Uitgebreide Nederlandse samenvatting van het van Inleiding in de Arbeids- en Organisatiepsychologie voor het eerste jaar van de Bachelor Psychologie aan de Open Universiteit. Naast het studieboek is ook essentiële informatie uit de zeefstudieopdrachten opgenomen. De samenvatting is te lezen als ze...
Inleiding in de Arbeids- en Organisatiepsychologie
Industrial and Organisational Psychology
Research and Practice, 6th edition, International student version
Paul E. Spector
,Inhoud
.......................................................................................................................................3
Introductie........................................................................................................................4
De rol van onderzoek.......................................................................................................4
Activiteiten van professoren en psychologen in A&O Psychologie.............................................4
Functieanalyse...................................................................................................................5
De functie georiënteerde aanpak........................................................................................5
De werknemer georiënteerde aanpak.................................................................................5
Het doel van functieanalyse..............................................................................................6
De manier waarop informatie voor functieanalyses wordt verzameld.......................................6
Beoordelen van functioneren................................................................................................7
Methodes voor het bepalen van werkprestaties....................................................................7
Objectieve metingen van werkprestaties.............................................................................8
Subjectieve metingen van werkprestaties............................................................................8
Onderliggende cognitieve processen die subjectieve beoordeling beïnvloeden...........................9
Vooroordelen en fouten van beoordelaars..........................................................................11
360⁰ feedback feedback...............................................................................................................12
Productief en contraproductief medewerkersgedrag...............................................................12
Job Characteristics Model................................................................................................12
Prestatie gerelateerd gedrag............................................................................................13
Organisatorisch burgerschapsgedrag (OCB).......................................................................13
Contraproductief werkgedrag...........................................................................................13
Contraproductief werkgedrag: agressie, sabotage en diefstal................................................15
Arbeidsgezondheidspsychologie..........................................................................................15
Arbeidsgezondheid en -veiligheid.....................................................................................15
Werkschema’s...............................................................................................................17
Werkstress....................................................................................................................18
Werk-familie conflicten...................................................................................................20
Burn-out.......................................................................................................................20
Assestment methodes voor selectie en plaatsing...................................................................21
Psychologische tests.......................................................................................................21
Biografische informatie...................................................................................................23
Interviews....................................................................................................................23
Werkmonsters...............................................................................................................23
Assessmentcentra..........................................................................................................24
Selecteren van werknemers...............................................................................................24
Personeelsplanning........................................................................................................24
Werven van medewerkers...............................................................................................24
Selecteren van medewerkers...........................................................................................25
Training..........................................................................................................................26
Beoordelen van behoeften...............................................................................................26
Stellen van doelen.........................................................................................................27
Trainingsontwerp...........................................................................................................27
2
, Trainingsmethodes.........................................................................................................28
E-learning.....................................................................................................................28
Mentoring.....................................................................................................................29
Executive coaching.........................................................................................................29
Evalueren van een training..............................................................................................29
Motivatie van medewerkers................................................................................................31
Theorieën van werkmotivatie...........................................................................................31
Behoeften theorieën.......................................................................................................31
Bekrachtigingstheorieën..................................................................................................32
Verwachtingstheorie.......................................................................................................32
Zelf effectiviteitstheorie..................................................................................................34
Rechtvaardigheidstheorieën.............................................................................................34
Goal-setting theorie.......................................................................................................35
Controletheorie..............................................................................................................35
Actietheorie..................................................................................................................36
Werkhouding en emoties...................................................................................................37
Culturele verschillen in werktevredenheid..........................................................................37
Antecedenten van werktevredenheid................................................................................37
Passendheid van baan....................................................................................................39
Potentiële effecten van werktevredenheid..........................................................................39
Leiderschap en macht in organisaties..................................................................................40
Bronnen van invloed en macht.........................................................................................40
Benaderingen om leiderschap te begrijpen.........................................................................41
Werkgroepen en werkteams...............................................................................................44
Belangrijke groep- en teamconcepten...............................................................................44
Groep- en teamprestaties................................................................................................45
Interventiemethoden......................................................................................................47
Organisatieontwikkeling.....................................................................................................47
Organisatietheorieën......................................................................................................49
Vergelijking van de verschillende theorieën........................................................................50
3
, Introductie
Het werkveld van arbeids- en organisatiepsychologie bevat zoals de naam al laat zien twee grote
divisies, waarvan de arbeids- (of personele) kant de oudste is. Arbeidspsychologie gaat in op
onderwerpen als effectief ontwerp van banen, selecteren van personeel, trainen van personeel en
functioneringsgesprekken. Organisatiepsychologie is ontstaan vanuit de human resources
beweging in organisaties en richt zich op het begrijpen van gedrag en het verbeteren van het
welbevinden van werknemers. Organisatiepsychologie richt zich daarbij op onderwerpen als
attitudes van werknemers, gedrag van werknemers, baan gerelateerde stress en
toezichtspraktijken. Op de grotere onderwerpen kan arbeids- en organisatiepsychologie echter niet
los van elkaar worden gezien.
Waar klinische psychologie zich richt op het bestuderen en behandelen van psychische stoornissen
en problemen, richt arbeids- en organisatiepsychologie zich op het ontwikkelen en toepassen van
wetenschappelijke principes op de werkvloer. De A&O Psycholoog houdt zich dus niet direct bezig
met de emotionele of persoonlijke problemen van werknemers.
De rol van onderzoek
Onderzoek vorm de basis van het werk in de praktijk en biedt de handvatten die in de praktijk
kunnen worden toegepast. Een van de belangrijkste doelen van de A&O Psycholoog is organisaties
te helpen om effectiever te kunnen functioneren. Om dat te kunnen doen is er onderzoek nodig om
de uitvoering in de praktijk op te kunnen baseren. Daarnaast hebben sommige problemen uit de
praktijk onderzoek nodig om te kunnen bepalen welke aanpak het meest geschikt is.
Onderzoek kan nieuwe methoden ontwikkelen voor bijvoorbeeld het selecteren en trainen van
personeel. Vaak wordt dit soort onderzoek uitgevoerd voor specifieke organisaties die te kampen
hebben met specifieke problemen, zoals een groot verloop in personeel. Het kan zich ook richten
op meer algemene verschijnselen, zoals de oorzaken van diefstal onder personeel. De resultaten
van dit soort algemeen onderzoek wordt gepresenteerd tijdens professionele bijeenkomsten en/of
gepubliceerd in wetenschappelijke bladen.
De meeste A&O Onderzoekers, waarvan de meeste profesoren aan universiteiten zijn, dienen
artikelen in ter publicatie in wetenschappelijke bladen. Voordat een artikel wordt gepubliceerd
wordt het naar experts in het veld gestuurd om feedback te geven. Veelal worden artikelen
meerdere malen aangepast en opnieuw ingediend voordat deze worden gepubliceerd. Slechts 10
tot 20% van de ingediende artikelen overleeft dergelijke ‘peer reviews’. Dit zorgt ervoor dat de
hoge standaard voor het publiceren van werk wordt behouden en dat alleen het beste onderzoek
wordt gepubliceerd.
Activiteiten van professoren en psychologen in A&O Psychologie
De hoofdactiviteiten van professoren zijn:
- Lesgeven
- Onderzoek doen
- Onderzoeksverslagen schrijven en deze presenteren op bijeenkomsten en congressen
- Publiceren van artikelen in wetenschappelijke bladen
- Het adviseren van organisaties
- Schrijven van (les)boeken
- Begeleiding van afgestudeerde en niet-afgestudeerde studenten
- Het geven van informatie aan het publiek
- Het ontwikkelen van cursussen
- Het bijhouden van ontwikkelingen in het vakgebied
- Helpen bij het beheer van de onderwijsfunctie van de universiteit
De hoofdactiviteiten van A&O psychologen zijn:
- Maken van functieanalyses.
- Uitvoeren van een analyse om de oplossingen voor een organisatieprobleem te bepalen.
- Uitvoeren van een werknemersonderzoek naar gevoelens en meningen.
- Ontwerpen van een systeem voor functioneringsgesprekken.
- Ontwerpen van een systeem voor selectie van werknemers.
- Ontwikkelen van psychologische tests.
- Het evalueren van de effectiviteit van ingezette middelen of acties zoals
trainingsprogramma’s.
- Het implementeren van een organisatieverandering, zoals een nieuw beloningssysteem.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studybooster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
