A&F Cardiovasculair stelsel bloed
DIA 5:
Dankzij het cardiovasculaire (hart- en vaat-)stelsel kan het bloed
snel door het hele lichaam stromen. Dit zorgt ervoor dat:
- Voedingsstoffen en gassen, zoals zuurstof, snel alle weefsels
en organen bereiken
- Afvalstoffen snel uit de weefsels en organen en uiteindelijk uit het lichaam
worden verwijderd.
Bij een embryo gebeurt de uitwisseling van stoffen in het begin via diffusie
(stoffen verplaatsen zich passief). Rond het einde van de derde week begint het
cardiovasculaire stelsel te werken, en dit is het eerste orgaansysteem dat
volledig functioneel is.
DIA 6:
Bloed: functies en eigenschappen
- Bloed is een speciaal soort bindweefsel, met cellen die zich in een
vloeibare matrix (plasma) bevinden.
Belangrijke functies van bloed:
1. Transport: vervoert voedingsstoffen, gassen, hormonen
en afvalstoffen door het lichaam.
2. Stabiliteit: houdt de pH en ionensamenstelling van de
interstitiële vloeistof (vloeistof rond cellen) stabiel.
3. Vloeistofverlies beperken: voorkomt bloedverlies door
bloedstolling.
4. Verdediging: beschermt tegen gifstoffen en
ziekteverwekkers met witte bloedcellen (WBC) en
antistoffen (As).
5. Temperatuurregeling: helpt de lichaamstemperatuur stabiel te houden.
Samenstelling van bloed:
- Bloed bestaat uit plasma (vloeistof), bloedcellen en celfragmenten.
Fysische eigenschappen van vol bloed:
- Temperatuur: iets hoger dan de lichaamstemperatuur.
- Viscositeit: stroperiger dan water.
- pH: licht basisch, wat belangrijk is voor de functie van het lichaam.
DIA 7:
Bloed: functies en eigenschappen
Samenstelling van bloed
- Bloed bestaat uit plasma (vloeibaar deel),
bloedcellen (rode en witte bloedcellen), en
celfragmenten (zoals bloedplaatjes).
,Bloedafname en -onderzoek
- Veneuze punctie: Bloedafname via een ader, meestal de vena mediana
cubiti (in de elleboog).
- Capillaire bloedafname: Klein beetje bloed uit een vingertop of andere plek
met fijne haarvaten.
- Arteriële punctie: Bloedafname uit een slagader, zoals de arteria radialis
(in de pols), vaak voor het meten van zuurstof en andere gassen.
DIA 8:
Plasma (Vloeibaar deel, bevat veel eiwitten)
- Plasma is het vloeibare deel van het bloed en maakt deel uit van de
extracellulaire vloeistof, samen met interstitiële vloeistof (de vloeistof
rondom cellen).
Samenstelling:
- Plasma-eiwitten: 7% van plasma
- Water: 92% van plasma
- Andere opgeloste stoffen: voedingsstoffen, afvalstoffen, elektrolyten,
enzymen, hormonen
Plasma-eiwitten:
- Meer dan 90% van de plasma-eiwitten worden door de
lever geproduceerd**, wat belangrijk is voor
leveraandoeningen.
- Soorten plasma-eiwitten:
Albuminen: Spelen een rol in het reguleren van de
osmotische druk van het bloed
Globulinen: Bevatten immuunglobulinen
(antistoffen) en transporteiwitten zoals
Thyroïdbindend globuline en lipoproteïnen.
Fibrinogeen: Speelt een belangrijke rol in de
bloedstolling.
Plasma en serum:
- Plasma bevat stollingseiwitten (zoals fibrinogeen), maar als deze
stollingsfactoren worden verwijderd, blijft serum over.
DIA 9:
Erytrocyten (Rode bloedcellen)
Relatieve hoeveelheid erytrocyten
- Erytrocyten maken het grootste deel van de bloedcellen uit. Ze zijn
verantwoordelijk voor het transport van zuurstof en kooldioxide in het
lichaam.
, Structuur van erytrocyten
Erytrocyten zijn biconcaaf van vorm (dubbeldipschijf), wat hun flexibiliteit
verhoogt om door de kleinste bloedvaten (capillairen) te bewegen. Ze bevatten
geen kern, wat ruimte creëert voor hemoglobine (de stof die zuurstof bindt).
Structuur en functie van hemoglobine
Hemoglobine is een eiwit in de erytrocyten dat zuurstof bindt in de longen en het
aflevert aan weefsels door het hele lichaam. Hemoglobine bestaat uit vier
subeenheden die elk een zuurstofmolecuul kunnen binden. Dit maakt het
mogelijk om grote hoeveelheden zuurstof te vervoeren.
Belasting en levensduur van erytrocyten
Erytrocyten hebben een levensduur van ongeveer 120 dagen. Ze worden
afgebroken in de milt en de lever, waar hun componenten zoals ijzer en
hemoglobine worden hergebruikt.
- Hergebruik van hemoglobine: Het ijzer uit het afgebroken hemoglobine
wordt opgeslagen in de lever en kan later gebruikt worden voor de
productie van nieuwe erytrocyten.
- Geslacht en ijzerreserves: Mannen hebben meestal grotere ijzerreserves
dan vrouwen, vanwege menstruatie bij vrouwen en hogere
hematocrietwaarden bij mannen.
Erytropoëse
Erytropoëse is het proces van de aanmaak van erytrocyten in het beenmerg.
- Rijpingsstadia van erytrocyten: De rijping begint met stamcellen in het
beenmerg en verloopt via verschillende tussenstadia tot rijpe erytrocyten.
- Regulering van erytropoëse: Erytropoëse wordt gereguleerd door de
nierhormoon erytropoëtine, dat de productie van erytrocyten verhoogt als
reactie op lage zuurstofniveaus in het bloed (hypoxie).
DIA 10:
Erytrocyten (Rode bloedcellen)
Functie:
- Erytrocyten vervoeren zuurstof van de longen naar de weefsels en
kooldioxide van de weefsels naar de longen.
Relatieve hoeveelheid erytrocyten
- Aantal erytrocyten: Ongeveer 4-5 miljoen per mm³ bloed.
- In een druppel bloed (ongeveer 0,05 ml) zitten ongeveer 250 miljoen
erytrocyten.
- Hematocriet: Het volumepercentage van erytrocyten in het bloed. Dit is
ongeveer 45% bij een gezond persoon. Dit wordt ook wel het packed cell
volume genoemd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fanifemke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.