Leerstof kennistoets 1.2
Gezondheidsbevordering en preventie
Definities van gezondheid
WHO: ‘’Toestand van optimaal fysiek, psychologisch en sociaal welbevinden en niet alleen
de afwezigheid van ziekte of beperkingen.’’
M. Huber: ‘’De mogelijkheid om je aan te passen en zelf de regie in handen te nemen over je
gezondheid. ‘’
Aanspreken op kracht in plaat van last.
Gezondheid is geen doel maar eein middel om dingen te kunnen doen.
Gaat om het aanpassend vermogen en de zelfregie.
Visies op gezondheid
Medisch: Afwezigheid van ziekte.
Biologisch: Intern milieu constant kunnen houden bij wisselende omstandigheden.
Psychologisch: geestelijke gezondheid, doelen behalen, individueel.
Sociaal: gericht op maatschappelijk functioneren, normen en waarden,
cultuurgebonden.
Humaan: combinatie van de 4, definitie WHO.
Dynamisch: aanpassingsvermogen, balans
Model van Lalonde ( gebaseerd op de gezondheid van groepen)
Biologische factoren
Alle processen die zich afspelen in het menselijk lichaam. (Genetische factoren en
verworven eigenschappen)
Voorzieningen gezondheidszorg
Niet alleen het aanbod wat er is, bijvoorbeeld het ziekenhuis, maar ook de toegang tot de
gezondheidszorg.
Omgeving
De voorzieningen om je heen en je sociale omgeving. (fysieke omgeving en
maatschappelijke omgeving)
Leefstijl
Het gedrag wat je uitvoert wat invloed heeft op het ontstaan van een gezondheidsprobleem.
(roken, drugsgebruik, alcoholgebruik)
, Vormen van preventie
Primair universeel
Is gericht op de hele bevolking of een grote groep. Risicofactoren zijn al bekend.
(voorlichtingen, vaccinaties, bevolkingsonderzoek)
Secundair selectief
Vroegtijdig opsporen of behandelen van ziekte of bacterie. Is gericht op de groep met
een hoog risico.
(diabetes, obesitas, griepprik)
Tertiair, zorg gerelateerd
Als je al een ziekte of aandoening hebt, maar verergering probeert te voorkomen.
Zelfmanagementiemand. (zelf zo goed mogelijk leren omgaan met een ziekte)
Preventie
Definitie: Het totaal aan maatregelen die tot doel hebben de gezondheid te bewaken en te
bevorderen door ziekte en gezondheidsproblemen te voorkomen’
Rol verpleegkundige: Voorkomen van gezondheidsproblemen door het optimaliseren van de
voorwaarden voor gezondheid, en het voorkomen dat ongunstige factoren daarop van
invloed zijn.
Zelfmanagement
set van vaardigheden van de patiënt om zelf goed om te gaan met gezondheidsproblemen
en zijn zorgonafhankelijkheid te vergroten.
1. Omgaan met symptomen
2. Omgaan met medicatie
3. Monitoren
4. Omgaan met negatieve emoties
5. Regisseren eigen zorg behandel proces
Verpleegkundige dient dit zelfmanagement te ondersteunen en te begeleiden, en waar nodig
sociale netwerken te betrekken.Vast aanspreekpunt voor de zorgvrager
Gezondheidsbevordering(health promotion) is een belangrijk middel om preventie te
bereiken. Verandering van leefstijl en gedrag is vaak het middel om te komen tot
gezondheidswinst.
Matrix van doelen en middelen
De doelen en middelen van gezondheidsbevordering kunnen overzichtelijk worden
weergegeven in een matrix. De doelen van gezondheidsbevordering zijn het reduceren
van risico’s door universele, primaire preventie, selectieve, geïndiceerde en secundaire
preventie en zorggerelateerde, tertiaire preventie. Het belangrijkste middel voor
verpleegkundigen om de doelen van gezondheidsbevordering te bereiken, is
gezondheidsvoorlichting. Andere middelen zijn de beschikbaarheid van voorzieningen en
regulering.