Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 2 VWO 2
Van de bergen naar de zee
Paragraaf 1 De vorming van de Alpen
Leerdoelen:
1. Hoe de Alpen zijn gevormd.
2. Wat de verschillen zijn tussen een oud en een jong gebergte en waardoor die
verschillen zijn ontstaan.
3. Wat het verschil is tussen verwering en erosie.
Het ontstaan van de Alpen
De Alpen = hoogste gebergte van Europa -> 100 miljoen jaar geleden was hier een tropische
zee.
Verloop:
1. Dode resten van planen en dieren zonken naar de zeebodem en stapelden op.
2. De lagen die ontstonden werden bedenkt door zand en stenen die door rivieren naar
de zee werden gebracht.
3. Zo vormden dikke lagen sedimentgesteenten = gesteente dat ontstaan is uit materiaal
dat is aangevoerd door ijs, water en wind.
Door krachten die de aardkorst van binnenuit verandert (= endogene krachten) zijn er
breuken in de aardkorst ontstaan.
Hierdoor is de aardkorst verdeeld in een aantal schollen of platen, waarop oceanen
en continenten liggen.
Schollen bewegen; kunnen langs elkaar glijden of bewegen en op elkaar botsen ->
hierdoor ontstaan gebergten.
Ontstaan Alpen (= plooiingsgebergte)
80 miljoen jaar geleden -> plaat waarop Afrika lag bewoog naar het
noorden -> de plaat duwde sedimentgesteente in de tropische zee
(tussen Europa en Afrika) -> de zeebodem kreukelde, boog,
plooide en brak.
30 miljoen jaar geleden -> de plaat bereikte Europa, waardoor de
Alpen tegen Europa aan werden geduwd: deel van Europa
rimpelde, het gesteente werd geplooid en de plooiruggen
vormden bergen = Alpen
Metamorfe gesteenten = gesteenten die een gedaantewisseling
ondergaan: door hoge druk en hoge temperatuur kan kalksteen in
miljoenen jaren veranderen in marmer (vaak gebruikt als
bouwmateriaal).
, Verwering
De alpen is een jong gebergte (30 miljoen jaar oud).
Kenmerken jonge gebergten:
- Hoog
- Steile hellingen
- Spitse bergtoppen
- Diepe dalen
Kenmerken oude gebergten:
- Lager
- Flauwe hellingen
- Afgeronde toppen
Reden van deze kenmerken: exogene krachten = in de loop van miljoenen jaren
zorgen zij ervoor dat hard gesteente wordt afgesleten, rotsblokken worden
verbrokkeld tot grind en grind vergruist tot zand en klei = verwering.
Verweringsmateriaal = het puin wat ontstaat bij verwering (en vaak blijft liggen).
Exogene kracht = kracht die de aardkorst van buitenaf verandert.
Erosie
Verweringsmateriaal dat onder invloed van zwaartekracht van een helling afrolt of schuift,
gletsjers, rivieren de zee of de wind nemen dit mee naar andere plekken -> tijdens transport
hiervan wordt het landschap verder afgebroken = Erosie.
Hoe vlakker een gebied hoe meer verwering en erosie heeft plaatsgevonden.
Dus bij oude gebergten meer verwerking en erosie.
Sedimentatie = Als het vervoerde materiaal door gletsjers, rivieren, de zee of de wind wordt
neergelegd op een plaats en daar het landschap weer wordt opgebouwd.
Leerdoelen:
1. Hoe een gletsjer bijdraagt aan de afbraak en de opbouw van het landschap
2. Wat de kenmerken zijn van de bovenloop van de Rijn.
3. Hoe de waterval van Schaffhausen is ontstaan
Het ontstaan van gletsjers
1000den jaren geleden (ijstijd of glaciaal) -> Alpen bedenkt met Gletsjers = ijs rivieren, die
langzaam naar beneden gleden.
Grote meren in de Alpenlanden (Gardameer, Comomeer) zijn door die gletsjers uitgeslepen
en later gevuld door smeltwater.
In ijstijd -> veel neerslag in vorm van sneeuw.
Door telkens ontdooien en vriezen -> sneeuw wordt firn = korrelige, overjarige, ijsachtige
sneeuw.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mplatzek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,56. Je zit daarna nergens aan vast.