Volledige samenvatting Media-effecten (lesnotities + powerpoints + HB + gastcolleges) gedoceerd door Lotte Hallez. Bevat alle te kennen leerstof voor het examen.
Doel: media-effecten kunnen kaderen ahv wetenschappelijke onderzoeken en theorieën
Leerstof = lessen (obv het handboek om context te geven) + HB (op Toledo) + artikels
Lesopnames: worden gemaakt en beschikbaar gesteld op Toledo als je korte toets maakt
Examen: schriftelijk, open vragen met 4 soorten:
- Essayvraag over groter deel
- Toelichten van begrippen
- Vergelijkende vraag (‘werken’ met inzichten) bv. vgl tussen verschillende theorieën
- Vraag rond ‘case’
Voorbeeldvragen:
- “Bespreek de empirische evidentie voor de vraag of media al dan niet een effect hebben op
het lichaamsbeeld van individuen. De volgende onderdelen moeten in het antwoord vervat
zitten: wat een lichaamsbeeld is, een bespreking van de theorie die het vaakst gebruikt wordt
bij media-effecten onderzoek mbt. lichaamsbeeld, en een bespreking van het bestaande
onderzoek.”
- “Hoe verhoudt agenda-setting zich tot het limited effects model (Lazarsfeld, 1940)? Integreer
in je toelichting de volgende quote van Lippmann (1922, Public Opinion): “news media – our
window to the vast world beyond our direct experiences””
- “Accessiblity/availability staat centraal in verschillende begrippen/theorieën die worden
gebruikt om media-effecten te verklaren. Illustreer dit door te verwijzen naar 3 verschillende
onderdelen doorheen het vak.”
- Bespreek de volgende begrippen of namen: bv. mainstreaming ; falsifieerbaarheid
H1: Wetenschappelijke benadering in de studie van media-effecten:
Wat zijn media-effecten?
DEF: Media-effecten zijn de (1) cognitieve, attitudinale, sociale of gedragsveranderingen die
plaatsvinden bij (2) individuen, groepen of de samenleving als gevolg van (3) mediacontent,
blootstelling of interacties. Media-effecten kunnen optreden via verschillende soorten media, zoals tv,
sociale media, radio,.. en kunnen (4) onmiddellijk of langdurig, (5) direct of indirect zijn.
Doel wetenschappelijk onderzoek media-effecten: nagaan of media een bepaalde verandering
teweeg kunnen brengen binnen individuen(in het algemeen)/groepen/maatschappij welke cognitief
kunnen zijn (percepties beïnvloeden), attitudinale (houdingen/gedragingen beïnvloeden), sociale
veranderingen (van onze omgeving of onze normen), of gedragsveranderingen (!)
Om die gedragsveranderingen te kunnen begrijpen, moeten we eerst kijken naar hoe de cognitieve
en attitudinale veranderingen worden beïnvloed.
Verder kunnen deze effecten direct of indirect zijn.
Voorbeeld:
1
,Media-effecten 2024-2025
“Is media de oorzaak van school-shootings in Amerika? Heeft bijvoorbeeld het spelen van
gewelddadige video-games een effect hierop?”
Bv. Hans van Temse: een jongere die niet gekend was voor gewelddadigheid, maar op bepaald
moment heeft hij 2 mensen vermoord in Antwerpen. Hij speelde wel bepaalde gewelddadige video-
games, waardoor de vraag gesteld werd of dit hier een effect op had.
Mensen proberen een antwoord te geven op een vraag:
2 manieren van beoordeling:
1. Eigen ervaring: veel mensen zullen naar hun eigen ervaring kijken
- Toepassing: degene die veel gamen zullen zich afvragen of ze er zelf agressief van worden
Probleem: het is subjectief → third-person effect: mensen voelen zich soms immuun voor de
effecten van media
- Toepassing: andere mensen kunnen wel gewelddadig hiervan worden, maar voor mij heeft
dit geen effect (terwijl dit zeker niet altijd zo is)
→ mensen kunnen niet echt vertrouwen op persoonlijke ervaringen
2. Autoriteiten: veel mensen zullen blindelings vertrouwen in personen met autoriteiten (bv. dokters,
politici, professoren,…)
Probleem: iemand die gezien wordt als een expert op één gebied, wordt ook op andere gebieden als
intelligent bestempeld door het feit dat ze autoritair zijn en intelligent op een bepaald domein, maar
dit klopt uiteraard niet voor alles → halo-effect
= 2 problemen bij beoordeling: teveel vertrouwen op eigen ervaring of autoriteiten
Paniek over de effecten van media:
Voorbeelden van vormen paniek over de effecten van media in de huidige samenleving:
- Invloed van sociale media op het zelfbeeld van jonge meisjes
- Drug-/alcoholgebruik
- Jongeren worden meer radicaal rechts door bv. het algoritme van TikTok
- Opkomst van AI (nieuwe media-vorm) dat we nog niet goed kennen
- Verspreiding misinformatie via bv. Deepfakes
- Kijken van snelle korte videos zorgen voor een slechtere concentratie bij langdurige taken
- Opkomen van meer LGBTQ+ personages in films/series → mensen die bang zijn dat dit
‘genormaliseerd’ zal worden
→ morele paniek want moeilijk in te schatten wat die media-effecten zijn
Effecten op bv. zelfbeeld/welzijn van jongeren zijn zeker aanwezig, maar we moeten hier
genuanceerd over blijven. (niet bij iedereen, soms negatief maar soms ook positief,…)
➔ Wat vertelt wet onderzoek ons over die relatie?
2
,Media-effecten 2024-2025
Onderzoek geeft geen uitsluitsel over welk effect sociale media hebben op ons mentaal welzijn. Er is
dus nog geen duidelijk antwoord. Er zijn studies die een positief vs negatief vs geen verband vinden.
Dit maakt het uiteraard complex. Het is geen ja-/nee-vraag en we moeten verder uitdiepen of sociale
media effecten hebben, er is geen makkelijk antwoord op die vraag.
Wetenschappelijk onderzoek:
Doelen van wetenschap
1. Voorspellen = zeggen wat er in de toekomst gaat gebeuren. Mensen gaan hun gedrag hieraan
aanpassen, zoals bij bijvoorbeeld voorspelling van het weer: wel/geen jas aan doen.
- Media-effecten → voorspellen hoe mensen zullen reageren op media-inhouden
- MAAR beperkingen aan voorspellingen (bv. voor iedereen van toepassing? want verschillende
culturen, religies, politieke voorkeuren, …)
- Belangrijk bij bv. kinderen: aan wat zouden we hun wel/niet blootstellen?
2. Verklaren = weten waarom iets ontstaat op een specifieke manier ; het te verklaren fenomeen in
een breder context/patroon plaatsen
- Waarom treden bepaalde effecten op? Hoe kunnen die verklaard worden?
Bv. kijken naar bepaalde psychologische/emotionele/… effecten
- Media-effecten vb. verschillende verklaringen voor geweld effect
3. Begrijpen = de volgorde kennen van causale gebeurtenissen
- Komt voort uit een goede verklaring → deze 2 doelen zijn verbonden met elkaar
- Een ander kenmerk van de wetenschap is de constante zoektocht naar diepere niveaus van
begrip
- Media effecten bv. welke verschillende stappen tussen bloostelling en gedrag? → hier ook
een beter beeld door krijgen waarom/hoe die media-effecten gebeuren
4. Controleren = het gevolg van voorspellen, verklaren en begrijpen
= hetgene wat mensen willen hebben (gevoel van controle = belangrijk!)
- Media-effecten bv. rating systemen films of games (Bushman & Cantor)
- De bredere context van wetenschappelijk onderzoek
- Wetenschappelijk onderzoek kan soms controversiële implicaties hebben met betrekking tot
controle. Hoewel wetenschap niet per se tot doel heeft een specifieke oplossing te promoten
om een gebeurtenis te beheersen, is wetenschappelijke vooruitgang meestal wel gericht op
het verkrijgen van meer controle over de bestudeerde onderwerpen.
Belangrijkste elementen van wet onderzoek naar media-effecten:
3
, Media-effecten 2024-2025
- Duidelijke onderzoeksvraag
- Hypothesen
- Objectiviteit
- Generaliseerbaarheid
- Betrouwbaarheid
- Creativiteit
- Observatie
- Herhalingen in metingen
- Opletten met veralgemenen wegens verschillen in media van land tot land
Hoe worden de doelen van wetenschap bereikt?
→ deze worden op verschillende manieren bereikt:
1. Theorie
= één van de belangrijkste grondslagen binnen wetenschappelijk onderzoek en een belangrijk
startpunt om media-effecten te kunnen onderzoeken
= een soort weergave van verschillende concepten en de relatie tussen die concepten (bv. de relatie
tussen media-blootstelling en gedrag + andere variabelen zoals aandacht en identificatie om dit
verband beter te verstaan → = een theorie) *
Verschillende onderdelen van dit begrip:
- Een wetenschappelijke theorie omvat méér dan 1 statement. Het omvat meerdere concepten
en variabelen.
- Theorieën leveren hypothesen op die door observatie kunnen worden getest, en vertellen
wat er verwacht wordt van de experimenten/onderzoeken.
(hypothese = een specifieke voorspelling over wat er zal gebeuren onder een bepaalde reeks
goed gespecificeerde omstandigheden)
- * Ze identificeren de belangrijkste concepten en hun relaties.
- Er is een constante wisselwerking tussen theorie en data. Nieuwe theorieën zijn vaak
geïnspireerd door bepaalde waarnemingen. Bestaande theorieën worden vaak aangepast,
gekwalificeerd of verworpen obv data.
OPM: Het hebben van een sterke theorie om observatie te leiden, geeft de wetenschapper de meeste
voordelen om het best de doelen van wetenschap te behalen.
2. Falcifieerbaarheid (Karl Popper)
= als je een bepaalde hypothese naar voren schuift, moet het mogelijk zijn om die hypothese te
weerleggen, anders is het geen goed wetenschappelijk onderzoek / geen goede theorie
Dit bakent wetenschap van ‘niet-wetenschap’ af → verschil tussen wel/niet wetenschap
3. Creativiteit
Theorieën moeten niet enkel logisch zijn, maar ook mooi zijn. Als een theorie aantrekkelijker is, ligt
het vaak dichter bij de waarheid dan een lelijker alternatief. Mensen zijn meer geneigd een theorie
ernstig te nemen als ze logisch lijkt.
4. Generaliseerbaarheid
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mmro. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,46. Je zit daarna nergens aan vast.