Hoorcollege 13 (19-3): Plaatsen van terreur. Nationalisme, slachtofferschap en
mensenrechten – een tour du monde
Introductie
- Plekken van geweld, terreur en marteling -> plekken lijken enorm op elkaar.
o Qua vorm: gevangenissen, martelplekken.
- Betekenis die aan deze plekken worden toegekend verschillen enorm.
o Sommige plekken nadruk op slachtoffers en schending van lichamelijke en geestelijke
integriteit van individuen.
o Andere plekken meet invulling van collectieve rol en nationalistische betekenis.
- Herinneringscultuur:
o Vormen lijken steeds meer op elkaar.
o Betekenis verschilt heel erg.
Argentinië
- 1976 staatgreep militairen -> Junta.
o Jorge Videla leider.
o Dictatuur waar nodige aan vooraf was gegaan:
Grote sociale en politieke tegenstellingen, lopen eind jaren zestig begin jaren
zeventig hoger op.
Militante opstelling en geregeld gebruik van geweld.
In aantal landen linkse regeringen. Militairen werpen regeringen omver in
verschillende landen.
o Argentijnse regime ging ten onder na oorlog tegen Engeland over Falklandeilanden
die verloren werd door Argentijnen.
o Grootscheepse martelingen in centra waar mensen gevangen werden gehouden.
- Escuela de Mecánica de la Armada (ESMA):
o Buenos Aires.
o Mechanische school van de marine -> werd gebruikt als detentie- en foltercentrum.
o Naar schatting 5.000 mannen en vrouwen gemarteld, gevangengehouden en
gedood.
o Slachtoffers gedumpt in zee en in massagraven begraven.
o Gebouw nu een herinneringsplaats van de terreur sinds 2005.
o Kazerne grensde aan woningen.
- In Argentinië tussen 1975 en 1983 meer dan 600 illegale foltercentra.
o Vaak in huizen, kantoren en scholen.
o Van de 600 plekken zijn er 10-15 die een herinneringsplaats zijn geworden.
- Centro clandestino ‘La Escuelita de Famaillá’:
o Voorheen een school.
o Tegenwoordig een herinneringsplek.
- Centro Clandestino de Detención, Tortura y Exterminio ‘Automotores Orletti’:
o Buenos Aires.
o Ook veel vluchtelingen hier gevangengehouden.
o Midden in een woonwijk.
o Tegenwoordig een herinneringsplek.
- Op herinneringsplekken vaak foto’s van slachtoffers geplaatst om zo mensen hun naam en
hun gezicht terug te geven.
- Term ‘never again’ ‘nooit weer’ vaak gebruikt.
, Plaatsen van terreur als plaatsen van herinnering: een poging tot genealogie
- Genealogie -> vinden van de wortels van de vormentaal van de herinnering.
- Majdanek eerste kamp in werking dat door Rode Leger werd bevrijd, juni 1944.
o Eerste kamp dat tot een museum/herinneringsplaats werd omgevormd.
- Voortzetting van conserveren van plekken van terreur:
o Dachau:
Na bevrijding 1945 nog gebruikt om nazimisdadigers gevangen te zetten.
Later ook nog gebruikt voor vluchtelingenopvang.
In 1948 geopend als museum.
Modelmuseum voor concentratiekampen in West-Duitsland.
o Buchenwald:
Modelmuseum voor concentratiekampen in Oost-Duitsland.
o Auschwitz:
In 1946 al als herinneringsplek in gebruik genomen.
In 1947 al een film over het kamp, oud-gevangenen spelen figurantenrollen.
Vooral nadruk op solidariteit tussen gevangenen.
- Op deze plekken gaat het in algemene zin om ontmenselijking en terreur.
- Oranjehotel in Scheveningen:
o Politieke gevangenen.
o Dodencellen in tact gehouden onmiddellijk na de oorlog.
o Gaat over het herdenken van individuele slachtoffers maar ook over specifiek soort
slachtoffers -> mensen die zich verzetten of vanwege politieke overtuiging gevangen
zaten. Zit een nationalistisch element in.
o Museum die naast plek van terreur ook een nationalistische boodschap heeft.
Patst in de nationalistische herinneringscultuur die in de eerste decennia na
de oorlog dominant was.
- Martelkamers van de Gestapo – Korai Straat 4, Athene:
o 6 meter onder de grond.
- Tuol Sleng Genocide Museum (S-21):
o Phnom Penh Cambodja.
o Genocidemuseum in Cambodja.
o Werd gebruikt als gevangenis door veiligheidstroepen. Meer dan 20.000 mensen
gevangengehouden.
o Massaal politiek geïnspireerd geweld door de Rode Khmer.
Militaire tak van communistische partij.
Guerrillastrijd tegen bewind van westers-georiënteerd bewind.
Bemoeienis Amerikanen leidde tot meer aanhang Rode Khmer.
Tussen 1975 en 1979 2 miljoen Cambodjanen om het leven gekomen.
o Heeft ongeveer zelfde betekenis als de concentratiekampen:
Waarschuwing voor regimes die mensenrechten schenden.
- Democracy and Human Rights Memorial Hall:
o Seoul, Zuid-Korea.
o In Jaren 1970 en 1980 tegenstanders van het autoritaire regime gevangengehouden
en gemarteld.
Zeer autoritair sterk militair georiënteerd bestuur. Ontstaan uit de Koreaanse
burgeroorlog.
- Robbeneiland:
o Zuid-Afrika.
o Tegenstanders apartheid werden hier gevangengehouden.
o Vormentaal overeenkomstig met andere musea -> één specifieke cel uitgelicht, die
van Nelson Mandela.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrthekuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.