Samenvatting
Samenvatting Les 8: Van Descartes tot Hume, de nieuwe wetenschap en nieuwe modellen
- Vak
- Instelling
Les 8: Van Descartes tot Hume, de nieuwe wetenschap en nieuwe modellen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
yentllambrecht
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Les 8: Van Descartes tot Hume: De nieuwe wetenschapen nieuwe modellen
8.1 Inleiding
Het nieuwe wereldbeeld is mechanistisch. De natuur is een machine waarvan het gedrag kan worden
verklaard uit de beweging van haar onderdelen, zoals een uurwerk. Ook de mens (lichamelijke
component), functioneert als een mechanisme => materialistische verklaring zoeken voor de werking
van de geest.
Nieuw fundament van zekerheid: het twijfelende/denkende IK (Descartes)
Copernicus, Galileo Galilei
Drie grote waarden (goed = waar = schoon) vallen uiteen in drie domeinen en vraag naar
waarheid (epistemologie) wordt dominant
Rationalisten vs. empiristen en Kant die beiden samenbrengt
Rationalisme Empirisme
Zekere kennis vertrekt vanuit het denken Zekere kennis vertrekt vanuit zintuiglijke
(ratio) ervaring (empirie)
aangeboren concepten en kennis mens bij geboorte een blanco blad
deze aangeboren concepten zijn alle kennis berust op zintuiglijke ervaring
essentieel om de rest te begrijpen Angelsaksisch: Locke, (Berkeley), Hume
Continentaal: Descartes, Spinoza,
(Leibniz)
8.2 René Descartes
René Descartes
Vader van de moderne westerse filosofie
Opleiding bij de Jezuïeten, naast filosofie ook wiskunde en nieuwe wetenschappen
Ontwierp analytische meetkunde
Nieuwe wetenschappen: ontdekking van Galilei van de manen van Jupiter (bewijs
dat aarde rond de zon draait)
Descartes leefde in een tijd van grote politiek-religieuze onrust, vraag naar
zekerheid noodzakelijk!
“Waar kunnen we zeker van zijn?”
Maakt gebruik van ‘de methodische twijfel’: we moeten eerst aan alles twijfelen, al onze
zekerheden waar we ons gewoonlijk op beroepen aan een rigoureus onderzoek moeten
onderwerpen en in vraag stellen om alle aannames overboord te gooien, tot we uiteindelijk iets
vinden waar we niet aan kunnen twijfelen.
Hij twijfelde aan onze zintuigen, want die kunnen ons bedriegen, aan de wiskunde, want er kan
een ‘kwaadaardige geest’ ons verkeerde ideeën influisteren en aan ons lichaam, want we zijn
nooit zeker of we al dan niet dromen
Er is één ding waar we niet aan kunnen twijfelen.. aan het feit dat we twijfelen
“Je pense, donc je suis” Bestaat God?
-Gedachte aan God als volmaakt wezen
-volmaaktheid houdt ‘bestaan’ in
-Daarom moet God, die volmaakt is, bestaan
… en omdat God geen bedrieger is, is onze beleving dat er ‘daar buiten’ een wereld is correct
, Het twijfelende subject (het denkende ik) werd de basis of het fundament van zekere kennis
(wereld en God)
Elk van ons heeft via zijn eigen denken de mogelijkheid om tot zekere kennis te komen
Gevolg van zijn visie: wij mensen zijn letterlijk ‘denkende objecten’: we bestaan uit een
denkende substantie (=geest) en een uitgebreide substantie (=materie/lichaam)
Cartesiaans dualisme: Vergelijk met een “kapitein op een schip” of met een homunculus
-Probleem: hoe zijn die twee verbonden?
-Pijnappelklier…
8.3 Baruch de Spinoza
Benedictus de Spinoza
Joods-Portugese afkomst
Ouders vluchtten naar Amsterdam tijdens de godsdienstvervolgingen (migranten)
Echte beroep “lenzenslijper”
Banvloek van Joden, verketterd door christenen, later verheerlijkt door o.a. Hegel en dichters
Stoïcijnse invloed
Twee hoofdwerken: Tractatus & Ethica volgens de geometrische methode
Theologisch-politiek traktaat
=Hierin argumenteert Spinoza dat de Bijbel niet het woord van God is, maar geschreven is door
mensen in een bepaalde tijd en met een bepaalde bedoeling.
Doel van de bijbel: gewone mensen tot ‘vroomheid te stemmen’ met Christus als voorbeeld
Het koninkrijk van God is niet buiten deze wereld, maar “daar, waar rechtvaardigheid en liefde
kracht van wet en gebod hebben”
Godsdienstkritiek:
Bijbel is niet woord God, maar mensenwerk
wonderen bestaan niet
profetieën zijn “morele lessen”
Goddelijke wet is eigenlijk redelijke wet gebaseerd op universele liefde
Tolerantie en vrijheid van meningsuiting en diversiteit: noodzakelijk voor democratie en vrede
Universele en abstracte religie
De ethica van Spinoza
=een poging om tot een ultieme levensfilosofie te komen van verbondenheid
tussen de mensen vanuit het idee dat er maar één substantie is: God of de natuur.
Pantheïsme
-“God of de natuur” als enige substantie “Alles is God”
-vermijdt hiermee dualisme van Descartes
-met als kader de nieuwe wetenschap (geometrie en mechanica) beschrijft hij
wereld en mens als een wisselwerking van krachten
Uitgangspunten
-alles verlangt naar zelf-handhaving
-deugd is wat de zelfhandhaving bevordert
-emoties zijn verwarde voorstellingen (sluit aan bij de Stoïcijnen)
-volledige aanvaarding van wat is: verzet tegen wat is veroorzaakt pijn, aanvaarding veroorzaakt
geluk
De hoogste deugd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yentllambrecht. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76462 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen