Taak 1
DSM 5
Symptomatische symptoomstoornis
1. Een of meer lichamelijke klachten waar de betrokkene onder lijdt, of die het dagelijks
leven in significante mate verstoren.
2. Excessieve gedachten, gevoelens of gedragingen samenhangend met de de
lichamelijke klachten of de hiernee gepaard gaande zorgen over de gezondheid, tot
uiting komend in minstens één van de volgende kenmerken:
a. disproportionele en persisterende gedachten over de ernst van de klachten.
b. een persisterende hoge mate van ongerustheid over de gezondheid of de klachten.
c. het excessief veel tijd en energie besteden aan deze klachten of aan de zorgen over
de gezondheid.
3. Niet elke afzonderlijke lichamelijke klacht hoeft steeds aanwezig te zijn, maar het
hebben van klachten op zich is wel persisterend (meestal langer dan zes maaden).
Er kan gespecificeerd worden of er sprake is van
- Met voornamelijk pijn (voorheen pijnstoornis): Deze specificatie geldt voor mensen
van wie de lichamelijke klachten vooral bestaan uit pijn.
- Persisterend: Een persisterend beloop wordt gekenmerkt door ernstige klachten,
duidelijke beperkingen in het functioneren en een een lange duur (langer dan zes
maanden)
-
Ziekteangst stoornis
1. Preoccupatie met het hebben of krijgen van een ernstige ziekte.
2. Lichamelijke klachten zijn niet aanwezig, of als dit wel het geval is, slechts in lichte
mate. Als er een somatische aandoening aanwezig is of een hoog risico om een
somatische aandoening te ontwikkelen (zoals wanneer een ziekte veel in de familie
voorkomt) is de preoccupatie duidelijk excessief of disproportioneel.
3. Er is een hoge mate van angst over de gezondheid, en de betrokkene is snel verontrust
over de eigen gezondheidstoestand.
4. De betrokkene vertoont excessief gezondheids gerelateerd gedrag (controleert
bijvoorbeeld herhaaldelijk zijn of haar lichaam op tekenen van ziekte) of maladaptieve
vermijding (vermijdt bijvoorbeeld doktersafspraken en ziekenhuizen).
5. De preoccupatie met ziekte is minstens zes maanden aanwezig, maar de specifieke
ziekte die wordt gevreesd, kan in die periode veranderen.
6. De ziekte gerelateerde preoccupatie kan niet beter worden verklaard door een andere
psychische stoornis, zoals een somatisch-symtoomstoornis, een morfodysfore stoornis,
een obsessieve-compulsieve stoornis of een waanstoornis, somatische type.
Specificeer of:
Zorgzoekende type: Er wordt veel gebruik gemaakt van somatische zorg in de vorm
van artsenbezoeken of het ondergaan van tests en onderzoeken
Zorgmijdende type: Er wordt zelden een beroep gedaan op somatische zorg
Conversiestoornis
1. Een of meer symptomen van veranderingen in de willekeurige motorische of de
sensorische functies.
2. Uit klinisch onderzoek blijkt dat het symptoom incompatibel is met een bekende
neurologische of andere somatische aandoening.
3. Het symptoom of de deficiëntie kan niet beter worden verklaard door een soamtische
of psychische stoornis.
1
, 4. Het symptoom of de deficiëntie veroorzaakt in klinisch significante lijdensdruk of
beperkingen in het sociale of beroepsmatige functioneren of het functioneren op
andere belangrijke terreinen, of behoeft somatisch onderzoek.
Specificeer type symptoom of uitvalsverschijnsel: Met zwakte of paralyse, Met abnormale
bewegingen, Met sliksymtomen, Met spraaksymptomen, Met aanvallen of convulsies, Met
anesthesie of sensibiliteitsverlies, Met speciale zintuigelijke symptomen, Met gemengde
symptomen
Specificeer indien: Acuut, Persisterend
Specificeer indien: Met psychische stressor, Zonder psychische stressor
Nagebootste stoornis
1. Het voorwenden van lichamelijke of psychische klachten of verschijnselen of het
doelbewust opwekkken van verwonding of ziekte, waarbij aantoonbaar sprake is van
misleiding.
2. De betrokkene presenteert zich tegenover anderen als ziek, gehandicapt of gewond.
3. Het misleidende gedrags is evident, ook als duidelijke exterene beloningen ontbreken.
4. Het gevrag kan niet beter worden verklaard door een andere psychische stoornis, zoals
een waanstoornis of een andere psychotische stoornis.
Er kan gespecificeerd worden of er sprake is van: Eenmalige episode, Recididiverend
Münchhause
Theatrale presentatie van een (gesimuleerde) ernstige aandoening
De patiënt simuleert of induceert zelf symptomen. Voorbeelden zijn het mengen van
bloed met urine, het inslikken van voorwerpen of zelfverminking, zoals het
beschadigen van de endeldarm met een breinaald. Ook psychiatrische symptomen
kunnen gesimuleerd worden zoals geheugenverlies, hallucinaties of suïcidaliteit.
Drang naar ziekenhuisopname en ondergaan pijnlijke ingrepen en diagnostische
procedures
Gerapporteerde klachten lijken zo uit een handboek te komen
Een uitgebreide medische voorgeschiedenis
Opvallend vaag en inconsistent aangaande de details van de medische problematiek
Pathologisch liegen op andere terreinen
Geen gewin of voordeel van het ziektegedrag
Verschil factiscious en malingering
- Factiscious motivatie voor aannemen ziekterol
- Malingering motivatie voor externe factoren (juridisch, financieel)
- Munsches hause meer dan alleen zich ziek maken, ook zwerfgedrag (vaak verhuizen,
compulsief reizen), pseudologica fantastica (niet alleen liegen over symtpomen maar
ook fantastische verhalen liegen over de rest van het leven.
Barsky Functional Somatic Syndromes
De term functioneel somatisch syndroom wordt toegepast op meerdere gerelateerde
syndromen die meer worden gekenmerkt door symptomen, lijden en disability dan door
consistent aantoonbare weefselabnormaliteit. Deze syndromen includeren multiple chemical
sensitivity, the sick building syndrome, repetition stress injury, bijwerkingen van silicone
borstimplantaten, the Gulf War syndrome, chronische whiplash, the chronisch
vermoeidheidssyndroom, the irritable bowel syndrome, en fibromyalgie. Patiënten met
functionele somatische syndrome hebben expliciete en hoog uitgewerkte zelf diagnoses, en
2
, hun symptomen zijn vaak ongevoelig voor geruststelling, verklaring en standaardbehandeling
van symptomen. Ze delen vergelijkbare fenomenologieën, hoge percentages van gelijktijdig
optreden, vergelijkbare epidemiologische kenmerken en hoger dan verwachte prevalenties
van psychiatrische comorbiditeit. Hoewel discrete pathofysiologische oorzaken uiteindelijk
kunnen worden gevonden bij sommige patiënten met functionele somatische syndromen,
wordt het lijden van deze patiënten verergerd door een zichzelf in stand houdende, zelf-
validerende cyclus waarin gemeenschappelijke, endemische, somatische symptomen ten
onrechte worden toegeschreven aan ernstige abnormaliteit, waardoor de patiënt is van mening
dat hij of zij een ernstige ziekte heeft. Vier psychosociale factoren stuwen deze cyclus van
symptoomversterking voort: de overtuiging dat men een ernstige ziekte heeft; de verwachting
dat iemands toestand waarschijnlijk zal verslechteren; de 'zieke rol', inclusief de gevolgen van
rechtszaken en schadevergoeding; en de alarmerende weergave van de aandoening als
catastrofaal en invalideren. Het klimaat rond functionele somatische syndromen omvat
gesensationaliseerde berichtgeving in de media, een diep vermoeden van medische expertise
en artsen, de mobilisatie van partijen met een gevestigd eigenbelang in de status van
functionele somatische syndromen, rechtszaken en een klinische benadering die de
biomedische nadruk te veel benadrukt en psychosociale factoren negeert. Al deze invloeden
verergeren en behouden de somatische nood van patiënten met functionele somatische
syndromen, verhogen hun angsten en pessimistische verwachtingen, verlengen hun handicap
en versterken hun zieke rol. Een zes-stappen strategie voor het helpen van patiënten met
functionele somatische syndromen wordt hier gepresenteerd.
Historische context
verschillende aandoeningen geassocieerd met de symptomen van functionele somatische
syndromen (zoals hoofdpijn, musculoskeletale pijn, vermoeidheid, gastro-intestinale klachten,
geheugenproblemen en slapeloosheid) zijn ontstaan, trokken intense medische aandacht en
daalden vervolgens in incidentie. wanneer geen pathologische basis voor deze aandoeningen
kon worden vastgesteld, daalden ze vervolgens in incidentie en prevalentie.
Somatische stress en medisch onverklaarde symptomen zijn altijd endemisch geweest in het
dagelijks leven, maar de sociale en culturele kenmerken van elk tijdperk vormen de
uitdrukking, interpretatie en toeschrijving van deze symptomen. Aldus krijgen vergelijkbare
constellaties van goedaardige symptomen verschillende diagnostische labels en worden ze
toegeschreven aan verschillende oorzaken in verschillende tijdsperioden
Hoewel de functionele somatische syndromen niet nieuw zijn, verschillen patiënten met deze
syndromen tegenwoordig van hun voorgangers door minder opgelucht te zijn door negatieve
bevindingen bij medische evaluatie en minder gevoelig voor uitleg, geruststelling en
palliatieve behandeling.
- De autoriteit en prestige van artsen is afgenomen: de mening van artsen en andere
gezondheidsautoriteiten is niet meer zo kalmerend, geruststellend en palliatief als
vroeger.
- De huidige situatie wordt sterk beinvloedt door massa media: the current situation is
powerfully shaped by the mass media, die vaak hyperbool en onkritische rapportage
gebruiken om de functionele somatische syndromen weer te geven: de functionele
somatische syndromen worden beschreven als snel verspreidende epidemieën,
progressief en arbeidsongeschikt, en sommige rapporten suggereren dat krachtige
maatschappelijke instellingen het bestaan van deze syndromen ontkennen om hun
eigen nalatigheid te verbergen of verwijtbaarheid. Dergelijk sensatiezucht en
alarmisme bevorderen symptomen en angst
- het hedendaagse klimaat wordt gekenmerkt door de prominente politieke, juridische,
economische en regelgevende gevolgen van de functionele somatische syndromen:
3
