Samenvatting Richtlijn ADHD voor jeugdhulp en jeugdbescherming hoofdstuk 4 en 5 (verplichte literatuur behandeling)
Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk, Nederlands Instituut van Psychologen, Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (2017). Richtlijn ADHD voor jeug...
Samenvatting richtlijn ADHD voor jeugdhulp en jeugdbescherming
Hoofdstuk 4, Interventies
Inleiding
Bij behandelingen voor ADHD wordt er onderscheid gemaakt tussen de effecten op kernsymptomen
van ADHD (aandachtsproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit) en op de emotionele en
gedragsproblemen die zich naast of als gevolg van ADHD-symptomen voordoen. Het zijn vooral de
problemen in het dagelijks functioneren waarop psychosociale behandelmethoden zich richt en
waarop de meeste effecten worden gezien.
Behandeling van ADHD bestaat uit de componenten: psycho-educatie, psychosociale interventies
en medicatie. Medicatie wordt allen gegeven aan jeugdigen vanaf 6 jaar bij wie de symptomen van
ADHD ernstige beperkingen geven of bij wie psychosociale interventies onvoldoende effect hebben.
De behandeling van ADHD bij jeugdigen begint altijd met psycho-educatie. Dit kan al zorgen voor
veel verbetering. Wanneer er na de psycho-educatie nog niet voldoende verbetering heeft
plaatsgevonden, dan wordt de omgeving van de jeugdige geoptimaliseerd. Dit kan d.m.v.
oudertraining en/of een leerkrachttraining. Bij kinderen boven de 6 jaar wordt ook gebruik
gemaakt van medicatie als er sprake is van een ernstige vorm van ADHD. Wanneer de ouder- en/of
leerkrachtraining niet voldoende resultaat biedt, wordt er een intensievere vorm van behandeling
ingezet. In zo’n geval kan er thuisbehandeling plaatsvinden, individuele behandeling i.p.v.
groepsbehandeling en wordt een doorverwijzing naar jeugd-GGZ overwogen.
Bij jeugdigen vanaf 8 jaar kan individuele cognitieve gedragstherapie gericht op zelfregulatie en
impulscontrole toegevoegd worden. Dit gebeurt altijd naast de ouder- en/of leerkrachttraining.
Wanneer de jeugdige na psycho-educatie en optimaliseren van de omgeving sociale problemen
blijft ervaren, kan een sociale vaardigheidstraining worden ingezet.
Jeugdigen tussen de 12 en 18 jaar ontvangen dezelfde interventies, maar hierbij zal de
behandeling samen met de jeugdige ingevuld worden.
De verschillende interventies vinden bij voorkeur na elkaar plaats. Op die manier kan het effect
ervan beter geëvalueerd worden.
Psycho-educatie
In alle gevallen wordt psycho-educatie gegeven aan ouders en leerkrachten van het kind.
Afhankelijk van de leeftijd en wenselijkheid ook aan de jeugdige zelf. Psycho-educatie is een
doorlopend proces, waar nodig wordt het ook naast de behandeling nog gegeven. Daarnaast wordt
het zo nodig herhaald bij het veranderen van de levensfase.
Bij psycho-educatie wordt informatie over ADHD en de behandelmogelijkheden gegeven. Belangrijk
hierbij is dat het op de specifieke situatie wordt aangepast. Hierbij is het van belang ouders niet
het gevoel te geven dat zij in het verleden niet goed gehandeld hebben. Erkenning van de zorgen
van ouders gaat dit onder andere tegen.
Psycho-educatie in de praktijk
Wetenschappelijke onderbouwing
Het geven van psycho-educatie is bewezen effectief en draagt bij aan een gunstig effect op
het gedrag van de jeugdige, de tevredenheid van ouders en de kennis over ADHD en het
gebruik van medicatie.
Beschikbare programma’s en websites
Voor de verschillende leeftijdscategorieën zijn er programma’s ontwikkeld voor het
aanbieden van psycho-educatie. Ook zijn er verschillende programma’s voor ouders,
leerkrachten en professionals.
Professional dient betrokkenen te wijzen op misverstanden over ADHD die mogelijk te
vinden zijn op het internet
Aandachtspunt bij psycho-educatie
Bij voorkeur krijgt de jeugdige zelf ook psycho-educatie. Van belang is vooraf goed af te
wegen wat het nut is specifiek voor de jeugdige. Belangrijke aspecten hierbij zijn: leeftijd,
ontwikkelingsniveau, ernst van de ADHD en behoeftes van de jeugdige.
Ouder- en ouder-kindinterventies
1. Oudertraining
Voor kinderen onder de zes jaar en kinderen vanaf zes jaar met lichte tot matige ADHD is de
oudertraining de behandeling van eerste keus. Bij kinderen vanaf zes jaar met ernstige ADHD heeft
, medicatie de eerste voorkeur. Daarnaast is oudertraining een belangrijke aanvulling voor de
behandeling bij deze kinderen.
In een oudertraining leren ouders gedragstherapeutische vaardigheden die zij in de opvoeding met
hun kind met ADHD kunnen toepassen. Ouders leren de antecedenten en gevolgen van gedrag te
herkennen en beïnvloeden. Ook leren ze gewenst gedrag te stimuleren en ongewenst gedrag uit te
doven.
Oudertraining heeft op korte termijn positieve effecten op de afname van ADHD-symptomen,
gedragsproblemen en internaliserende problemen van de jeugdige. Daarnaast heeft het ook
positieve effecten op de ouder zelf en leidt het tot verbeteringen in hun opvoedgedrag en ervaren
ouders minder stress tijdens de opvoeding.
Verschillende beschikbare oudertrainingsprogramma’s
Specifiek voor jeugdigen Specifiek voor jeugdigen met
gedragsproblemen
Behavioral Parent Training Groningen (BPTG) Incredible Years (basis)
Groepsmediatietherapie voor ouder met Parent-Child interaction Therapie (PCIT)
kinderen met ADHD
Opstandige kinderen en pubers met ADHD Parent Management Training Oregon (PMTO)
Triple P niveau 4-5
Video-feedback Intervention to Promote
Positive Parenting and Sensitive Discipline
(VIPP-SD)
Aandachtpunten bij het uitvoeren van oudertrainingsprogramma’s
Er dient gewaakt te worden dat er in de praktijk gebruik gemaakt wordt van zelf
opgestelde indicaties en contra- indicaties. Hiervoor is namelijk geen bewijs dat ze een
voorspeller zijn voor het al dan niet succesvol afronden van een programma
Bij weinig werkbegeleiding en supervisiemomenten bestaat de kans dat de oudertraining
door de professional niet wordt uitgevoerd zoals bedoeld
Eerst oudertraining binnen een instelling geprobeerd worden, alvorens er thuis gewerkt
wordt met oudertraining.
Bij jongere vanaf 12 jaar is het van belang ze zo veel mogelijk te betrekken bij de
oudertraining door gezamenlijk doelen op te stellen.
2. Gezinsinterventies
Een interventie die zich op het gehele gezin richt. Een dergelijke interventie is niet alleen voor
jeugdigen met ADHD ontwikkeld, maar wordt vaak ingezet bij multiprobleemgezinnen. Voor
kinderen waarbij naast ADHD ook sprake is van ernstige gedragsproblemen, agressie, verslaving of
ander grensoverschrijdend gedrag zijn er systeeminterventies zoals MST, RGT en MDFT.
Voorafgaand aan het inzetten van gezinsinterventie moet er eerst oudertraining worden ingezet.
Wanneer dit niet voldoende effect heeft, kan er overgegaan worden op gezinsinterventie.
Er is geen bewezen effectieve gezinsinterventie voor jeugdigen met ADHD. Hierdoor is het bij inzet
van belang dat er goede monitoring is.
Het is raadzaam broers en zussen van de jeugdige met ADHD te betrekken bij de behandeling als
er sprake is van een negatief onderling interactiepatroon. Goede voorlichting kan bijdragen aan
begrip en het negatieve interactiepatroon verhelpen.
School- en leerkrachtinterventies
Leerlingen met ADHD hebben vaak moeite met taken en vaardigheden die er op school van ze
worden gevraagd. Ook hebben ze vaak last van een gebrekkige motivatie en moeite met plannen
en organiseren van taken. Een effectieve aanpak van ADHD in de klas draagt bij aan het succes op
school.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nicolevdheijden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
