Samenvatting van het van het Ogen uit het ziekteleer boek, handig voor het tentamen van VKR2. In het bestand staan de verschijnselen in het rood, de diagnostiek in het blauw, de therapie in het groen en de prognose in het geel/oranje.
Samenvatting Ziekteleer Ogen
14.2 Pathofysiologie van visusstoornissen
De brekende media van het oog bestaan van buiten naar binnen uit:
o Traanfilm
o Cornea
o Voorste oogkamer
o Lens en glasvocht (vitreum)
Normaal wordt een helder beeld geprojecteerd op de retina waar het wordt waargenomen door
staafjes en kegeltjes en via de N. Opticus naar de visuele cortex in het cerebrum gestuurd. Troebeling
of functiestoornissen kunnen leiden tot vermindering van het gezichtsvermogen.
14.2.1 Cornea en traanfilm
De cornea functioneert als venster en als een sterk refractair medium en dient glashelder te zijn. De
cornea bestaat voor 80% uit water (relatieve dehydratie door pompfunctie van endotheel), heeft
gerangschikte collagene fibrillen en heeft geen verhoornd epitheel, pigment of bloedvaten. Door
beschadiging van endotheel of epitheel kan de cornea water opnemen waardoor oedeem kan
ontstaan. Door deze wateropname wordt de fibrillaire regelmaat verstoord en wordt de cornea
blauwgrijs-wit troebel.
Aan de buitenzijde zit het traanfilm, opgebouwd uit 3 lagen:
o Binnenste mucinelaag: 1-2 micrometer. Uit slijmbekecellen in conjunctiva, zorgt voor
aanhechting van waterige laag aan hydrofoob cornea.
o Middelste waterige laag: 7 micrometer. Uit traanklieren.
o Buitenste lipidenlaag: 0,1 micrometer. Uit tarsaalklieren in de lidranden
Een onjuist gevormde traanfilm kan zorgen voor veel irritaties en infecties.
Pijn en fotofobie bij corneabeschadiging
Pijn en fotofobie ontstaan door prikkeling van de zenuwuiteindes (oppervlak cornea). Bij defecten
wordt de prikkeling verergerd door lidslag. Door de prikkeling zien we ook reflectiore vaatverwijding
en transsudatie van de iris met pijnlijk spasme van het corpus cilliare. Hierdoor zien we een rood
verkleurde iris, troebeling van de VOK en miosis (pupilvernauwing).
Verschijnselen en herstel van corneabeschadiging
Bij oppervlakkige defecten zien we epiphora (traanvloed), gering corneaoedeem en pijnuitingen.
Oppervlakkige epitheelcellen zullen afplatten en over het defect schuiven of migreren (duurt 8-10
uur). Binnen enkele dagen is het epitheel weer op de oorspronkelijke dikte en binnen een week
volledig herstel zonder littekens.
Diepere defecten (tot in oppervlakkig stroma) zijn de verschijnselen heftiger maar treed hetzelfde
herstel op als hierboven alleen het defect in de basale cellaag wordt opgevuld door delende basale
cellen vanuit de randen. De cornea wordt weer transparant maar een litteken blijft microscopisch
zichtbaar
Bij zeer diepe defecten zal oedeemvorming op de voorgrond treden. Binnen enkele uren komt er een
grijzig beslag van leukocyten. De randen van het defect ronden af door epithelisatie maar dit is niet
genoeg. Vanaf de meest nabije limbus groeien oppervlakkige vaatjes naar het defect wat te zien is als
een rozerood, blazig fibroangioblastenweefsel. De fibrillen hierin lopen kriskras (zoals in de sclera)
waardoor het litteken wit wordt.
, Willemijn Bekkers
Bij defecten tot op de membraan van Descemet zal de bodem van het defect geen oedeem vertonen.
Het defect heeft een wit centrum en kleurt niet aan met fluoresceneïne. Deze membraan kan gaan
uitpuilen wanneer de druk in het oog toeneemt.
14.2.2 Voorste oogkamer en kamerwater
Kamerwater wordt ook wel humor aquosa speelt een essentiële rol in de aan- en afvoer van
metabolieten. Houdt het de oogbol op spanning (nodig voor refractie, vormbehoud). Behalve een
zeer laag eiwit- en lipidengehalte lijkt het kamerwater op bloedplasma. Het komt doormiddel van
diffusie en actief transport in het oog. Actief transport zorgt voor de normale druk en eventueel voor
glaucomen ( bij afvoerbellemering). Het meeste kamerwater wordt actief en continu door epitheel
van corpus ciliare geproduceerd. Het corpus ciliare loopt van achter de iris tot de ora ciliare retinae
en is een sterk geplooid deel van de uvea. Onder de plooien ligt een vaatsysteem voor de productie
van het kamerwater (passief door ultrafiltratie, diffusie en dialyse). De binnenste epitheellaag
produceert ook kamerwater door actieve secretie oiv onder andere koolzuuranhydrase. Er zitten
tight junctions in deze lagen voor het vormen van een bloed-kamerwaterbarrière. Bij kat en konijn is
de productie 3-4 microliter per minuut en bij de hond iets lager. Na aanmaak komt het kamerwater
in de achterste oogkamer terecht. Vanuit daar stroomt het door de pupilopening naar de voorste
oogkamer en wordt het verwijderd via de drainagehoek.
Door ontstekingsprocessen in de oogbol kan de bloed-kamerwaterbarrière verstoord raken en
ontstaat een hypotonie. Wanneer de secretie normaal is maar een obstructie van de
kamerwaterstroom bestaat, ontstaat een glaucoom. De IOD ligt bij de hond en kat tussen de 15-25
mm Hg.
14.2.3 Lens
De lens dient voor het scherpstellen van beelden op het netvlies. Het boller maken van de lens heet
accommodatie en de lens is een epitheliale structuur. Het is opgehangen aan het corpus ciliare
(daarin de zonula van Zinn). De lens is transparant en metabolieten worden uit het kamerwater
onttrokken. Troebeling wordt ‘cataract’ of ‘staar’ genoemd en de helderheid berust op de
oplosbaarheid van lenseiwitten (immunologisch orgaanspecifiek). De lenseiwitten na geboorte
worden door het lichaam niet herkent als lichaamseigen en dit geeft een ontstekingsreactie, om deze
reden wordt door het lenskapsel (semipermeabel) voorkomen dan lensinhoud in aanraking komt met
het circulatiesysteem. De lens leeft bijna uitsluitend op glucose (anaerobe glycolyse) en bij
hyperglycemie wordt als alternatief afbraakpad aldosereductase geactiveerd waardoor ophoping van
sorbitol ontstaat → osmotische druk → diabetisch cataract.
14.2.4 Corpus Vitreum
Het is een transparante, elastische hydrogel. Lateraal en posterior wordt het door de retina en N.
opticus begrensd, en anterior door de lens en zonula van Zinn. 1% van het vitreum bestaat uit
fibrillen van hyaluronzuur en collageen. De hyalocyten liggen vooral perifeer. 99% bestaat uit water.
Door bepaalde prikkels maar vooral door ouderdom verminderd de stabiliteit van het colloïd en
neemt de dichtheid toe. Hierdoor ontstaat troebelingen.
14.2.5 Retina en tractus opticus
Normaal bereikt een beeld de staafjes (zwart/wit) en kegeltjes, hierbij zijn de staafjes vooral actief bij
een lage lichtintensiteit en de kegeltjes bij veel licht. Het zien van een beeld begint met de absorbtie
van een foto door een fotopigmentmolecuul in het buitenste segment van een staafje of kegeltje.
Deze bestaan uit 2 delen, opsine (apoproteïne dat de golflengte van het foton absorbeerd) en een
vitamine A derivaat retinal. Het fotopigment van de staafjes rodopsine neemt 60% van de energie
van een doorkruisend foton wat vervolgens een kettingreactie initieert met als resultaat de splitsing
van opsine en retinal. Hierbij wordt retinal omgezet in all-trans-retinaldehyde en ontstaat
kleurverlies (bleking).
, Willemijn Bekkers
De meeste dieren hebben een spectraal maximum voor absorptie van rodopsine tussen 494 en 508
nm. Na het hierboven beschreven proces vindt omzetting in een neuronaal signaal plaats,
fototransductie. In rust zijn fotoreceptor cellen gedepolariseerd en bij stimulatie door licht neemt de
concentratie van cyclisch GMP in het celmembraan af, waardoor de ionenkanalen sluiten en de
natriuminflux stopt. Dit resulteert in hyperpolarisatie.
Eerst worden alle signalen van de vele fotoreceptoren voortgeleid en verwerkt, via ganglioncellen, de
N. Opticus en de tractus opticus. De integratie van het beeld vindt plaats in de area striata (cerebrale
cortex). Er kan hierbij veel misgaan bijvoorbeeld PRA (progressieve retina-atrofie) door een
monogeen autosomaal recessief overervende ziekte (onvolledige differentiatie van de
fotoreceptoren door abnormaal cGMP metabolisme) met een mutatie in codon 807 van het cGMP
fosfodiesterase beta-subunit-gen. Daarnaast zijn er ook afwijkingen op het gebied van de voort
geleiding en verwerking van de neuronale signalen die een vissusstoornis tot gevolg hebben. Dit
komt vaak door trauma of degeneratieve, inflammatoire en neoplastische ziekten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper willemijnbekkers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
