Samenvatting
Samenvatting Bvj - 6 vwo - Vertering
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit is een biologie samenvatting uit 6 vwo van het thema Vertering uit het boek biologie voor jou.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Vertering 6 vwoP1 – Voedingsstoffen
Voedingsmiddelen = alles wat je eet of drinkt.
- Bevatten voedingsstoffen (6 groepen): eiwitten, koolhydraten, vetten, water, mineralen
en vitaminen.
Bouwstof = (voedings)stoffen die worden gebruikt voor de vorming van organische moleculen
bij de voortgezette assimilatie.
- De ontstane moleculen zijn nodig voor de vorming van (delen van) cellen en weefsels.
- Zijn vooral nodig voor groei en ontwikkeling van het lichaam en voor vervanging van
afgestorven cellen.
Brandstoffen = (voedings)stoffen die energie kunnen leveren voor de dissimilatie (verbranding).
De energie die daarbij vrijkomt, is nodig om te bewegen, om de lichaamstemperatuur op peil te
houden en voor groei, ontwikkeling en herstel.
Eiwitten (proteïnen) = ketens van enkele tientallen tot meer dan duizend aminozuren.
- 2 soorten: dierlijk en plantaardig
- Vertering: eiwitmoleculen worden uit het voedsel gesplitst in afzonderlijke
aminozuurmoleculen, die worden opgenomen in het bloed. Via het bloed worden de
aminozuren naar de lever vervoerd en vandaaruit naar alle organen van het lichaam.
o Bij de eiwitsynthese worden de aminozuren in de cellen weer aan elkaar
gekoppeld tot eiwitmoleculen.
- Functies:
o Belangrijke bouwstoffen van cellen en weefsels: bv. Als tussencelstof.
o Reguleren van processen in een organismen.
o Betrokken bij het transport van stoffen, de celcommunicatie en chemische
reacties.
o Spelen een rol bij de bloedstolling en immuniteit.
o Brandstof: eiwitten worden omgezet in glucose, dat vervolgens wordt verbrand.
Als er niet voldoende glucose is, worden de eiwitten uit je spieren verbrand, dan
neemt je spiermassa af.
▪ Een overschot aan eiwitten en aminozuren wordt ook omgezet in
glucose.
- Bij de dissimilatie van eiwitten ontstaat ammoniak, dat wordt in de lever omgezet in
ureum, dat wordt uitgescheiden met de urine. Ook ontstaan er stoffen die deel
uitmaken van de glycolyse.
Er komen 20 verschillende soorten aminozuren voor in eiwitten van de mens.
- 12 daarvan kan de mens zelf maken (als ze niet voldoende in het voedsel voorkomen):
Transaminering = het vormen van aminozuren in de lever uit andere aminozuren door
overplaatsing van een aminogroep (-NH2).
- Essentiële aminozuren = de andere 8 aminozuren die mensen niet of in onvoldoende
hoeveelheden zelf kunnen vormen. Deze moeten dus in het voedsel voorkomen.
- Als bouwstof: maken deel uit van tussencelstof, reguleren bijna alle processen in een
organisme, zijn betrokken bij transport van stoffen, bij celcommunicatie, bij chemische
reacties en spelen een rol bij de bloedstolling en immuniteit.
- Als brandstof: eiwitten wordt eerst omgezet in glucose, wat vervolgens wordt verbrand.
1
, Vertering 6 vwo
o Tekort aan eiwitten? --> eiwitten uit je spieren worden verbrand --> spiermassa
neemt af.
o Overschot aan eiwitten en aminozuren? --> worden omgezet in glucose.
- Dissimilatie van eiwitten: er ontstaat ammoniak en andere stoffen die deel uit maken
van de glycolyse. Ammoniak wordt in de lever omgezet in ureum, dit wordt
uitgescheiden met urine.
Koolhydraten (sachariden)
- Belangrijke brandstoffen --> als 1 g koolhydraten wordt verbrand, komt er 17 kJ energie
vrij.
- Teveel? --> het hormoon insuline zorgt ervoor dat een klein deel wordt omgezet in de
reservestof polysacharide glycogeen, die wordt opgeslagen in de lever en spieren. Het
grootste deel wordt omgezet in vet en opgeslagen onder de huid of rondom organen.
- Als bouwstof: bijvoorbeeld een DNA molecuul en ATP bevatten beide een
monosacharide. En in celmembranen spelen koolhydraatketens een rol bij de
herkenning van de cel door andere cellen.
- Voedingsvezels = koolhydraten die niet kunnen worden verteerd door enzymen van de
mens.
o Een deel kan in de dikke darm worden afgebroken door de enzymen van
bacteriën.
o Zijn afkomstig uit de celwanden van plantaardige voedingsmiddelen.
o Zorgen ervoor dat de darmwerking en stoelgang worden bevordert en dat je
eerder een verzadigd gevoel hebt.
Vetten (lipiden)
- Triglyceriden = vetten en oliën waarbij de vetmoleculen zijn opgebouwd uit
glycerolmoleculen en 3 vetzuurmoleculen.
- Verzadigd vetzuur = alle bindingsplaatsen van de C-atomen zijn bezet door
waterstofatomen.
- Onverzadigd vetzuur = alle bindingsplaatsen van de C-atomen zijn niet bezet door
waterstofatomen, waardoor er dubbele bindingen aanwezig zijn.
- De meeste vetzuren en glycerol kan je lichaam vormen uit andere organische stoffen, je
voedsel hoeft hierdoor maar weinig vet te bevatten.
- Essentiële vetzuren = vetzuren die mensen in niet of in onvoldoende hoeveelheden zelf
kunnen vormen, deze moeten dus in het voedsel voorkomen.
- Als brandstof:
o Als 1 g vet wordt verbrand, komt er 38 kJ energie vrij.
o Als je teveel vet eet, wordt het als reserve-energiebron opgeslagen onder de
huid (dit heeft een warmte-isolerende functie) en rondom de organen.
- Als bouwstof:
o Fosfolipiden, waarbij een vetzuur is vervangen voor een fosforzuur, vormen een
belangrijk bestanddeel van membranen.
- Sommige vitaminen zijn oplosbaar in vet, waardoor je ze alleen via vet binnenkrijgt.
- Cholesterol = een vet.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottebenko. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,83. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen