Samenvatting Economie over inkomen en koopkracht.
Duidelijke overzichtelijke samenvatting met stukjes uitleg, theorie, voorbeelden en begrippen. Handig voor het leren van Economie toetsen, tentamens en examens.
Gemaakt met: Economie Integraal 2017 Havo bovenbouw H17. Inkomen en koopkracht.
Veel ...
17.1 Meting en gevolgen inflatie en deflatie:
Inflatie: Het gemiddelde prijspeil in een land neemt toe, dit wordt gemeten als de stijging
van het consumentenprijsindex (CPI).
Consumentenprijsindex (CPI): Indexcijfer van de prijzen van verschillende soorten goederen
en diensten. Het geeft het prijsverloop weer van een pakket goederen en diensten zoals dit
gemiddeld word aangeschaft door Nederlandse huishoudens. De prijsverandering wordt
gemeten ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder, zodat de seizoensinvloeden
worden weggewerkt.
Wegingsfactoren: De factor waarmee een prijsverandering meetelt. Deze worden jaarlijks
aangepast aan de verandering van het bestedingspatroon van gezinnen. Een prijsstijging van
5% voor zout is bijvoorbeeld veel minder belangrijk dan een prijsstijging van 5% van huur.
De afgeleide consumentenprijsindex (CPI-afgeleid): Het CPI, maar dan zonder het effect van
veranderingen in de tarieven van productgebonden belastingen en subsidies op de prijzen,
zoals btw en accijns op alcohol en tabak. Dit indexcijfer wordt gebruikt bij
loononderhandelingen.
De Europees geharmoniseerde HICP (Harmonized index of consumer proces) : Is bestemd
voor het vergelijken van de inflatie in landen van de EU. Er wordt dit keer niet uitgegaan van
het Nederlandse - maar van het Europese-. Standaardpakket goederen.
Producentenprijsindex (PPI): Het gewogen indexcijfer dat de gemiddelde prijsontwikkeling
weergeeft van de Nederlandse industrieproducten.
Prijsindex van het bruto binnenlands product: Het gewogen indexcijfer dat de gemiddelde
prijsontwikkeling weergeeft van alle in Nederland in een jaar geproduceerde goederen en
diensten.
Waardevast: De koopkracht blijft gelijk. Het loon stijgt even hard als de inflatie.
Welvaartsvast: De koopkracht stijgt even hard als die van de cao-lonen (gemiddelde lonen).
Vermogen: Bezittingen min schulden.
Hyperinflatie: Snelle geldontwaarding.
Gevolgen inflatie:
- Daling van de koopkracht.
- Herverdeling van inkomens doordat de verschillen groter worden.
- Veranderingen in de waarde van je vermogensbestanddeel.
- Loon-prijsspiraal, prijscompensatie zorgt voor hogere lonen enz.
- Verslechtering van de internationale concurrentiepositie.
- Daling van de besparingen, minder sparen en meer uitgeven.
- Onzekerheid in het economische verkeer en sociale onrust.
Deflatie: Een algemene daling van het gemiddeld prijspeil.
Gevolgen deflatie:
- Je koopkracht neemt toe.
- Herverdeling van inkomen en vermogensbezit.
- Verbeterde internationale concurrentiepositie.
- Minder werkgelegenheid door dalende winst en dalende investeringen.
1
, - Uitstel van bestedingen.
ECB: Europese centrale bank, deze bank stuurt aan op een inflatiepercentage van iets onder
de 2%, zodat deflatie wordt voorkomen.
17.2 Oorzaken van inflatie en deflatie:
2 soorten inflatie: Bestedingsinflatie en kosteninflatie.
Bestedingsinflatie: Ontstaat bij overbesteding of oververhitting van de economie. Doordat
de effectieve vraag groter is dan de productiecapaciteit zijn kopers bereid meer te betalen
en hierdoor gaan de prijzen omhoog.
Oplossingen tegen bestedingsinflatie:
- De vraag naar goederen laten dalen.
- Overheidsbezuinigingen.
- Verhoging van belastingen en premies, waardoor het netto-inkomen daalt.
- Stijging van de rente en beperking van de kredietverlening, hierdoor wordt sparen
aantrekkelijker en lenen minder aantrekkelijk.
Kosteninflatie: Wanneer de kosten per product toenemen nemen de prijzen ook toe, zodat
de winstmarges niet dalen.
Stijging loonkosten per product = Loonindex : index arbeidsproductiviteit.
Verschillende soorten kosteninflatie + oplossing:
- De lonen nemen meer toe dan de arbeidsproductiviteit. Hierdoor stijgen de
loonkosten per product en dit wordt doorberekent in de prijs. Een oplossing is
loonmatiging, zodat de stijging van de lonen kleiner is dan die van de
arbeidsproductiviteit.
- Winstmarge-inflatie: Producenten willen hun winstmarges vergroten door de prijzen
op te drijven. Dit is alleen mogelijk als het bedrijf een machtspositie heeft en kan
blijven concurreren. Een oplossing is om de concurrentie tussen bedrijven te
bevorderen zodat er geen machtsposities ontstaan. De overheid verbiedt onderlinge
prijsafspraken.
- Belastinginflatie: De overheid kan inflatie veroorzaken door de btw, accijnzen of
milieuheffingen te verhogen of subsidies te verlagen. Dit jaagt de prijzen op. Ook kan
de overheid dit doen door prijzen van overheidsgoederen, zoals paspoorten en
rijbewijzen, te verhogen. Als oplossing kan de overheid de belastingen verlagen en
subsidies verhogen. Ook het verlagen of niet verhogen van de prijzen van
overheidsgoederen en heffingen kan een oplossing zijn.
- Rente-inflatie: Bedrijven lenen veel geld voor investeringen. Wanneer de rente stijgt
stijgen de rentekosten en dit wordt doorberekend in de verkoopprijzen. Een
oplossing is dat de ECB zijn rentetarieven verlaagd, zodat andere banken volgen.
- Geïmporteerde inflatie: Wanneer de prijzen van geïmporteerde grondstoffen stijgen
wordt dit doorberekend in de prijs van het eindproduct. Hier is eigenlijk niet een
goede oplossing voor. Maar de Nederlandse overheid kan proberen om in Europees
verband met andere landen te overleggen om de inflatie in Europa aan te pakken.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BaukjeAvK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
