SWK2A
Begrippen Hoorcollege 1:
Begrippen uit hoofdstuk 1
Ontwikkelingspsychologie = de wetenschappelijke studie naar groei, verandering
en stabiliteit van conceptie (bevruchting) tot ouderdom
eerste tot de laatste dag
-kennis
je hebt de kennis
-signaleren
je weet wanneer iets abnormaal is
-signaleren van meerdere perspectieven
je hebt een breed perspectief voor kinderen
-begrijpen en snappen
je kunnen inleven
-kind helpen zonder oordeel
de vier thematische gebieden:
Fysiek
Cognitief
Sociaal-emotioneel
voorbeeld: op welke leeftijd is het de bedoeling dat kinderen vrienden hebben
Persoonlijkheid
voorbeeld: mijn kind is snel getriggerd en geprikkeld
Oriëntatie Thema’s Voorbeelden vraagstukken
Fysiek Kijkt naar de invloed van de Wat bepaalt de sekse van een
hersenen, het zenuwstelsel, de kind?
spieren, de zintuigen en de Wat zijn de langetermijngevolgen
behoefte aan eten, drinken, van een premature geboorte?
slaap op ons gedrag Wat zijn de voordelen van
borstvoeding?
Wat zijn de consequenties van
vroege of late seksuele rijpheid?
Cognitief Kijkt naar de intellectuele Wat zijn de vroegste herinneringen
vermogens, waaronder leren, die we van onze babytijd kunnen
geheugen, het oplossen van hebben?
problemen en intelligentie Wat zijn de consequenties van tv-
kijken?
Heeft tweetaligheid voordelen?
Bestaan er etnische verschillen in
intelligentie?
1
, Sociaal-emotioneel Kijkt naar de ontwikkeling en Reageren pasgeborenen anders
de verandering van sociale op hun moeder dan op andere
relaties en interacties met mensen?
anderen Hoe kunnen interetnische
(multicultureel) vriendschappen
bevorderen?
Persoonlijkheid Kijkt naar de duurzame Wat is de beste manier om
eigenschappen die de ene kinderen op te voeden?
persoon van de andere Wanneer wordt een kind zich
onderscheiden bewust van zijn sekse?
Wat zijn oorzaken van zelfmoord
bij adolescenten?
Experimenteel onderzoek = voor en nametingen & experimentele en controlegroep
onderzoek waarbij je gebruikt maakt van een experiment
effecten meten
voorbeeld: kan je beter leren met koffie drinken
voormeting - hoe goed je kan leren zonder koffie
nameting - met koffie
controle groep doet niet mee met de koffie & experimentele groep doet wel mee
Longitudinaal onderzoek = gaat over een hele lange tijd
je volgt mensen voor een hele lange tijd om te kijken hoe ze zich ontwikkelen
Continue verandering = verandering dat geleidelijk gaat zonder specifiek
aanwijsbare stappen (kwantitatief)
voorbeeld: gewicht, lengte
Discontinue verandering = verandering met specifieke aanwijsbare stappen
(kwalitatief)
voorbeeld: leren van veter strikken, je denkt dat je grappig bent - hoort op een dag je
bent niet grappig
Begrippen uit hoofdstuk 3
Zygote = is de nieuwe cel die wordt gevormd wanneer de spermacel de eicel
bevrucht
Monozygote = eeneiige tweeling
Dizygote tweeling = tweeiigen tweeling
Erfelijkheid = hetgeen wat je overneem van je ouders op genetisch gebied
Nature = dingen die je erft - aangeboren
Nurture = dingen die je meekrijgt - aangeleerd
2
,Gen-omgevingsinteractie-effecten = genetische aanleg (lengte,
karaktereigenschappen) en de omgeving van het kind beïnvloeden elkaar
Actief = kinderen selecteren of creëren een omgeving die past bij hun genotype
‘Als een kind motorisch sterk is, zal het, als het de mogelijkheid heeft, waarschijnlijk
veel buitenspelen’ - Actief gen omgevingseffect
Esmee heeft sinds haar geboorte een rustig temperament. Als peuter observeerde
ze graag en was ze introvert. Toen ze leerde lezen ging ze zich verdiepen in boeken
en toen zich een bibliotheek in de buurt vestigde, werd dat haar tweede huis - Actief
gen-omgevings effect
voorbeeld: kind is heel lang - basketbal
kind dat introvert is zal vroeg of laat interesse krijgen in het lezen van boeken
kind gaat zelf in de leeshoek zitten met een koptelefoon om te ontspannen
Evocatief = ouders en andere creëren een omgeving in reactie op het genotype
van het kind
Marietje is een driftig kind. Haar vader heeft daarom voor haar een ‘rusthoekje’
gemaakt, waar ze soms even kan afkoelen. Welk genotype-omgevingseffect is het
meest aannemelijk? Evocatief
Robin heeft een onrustig temperament en staat bekend als de ‘troublemaker’ van de
klas. Bij de instructies voor het schoolreisje zegt de juf: Iedereen houdt zich vandaag
aan de regels en luistert naar mij. Robin, jij helemaal, jij moet de hele schoolreis
precies naast me lopen. Evocatief gen-omgevingseffect
voorbeeld: kind is creatief - juf zegt ga jij maar even tekenen
kind is fysiek - ouders zeggen ga maar op judo
kind heeft een goede motoriek en ouders zeggen ga op atletiek
Passief = ouders dragen zowel genen als omgeving over aan hun kinderen
kind hoeft niks te doen, heeft al de aanleg en komt in de omgeving terecht
Sifan heeft een smalle bouw en kalm temperament. Ze is bovendien opgegroeid in
een atletiek cultuur, met name hardlopen - Passief gen-omgevingseffect
voorbeeld: ouder neemt kind mee op judo en zegt dit is echt iets voor jou
filmpje van dochter en moeder - moeder verteld wat er gedaan moet worden.
Diathese Stress Model = psychische en lichamelijke aandoeningen ontstaan vanuit
een aanleg (diathese) in combinatie met stressvolle omstandigheden die een
versnellende of faciliterende (iets mogelijk maken) rol spelen
beperkingen komen voort uit aanleg en opgeroepen door bepaalde omstandigheden
voorbeeld: faalangst treedt op - we stoppen je in een opleiding waarbij je keihard
elke week wordt getoetst
kwetsbare kinderen hebben meer moeite/last met stressvolle
situaties/omstandigheden
kinderen zijn minder weerbaar en daardoor groter slachtoffer
3
, voorbeeld: scheiding, vader is ernstig ziek
&VS
Differential Susceptibility Hypothese = door verder onderzoek nieuw inzicht
Individuen met een verhoogde gevoeligheid voor omgevingsinvloeden zijn extra
gevoelig voor zowel negatieve als positieve kenmerken van de omgeving
(opvoeders, media, vrienden, andere stressoren)
voorbeeld: faalangst, agressie, ADHD - deze kinderen in een stimulerende omgeving
brengen, leren extra extra dan in een ‘normale’ omgeving
kinderen die minder weerbaar zijn ontwikkelen zich goed op normale
omstandigheden
kwetsbare kinderen zijn in normale omstandigheden sterker en groeien extra
Madelief- of Paardenbloemkinderen = veerkrachtige en sterke types, reageren
minder heftig op de omgeving
en Orchidee-kinderen = kwetsbaar en zijn gevoelig voor hun omgeving, maar bij
goede verzorging kunnen ze flink opbloeien
Conceptie = bevruchting
Stadia van prenatale ontwikkeling = drie fasen
Germinale fase
klompje cellen
kind is nog geen kind
Embryonale fase
lagen beginnen te ontstaan
Foetale fase
kind krijgt organen met specifieke functie
gezicht ontwikkelt
hart, nieren
Teratogene effecten = slechte effecten op de zwangerschap: ‘risicofactoren’
roken, alcohol, drugs, slechte voeding, blootstelling aan giftige stoffen, leeftijd (meest
vruchtbaar 20-30), etniciteit, stress, alleenstaand (kan bepaalde hulp niet bieden),
lage opleiding, gedrag en omgevingsrisico’s
Begrippen uit hoofdstuk 4
Apgar-score = een standaard meetsysteem waarmee de gezondheid van een
pasgeboren baby (neonaat) kan worden bepaald aan de hand van verschillende
factoren
Vroeggeboorte = is als de bevalling begint voordat je 37 weken zwanger bent
4
