid. Het goede doel moet een dienst van algemeen
economisch belang zijn (daeb). Daarnaast moet je aantonen dat het middel dat je kiest evenredig en
noodzakelijk is. Omdat daeb een open begrip is, is het verder uitgewerkt in de wet en jurisprudentie.
Altmark Trans: rechtspraak van het Hof over het begrip daeb. Transparantierichtlijn: richtlijn van EU
Commissie die het begrip daeb verder uitwerkt. Dit stelsel van recht (deze twee stukken EU-recht)
heeft geleid tot liberalisatie. Die liberalisatie (Corbeau) is het haakje waarmee de EU Commissie zegt:
nu gaan we de markt vrijmaken en dit heeft geleid tot liberalisatiewetgeving. Nutssectoren (energie,
gas en elektriciteit), maar ook post, telecommunicatie, deels vervoer zijn geliberaliseerd. Oude
staatsmonopolies die er waren zijn teruggetrokken en opgeheven. We gaan kijken naar
gespecialiseerde regels over liberalisatie. Dit doen we aan de hand van het begrip daeb als een soort
van noodrem op die liberalisatie; een rechtvaardiging om niet te liberaliseren. De terminologie is daar
iets anders; niet daeb, maar ‘universele dienst’; we willen iedereen, universeel die dienst gunnen.
Hoe kan je dan toch nog enig mededinging hebben? Door liberalisatie en aanbesteding.
Art. 106(2) VWEU - III
• Noodzakelijkheid (evenredigheid) van een beperking of uitsluiting van de mededinging
vanwege de DAEB
• Corbeau r.o. 17, 18 à “Cherry picking” tegengaan, dus wettelijk monopolie zelf wordt
gerechtvaardigd
• Achtergrond: er moet geld bij de onrendabele DAEB, maar keuze tussen:
• Kruissubsidiëring (Corbeau) en
• Subsidiëring (Altmark Trans)
• De consument of belastingbetaler betaalt, wat maakt het uit?
2 ingrediënten nodig; daeb en noodzakelijkheid/evenredigheid van de beperking of uitsluiting van de
mededinging. Het complete EU-recht is niet van toepassing als dat noodzakelijk is voor de goede
uitvoering voor een daeb. Hoe werkt dat in de praktijk? Corbeau: waarom had de Belgische regering
hier een wettelijk monopolie? Ze wilden cherry picking tegengaan; ze wilden tegengaan dat partijen
zich alleen maar gingen richten op een lucratief stukje van de markt (de post in de stad). De Belgische
posterijen hebben minder inkomen door Corbeau, en daarmee minder mogelijkheden om te
kruissubsidiëren winstgevende post met niet-winstgevende post compenseren. Met veel
nutssectoren is dit ook het geval (elektriciteitskabel is duurder op het platteland). Universele dienst;
iedereen in Nederland heeft recht om aangesloten te zijn op een betrouwbaar elektriciteitsnetwerk.
Daarvoor is in Nederland Enexis verantwoordelijk. Er ligt op het platteland 1 km kabel voor 2 huizen,
maar in de stad 1 km kabel voor 100 huizen kruissubsidiering. Juist omdat het een universele dienst
is, maakt noodzakelijk dat we dit monopolistisch organiseren. Je mag geen inbreuk maken op dit
wettelijk monopolie door zelf een eigen kabel aan te leggen. Als iedereen dit zou doen, dan zou Enexis
inkomsten missen, maar gaan de kosten omhoog. Dit is een klassiek freeriding probleem;
onderneming die zich concentreert op het lucratieve deel van de markt.
1
, Dit moet je voorkomen als je gaat liberaliseren. Hoe kan je dit voorkomen Corbeau: precies
definiëren wat nu de daeb is. Alleen hierbinnen mag je kruissubsidiëren. Als je zegt dat de daeb het
leveren van post is, dan mag je de winstgevende brief gebruiken om de verlieslatende brief te
compenseren. Maar je mag dus niet kruissubsidiëren met aan de ene kant de brievenpost en aan de
andere kant een andere postdienst (die niet universeel hoeft te zijn, zoals pakketjes of aangetekende
post). Daar hebben we alweer het zaadje voor liberalisatie; betekent dat je kan zeggen; als de
universele dienst ziet op brievenpost, dan kunnen we de rest (pakketpost etc.) dus gewoon overlaten
aan de markt.
Dus de vraag is; hoe gaan we een onrendabele daeb financieren? Keuze tussen kruissubsidiëren en
subsidiëren. Het openbaar vervoer is hier ook een voorbeeld van; soms is het heel druk, soms niet.
En toch moet de trein altijd rijden. Kruissubsidiëren is moeilijk in het openbaar vervoer. Als je de prijs
van een treinkaartje te hoog maakt, dan stapt iedereen over op andere vervoersmiddelen. Concurrentie
is mogelijk tussen vervoersmodaliteiten. Dan moet er gewoon subsidiëring bij van de overheid. Mag je
geld gebruiken van een luxe dienst om de universele dienst te kruissubsidiëren? Nee. Je mag alleen
alle diensten binnen de universele diensten met elkaar kruissubsidiëren (bijv. post met post). Stel,
pakketdienst was een universele dienst, dan mocht je deze wel kruissubsidiëren met brievenpost. Je
mag alle diensten binnen de universele dienst gebruiken om te kruissubsidiëren.
Maakt het uit of het geld komt van de consument (kruissubsidiëren) of van de belastingbetaler
(subsidiering)? Als je de belastingbetaler laat betalen, dan betaald iedereen, terwijl niet iedereen
gebruik maakt van de dienst. Dit is anders bij kruissubsidiering. Kan je invloed op uitoefenen op
subsidiering? Alleen door te stemmen of een politieke partij te beginnen. Op kruissubsidiering? Mijn
boodschappen elders doen of niet mee doen aan bijv. de brievenpost.
Art. 106(2) VWEU - V
› Artikel 106(2) juncto 107(1) VWEU
• Eerst wel staatssteun, maar gerechtvaardigd op grond van 106(2) VWEU
• Na Ferring en Altmark Trans geen staatssteun, mits alleen compensatie kosten van
DEAB
• Dus geen staatssteun en ook geen aanmelding/standstill
Als bijv. een vervoers-aanbieder een subsidie krijgt, krijgt deze eigenlijk staatssteun. Een concurrente
onderneming zou hier niet blij mee zijn. Bussen krijgen ook een subsidie. Naast deze bussen zijn er ook
andere bussen, gerund door private commerciële partijen. Deze kaartjes zijn duurder. Is hier sprake
van oneerlijke concurrentie? Misschien wel een beetje. Kan je hier iets tegen doen? Kan je tegen
klagen. Staatssteun en subsidies mag je niet zomaar geven als overheid zijnde. Maar wat als je subsidie
geeft die alleen dient ter compensatie van de kosten die horen bij de dienst van algemeen economisch
belang? Hier zit in de rechtspraak een leuke ontwikkeling in. In begin zei de EU Commissie dat dit
soort subsidies staatssteun waren en dat je dat moet aanmelden in Brussel en dan ging de Commissie
uitzoeken of het gerechtvaardigd is op grond van 106 lid 2 of niet. Dan komt er dus een derde speler
bij; niet alleen de consument/belastingbetaler die kan beslissen of dit een goede gang van zaken is of
niet, maar ook de EU-commissie. Ferring: Hof gaat om. Uitgewerkt in Altmark Trans: als er alleen
compensatie is van de kosten van de DAEB, dan is er geen staatssteun. Alleen sprake van staatssteun
als een onderneming wordt begunstigd. Bij een DAEB heeft een onderneming netto geen voordeel als
hij alleen gecompenseerd wordt. Hij heeft extra kosten, en deze kosten krijgt hij gecompenseerd. Dus
in feite is dit een gelijk speelveld van de ondernemingen. Effect van deze jurisprudentie was dat er
geen sprake meer was van staatssteun, en dat je ook niet meer langs Brussel hoefde. Dit is dus feitelijk
een overdracht van de bevoegdheden naar de lidstaten toe. De lidstaten hebben meer mogelijkheden
gekregen om zelf hun DAEB’s in te vullen (i.o.m. Verdrag van Lissabon).
Altmark Trans - voorwaarden
Compensatie van kosten DAEB is geen staatssteun mits:
1) DAEB duidelijk is en onderneming daadwerkelijk belast is met de taak. Dit is een
aanwijzing voor de lidstaten; als u een OV-DAEB wil hebben, moet je precies definiëren wat de
DAEB is. Je kan kiezen hoe mooi je de DAEB wil hebben als overheid (zitplaatsen,
cameratoezicht, wifi, reistijden etc.). Als je het duidelijk opschrijft, dan is het een DAEB die je
gewoon kan opleggen.
2) Compensatie moet vooraf en transparant zijn. Compensatie moet vooraf zijn en
transparant: des te mooier je je DAEB maakt, des te duurder het wordt. Kosten moet je vooraf
met elkaar afspreken.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper no1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
