College aantekeningen
Hoorcollege 11
Hoorcollege 11 geschiedenis in publieke debatten 2020.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 11 (12-3): ‘Botsende Beschavingen’: Actualiteit van een tijdloosthema
Actualiteit
- Bezoek Willem Alexander en Màxima aan Indonesië.
o Excuses aangeboden voor Nederlands geweld bij onafhankelijkheid Indonesië.
- The Guardian enquête hoe Europese landen naar hun koloniale verleden kijken.
o 32% Britten trots op Britse imperium.
o 33% denkt dat kolonies beter af zouden zijn als ze gekoloniseerd zouden zijn
gebleven.
o 50% Nederlanders trots op koloniale verleden (hoogste in Europa).
Ondergangthema’s: hedendaagse fictie
- Het einde der tijden als zeer oud religieus thema.
o Coronavirus -> ‘Did the Bible warn of Coronavisu? Prophecy of ‘seven plagues’ to
come’.
- Maar ook politiek, ecologisch en etnisch.
o Wortels in lange tradities.
Thema’s
- Inleidende opmerkingen om de context weer te geven.
- Drie centrale thema’s:
o ‘Clash of civilizations’ (Huntington als centraal artikel).
o Het thema van de ‘Joods-christelijke beschaving’.
o Ondergangsstemmingen, racisme en eugenetica – actuele debatten.
Inleidende opmerking
- Reinhart Koselleck over cyclische en lineaire opvattingen van wat hij noemt: ‘historische tijd’.
o Beschrijving van kunstgalerij eind achttiende eeuw (1780), Oostenrijkse hofzalen.
Schilderijen geordend op thema’s. Vandaag de dag musea chronologisch geordend.
In achttiende eeuw zou dit rare gedachte zijn.
o Wij denken in geschiedenis in tijdperken en perioden, dit denken is in de achttiende
eeuw ontstaan. Hiervoor dacht men (filosofen, schrijvers, historici) in cyclische
thermen van beschavingen en steden in bloeiperioden en ondergangsperioden.
o Ervaring van de tijd ‘Geschichtliche Zeit’:
Tijdservaring en moderniteit: positionering op tijdlijn
Lineair, evolutionair denken komt in plaats van cyclisch denken.
o Cyclische opvatting van de tijd: de Eeuwige Terugkeer
Klassieke, premoderne tijdsopvatting.
Geschiedenis als de natuur, analogie van de seizoenen, het menselijk leven
en de hemellichamen.
Begrensde horizon: de toekomst is gegeven in het verleden.
o In christelijke, joodse en islamitische religies is wel sprake van zekere lineariteit:
wereld kent een begin en een einde- eschatologie: leer van de wereld (maar dat is
ook op te vatten als een ‘sluiten’, als een terugkeer van het goddelijke,
wederopstanding van de doden enzovoorts.
In werkelijkheid cyclische opvatting van de tijd -> geschiedenis van de
mensheid wordt gesloten.
o Lineaire opvatting van de geschiedenis:
, Vanaf de achttiende eeuw: vooruitgangsgeloof, lineaire opvatting van de
geschiedenis (met equivalent in evolutietheorie).
Tegelijk: eschatologische elementen, idee van een eindstadium, een
‘synthese’ die alle tegenstellingen opheft (onder andere Hegel, Marx en
anderen).
Ondergangstheorieën:
Met cyclische elementen (Toynbee, Spengler).
Botsende beschavingen (‘Eeuw van Azië’).
Mensheid-omvattend: antinucleaire beweging, milieutheorieën sinds
Club van Rome (1971).
o Cyclische manier van denken is nooit weggeweest. Altijd ondergangstheorieën
blijven bestaan.
o Koselleck: omslag besef van ‘Geschichtliche Zeit’ – eerst in westerse wereld, vandaar
verder verbreid.
‘Zattelzeit’: 1750-1850.
Vooruitgangsgeloof: naar een nieuwe mens.
Ideologisering: opkomst van grote ideologieën.
Van historiae naar historia: omvattende wereldgeschiedenis.
P.C. Hooft ‘Historien’.
Wordt historia, geschiedenis van vooruitgang. Sommige volken lopen
vooruit, andere volken zijn onderontwikkeld.
o Deze manier van denken van achterstand en
onderontwikkeling veronderstelt een lineaire manier van
denken.
Vraag: heeft de geschiedenis een einde?
Sommige theorieën werken lineair naar een crash toe.
1: ‘The Clash of Civilizations’ Fukuyama, Huntington & after
- Tot 1989 staan de verhoudingen in de wereld in belangrijke mate in het teken van de Koude
Oorlog. Tegenstellingen tussen communisme en liberale democratie.
o 1989 implosie -> verhoudingen veranderen in de wereld.
- Fukuyama ‘The End of HIstory and the Last Man’ (1992):
o 1989 niet alleen einde van de Koude Oorlog maar ook eindpunt van evolutie naar
westers liberale democratie.
o Definitieve overwinning van westerse liberale democratie -> blijkt meest effectieve
vorm van bestuur.
o Koselleck -> achttiende en negentiende eeuw ontstaan ideologieën, deze
ontwikkeling komt in 1989 tot een einde, liberale democratie blijft over.
- Argumenten Fukuyama:
o Sinds begin negentiende eeuw is de democratie uitgegroeid van één
bestuurssysteem tussen velen naar het overheersende systeem van regeringen in de
wereld; dictatuur als systeem is in diskrediet geraakt.
Aantal democratieën gestegen, groot aantal dictaturen verdwenen.
Grafiek waarin bestuurssystemen worden vergeleken.
o Sinds de Franse Revolutie heeft de democratie zich bewezen als fundamenteel beter
systeem dan alternatieven op moreel, politiek en economisch vlak.
o Radicale socialisme of communisme blijken slecht te verenigen met representatieve
democratie, waarmee gematigde stromingen zoals liberalisme, sociaal-kapitalisme of
sociaaldemocratie toonaangevend zijn geworden. EU als voorbeeld.
o Democratie is filosofisch op te vatten als een ‘synthese’ in Hegeliaanse zin, van
enerzijds de machtigen en anderzijds de andere klassen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrthekuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen