Aantekeningen verbintenissenrecht
12-11 week 1:
het vermogensrecht
goederenrecht vs. verbintenissenrecht (hoofdlijnen):
- derdenwerking/absoluut recht vs. relatief recht
- handhaafbaar tov ieder/wederpartij
- derdenrecht vs. tweederecht
- gesloten systeem van rechten (dat wat in BW staat) vs. open systeem van
rechten(men kan rechten en plichten maken)
- dwingend recht vs. regelend recht
- rechtszekerheid (heldere begrippen) vs. flexibiliteit (open normen)
Klopt dit alles wel? Nee, dit is (ook) onzin
VB: Koop breekt geen huur(je huurt een kamer, pand wordt verkocht) (zie art. 7:226;
CHECK je WETBOEK): is een geval van derdenwerking via dwingend verbintenissenrecht,
waarbij partijafspraak niet geldend is (gesloten systeem)
Ander vb: Kwalitatieve rechten en plichten (artt. 6:251-252 BW)
Wat nu? Wees kritisch tav stellige beweringen (en hoofdregels); de juridische werkelijkheid
is meestal genuanceerder…
het verbintenissenrecht
verbintenissenrecht = dat deel van het objectieve (geldende) recht dat de verbintenissen
regelt
- zie boek 6, 7, 8 BW
karakteristiek aan het Verbintenissenrecht is dat het uiteindelijk gaat om de verdeling van
bepaalde (financiële) risico’s.
- algemene les: verbintenissenrecht=risicoverdeling
en immateriële belangen dan? Zo'n belang verdedigen is erg lastig, vb: jongetje
verdrinkt, moeder wil goed verwerken en wil schuldvraag laten oplossen → niet
ontvankelijk bij de rechter want emotioneel en niet vermogend
Wat is een verbintenis
= Vermogensrechtelijke rechtsbetrekking, waarbij de één recht heeft op de prestatie van een
ander, en die ander tot die prestatie jegens de één verplicht is
Let op: verbintenis betekent: de juridische relatie (de rechtsbetrekking) tussen
(rechts)personen.
De verbintenis houdt dus in:
1) een verplichting tot een prestatie voor de één
2) en het recht op die prestatie van de ander.
Twee zijden aan dezelfde verbintenis
actieve zijde (schuldeiser):
- vordering(srecht)
- rechtsvordering/actie (3:296 BW)
Bronnen van verbintenissen
‘Verbintenissen kunnen slechts ontstaan, indien dit uit de wet voortvloeit’
- Zie art. 6:1 BW
Algemene bronnen van verbintenissen zijn onder andere (!):
- Obligatoire(verbintenisscheppend) overeenkomst (art. 6:213 BW)
- Onrechtmatige daad (art. 6:162 BW)
- Zaakwaarneming (art. 6:198 e.v. BW)
- Onverschuldigde betaling (art. 6:203 e.v.)
- Ongerechtvaardigde verrijking (art. 6:212 BW)
Maar er is meer…
Verbintenissen kunnen slechts ontstaan, indien dit uit de wet voortvloeit’, art. 6:1 BW
Dus: we kennen een ‘beperkt open stelsel’ van bronnen, sinds HR Quint/te Poel (zie hierna)
Er zijn 3 opties voor het ontstaan van een verbintenis:
1) Indien dit expliciet (met zoveel woorden) in de wet staat.
- Zie bijv. het opschrift van Titel 6.4 BW: ‘Verbintenissen uit andere bron dan
onrechtmatige daad of overeenkomst”
- Zie bijv. ook nog art. 6:3 lid 2 BW (natuurlijke verbintenis)
2) Indirect: de wet benoemt de ‘redelijkheid en billijkheid’ (of: ‘ongeschreven recht’) als bron,
waarna dááruit dan de verbintenis ontstaat.
- Zie art. 6:2 en art. 6:248 BW
3) Buiten 1) en 2) om: indien het ontstaan van de verbintenis “past in het systeem van de
wet en aansluit bij wél in de wet geregelde gevallen”
- Zie Quint/Te Poel (HR 30 januari 1959, NJ 1959/548)
- Casus? Wie?
- Wat is er bijzonder aan deze zaak?
- Eind goed, al goed?
- Kortom: ‘The good don’t always win’ (L. Reed)
De natuurlijke verbintenis
Is in rechte niet-afdwingbaar (art 6:3 BW), waar normaal art. 3:296 BW geldt
= vorderingsrecht zonder rechtsvordering; schuld zonder aansprakelijkheid
Wanneer is er een natuurlijke verbintenis?
- Op grond van wet (Vb: art. 7A:1825 / art. 3:306 e.v.) of rechtshandeling (afspraak)
- Of dringende morele verplichting: zie arrest Goudse Bouwmeester (1926)
- Subjectief en objectief zo gevoeld
Rechtsgevolgen (art. 6:4 BW)?
- Vrijwillige nakoming? Er is een rechtsgrond is geen onverschuldigde betaling (art.
, 6:203 BW), is geen gift
- Omzetten in gewone schuld is eenvoudig (art. 6:5 BW)
- Geen verrekening, opschorting, retentierecht...
De rechtshandeling
De rechtshandeling (Rh) vereist een op rechtsgevolg gerichte wil die zich door een
verklaring heeft geopenbaard (art. 3:33 BW).
- rechtsgevolg = het ontstaan, het wijzigen, of het teniet gaan van een juridische relatie
- ≠ Feitelijke handeling, zoals onrechtmatig handelen
Onderscheid: Meerzijdige of Eenzijdige Rh
Eenzijdige Rh = gericht of ongericht
- Onderscheid = vernietigbaar of nietig (art. 3::34 BW)
Overige elementen (zie ook het schema op de laatste slide):
- Rechtsfeiten = blote rechtsfeiten of handelingen/gedragingen
- Gedragingen = rechtshandelingen of feitelijke of andere handelingen (OD en RD)
zie schema rechtsfeiten dia 22 week 1
19-11 week 2:
De rechtshandeling vooraf
- Wat was dat ook weer?
-Zie week 1: een rechtshandeling (Rh) vereist een op rechtsgevolg gerichte wil die
zich door een verklaring heeft geopenbaard
- Noodzakelijk is de bekwaamheid om rechtshandeling te verrichten
-Zie art. 3: 32 lid 1 BW
-Wat betekent dat precies? Wat is nodig? Waar vind je dat? Analyseer de wetteksten
De totstandkoming van een rechtshandeling
- Eis (art. 3:33 BW) = wil en verklaring moeten overeenstemmen
- Overeenstemming ontbreekt in gevallen ‘oneigenlijke dwaling’ (=> geen Rh)
- NB: juristen zijn vooral geïnteresseerd in die gevallen waarin dingen mis gaan…
- VB = misverstand, zie HR Bunde/Erckens (NJ 1977/241)
- Tenzij er een uitzondering geldt… z.o.z.
-
De rechtshandeling (vervolg)
- Uitzondering = beroep op gerechtvaardigd vertrouwen van wederpartij honoreren
- I.v.m. normaal, goedlopend rechtsverkeer
- Zie art. 3:35 BW : ‘redelijkerwijze’
- Is ’afhankelijk van de omstandigheden van het geval’
- NB: dat is altijd een goed antwoord,behalve op tentamen…
- Vervolg: is beroep op vertrouwen in met redelijkheid en billijkheid (R&B)?
- Onderzoeksplicht!? reikwijdte daarvan?
- Zie art. 3:11 BW en bijv. HR eelman/Hin (NJ 1960, 230)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xandervreenen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.