WC 7 – Ouderdom
Fysieke ontwikkeling
Er is een uniek kenmerk waarin de ouderdom zich van alle andere levensfasen
onderscheidt: omdat mensen steeds langer leven, duurt deze levensfase ook steeds
langer. Of we het begin van deze periode nu vaststellen op 60, 65 of 70 jaar, het
percentage ouderen is tegenwoordig groter dan ooit tevoren. De lichamelijke
veranderingen die tijdens de middelbare leeftijd zo subtiel begonnen, worden tijdens
de ouderdom onmiskenbaar. Zowel de uiterlijke tekenen van oud worden als de
tekenen die samenhangen met intern functioneren kunnen niet langer ontkend
worden. Primaire veroudering, of simpelweg veroudering, heeft te maken met
universele en onomkeerbare veranderingen die plaatsvinden naarmate mensen
ouder worden. Deze processen zijn het gevolg van genetische programmering, Het
gaat om de onvermijdelijke veranderingen die we allemaal ervaren vanaf het moment
vanaf onze geboorte. Secundaire veroudering daarentegen heeft te maken met
veranderingen die het gevolg zijn van ziekte, levensstijl en andere individuele
verschillen. Ze worden niet veroorzaakt door het klimmer der jaren en zijn niet
onontkoombaar. Hoewel de lichamelijke en cognitieve veranderingen die we met
secundaire veroudering aanduiden steeds vaker voorkomen naarmate mensen ouder
worden, zijn ze in principe vermijdbaar en soms herstelbaar.
Een van de opvallendste tekenen van veroudering is het uiterlijk van het haar. De
meeste mensen krijgen grijze haren. Er verschijnen rimpels in het gezicht en in
andere lichaamsdelen omdat de huid zijn elasticiteit verliest en het aantal collagenen
afneemt. Ook binnen in het lichaam verandert er van alles, met name in de manier
waarop de organen functioneren. Veel organen gaan met het klimmen der jaren
langzaam maar zeker achteruit. De hersenen worden kleiner en lichter naarmate we
ouder worden. Ook andere lichaamssystemen, zoals ademhaling en spijsvertering
kunnen minder goed gaan presteren naarmate iemand ouder wordt. Er is ook een
verlenging van de reactietijd. Ouderen worden trager, de oorzaak hiervan is niet
duidelijk. Daarnaast is er ook een duidelijke achteruitgang van de zintuigen. Er is een
afname van de visuele vermogens. Zo wordt de lens minder helder en krimpt de
pupil. Het gezichtsvermogen gaat op verschillende terreinen achteruit. Het vermogen
om te ruiken en te proeven wordt met de jaren minder scherp en het gehoor gaat bij
veel ouderen ook achteruit.
De belangrijkste doodsoorzaken bij ouderen zijn hartkwalen, kanker en beroertes.
Bijna driekwart van de ouderen sterft aan een van deze aandoeningen. Omdat
veroudering gepaard gaat met een verzwakking van het immuunsysteem, zijn
ouderen ook gevoeliger voor infectieziekten. Naast lichamelijke problemen vermoedt
men dat zo’n 15-25% van de mensen ouder dan 65 jaar symptomen vertoont van
een psychische aandoening. Een veelvoorkomend probleem is een ernstige
depressie. De meest voorkomende geestesziekte is dementie, een algemene term
voor een brede categorie van ziekten die zich kenmerken door ernstig
geheugenverlies en afname van andere geestelijke vermogens. Hoewel dementie
vele oorzaken kan hebben, zijn de symptomen altijd dezelfde: verslechtering van het
geheugen, vermindering van de intellectuele vermogens en een verstoord
beoordelingsvermogen. De meest voorkomende vorm van dementie is de ziekte van
, Alzheimer. Het is een van de ernstigste geestelijke gezondheidsproblemen waar
onze ouder wordende populatie mee wordt geconfronteerd.
De ziekte van Alzheimer is een progressieve hersenziekte die leidt tot
geheugenverlies en verwarring. De symptomen van de ziekte van Alzheimer dienen
zich heel geleidelijk aan. Over het algemeen is het eerste teken van ongewone
vergeetachtigheid. Iemand kan in een week verschillende keren naar de supermarkt
gaan, omdat zij of hij steeds weer vergeet dat die boodschappen al in huis zijn.
Uiteindelijk raken alzheimerpatiënten volkomen in de war, ze zijn niet meer in staat
om een gesprek te voeren en herkennen zelfs nabije familie of vrienden niet meer. In
het laatste stadium van de ziekte verliezen patiënten de controle over hun spieren en
zijn ze aan het bed gekluisterd. De biologische verklaring voor het ontstaan van
Alzheimer is dat de productie van het APP, een eiwit dat normaal gesproken helpt bij
de aanmaak en groei van zenuwen, ontspoort. Hierdoor klonteren de zenuwcellen
samen, waardoor ze gaan ontsteken en worden aangetast. Bovendien sterven
bepaalde zenuwen helemaal af, wat leidt tot een tekort aan verschillende
neurotransmitters. Er bestaan verschillende verklaringen voor het krijgen van
Alzheimer. De meeste onderzoeken wijzen uit dat de ziekte van Alzheimer een
erfelijke aandoening is. Niet-genetische factoren zoals slechte voedingsgewoontes
en een hoge bloeddruk kunnen de gevoeligheid voor de ziekte vergroten. Op dit
moment is Alzheimer niet te genezen.
Bepaalde ziekten zoals kanker of hartkwalen hebben duidelijk een genetische
component. Maar een genetische aanleg betekent niet dat iemand een bepaalde
ziekte automatisch zal krijgen. Levensstijl kan de kans om die ziekte daadwerkelijk te
krijgen vergroten of verkleinen. Bovendien speelt de economische situatie een rol. In
alle levensfasen leidt armoede tot een verminderde toegang tot medische zorg. Ook
psychologische factoren spelen een belangrijke rol in de gevoeligheid voor ziekte. Zo
leidt het gevoel van controle over de omgeving tot een groter psychologisch
welbevinden en een beter gezondheid.
Cognitieve ontwikkeling
Warner Schaie heeft een onderzoek uitgevoerd naar de cognitieve ontwikkeling van
vijfhonderd willekeurig gekozen personen. De belangrijkste conclusies uit dit
onderzoek zijn:
o Vanaf circa het 25ste jaar en gedurende de rest van de volwassenheid gaan
sommige vaardigheden geleidelijk achteruit, terwijl andere relatief stabiel
blijven. De leeftijd gerelateerde veranderingen in intellectuele vaardigheden
die tijdens de volwassenheid plaatsvinden, vormen geen uniform patroon.
Bovendien neemt de vloeibare intelligentie af naarmate we ouder worden,
terwijl de gekristalliseerde intelligentie stabiel blijft en in sommige gevallen
zelfs verbetert.
o Bij de gemiddelde persoon zijn alle cognitieve vaardigheden op 67-jarige
leeftijd enigszins achteruitgegaan. Deze achteruitgang is tot minstens de 80 ste
verjaardag minimaal. Zelfs op 81-jare leeftijd vertoonde minder dan de helft
van de proefpersonen duidelijke achteruitgang ten opzichte van zeven jaar
daarvoor.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nandabakker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.