1
, Adviesrapport:
Verminderen studentenuitval binnen het eerste studiejaar van de ISB
Naam: Dorien Renting
Studentnummer: 481917
E-mailadres: 481917@student.saxion.nl
Telefoonnummer: 06 11 72 35 06
Academie: Hospitality Business School
Afstudeerbegeleider: Dieneke Dijkstra
Opleiding: SPS Hotelmanagement
Plaats en datum: Duiven, 06-07-2023
2
,Verklaring eigen werk
Verklaring eigen werk
Ik verklaar hierbij dat ik:
- Volledig op de hoogte ben van de beoordelingscriteria van de toets,
- Alle gerelateerde inspanning die nodig is om te voldoen aan deze criteria individueel heb verricht,
- Geen hulp heb gehad van een tweede persoon, anders dan door de HBS aangeboden
begeleiding.
Naam: Dorien Renting
Datum: 19 oktober 2023
Hanktekening:
3
,Voorwoord
Voor u ligt het adviesrapport voor mijn scriptie met de titel “Verminderen van studentenuitval bij de
International School of Business". Dit adviesrapport is geschreven in het kader van de opleiding Hotel
management en maakt deel uit van mijn afstudeermodule.
Het opstellen van dit adviesrapport was voor mij een uitdagende taak, omdat het vereiste dat ik diep
inzicht kreeg in de factoren die bijdragen aan studentenuitval binnen het eerste studiejaar. Om een juiste
analyse te kunnen maken, heb ik interviews gehouden met studenten die zijn uitgevallen en zijn er
enquêtes verstuurd naar alle eerstejaarsstudenten. Deze uitkomsten hebben waardevolle inzichten
opgeleverd over de oorzaken en verbeterpunten binnen het eerste studiejaar en het oriëntatietraject om
studentenuitval te verminderen.
Tijdens het proces van het opstellen van dit adviesrapport heb ik waardevolle vaardigheden ontwikkeld
op het gebied van onderzoeksmethoden, dataverzameling en data-analyse. Het analyseren van
enquêteresultaten en interviewtranscripties hebben me geholpen bij het identificeren van patronen en
thema’s, het vinden van verbanden en het trekken van conclusies die de basis hebben gevormd voor de
aanbevelingen.
Dit adviesrapport is het resultaat van mijn inzet voor het verbeteren van het onderwijs. Ik hoop dat de
aanbevelingen en inzichten die ik heb verzameld, kunnen bijdragen aan het verminderen van
studentenuitval bij de International School of Business (ISB). Ik wil graag alle studenten, docenten en
andere betrokkenen bedanken die hebben deelgenomen aan de interviews en enquêtes. Hun input heeft
een belangrijke rol gespeeld bij het vormgeven van dit adviesrapport.
Als laatste wil ik graag mijn afstudeerbegeleider, Dieneke Dijkstra, bedanken voor haar begeleiding en
voor de leerzame sessies. Daarnaast wil ik ook mijn praktijkbegeleider, Yvette Hartink, bedanken voor
haar fijne samenwerking en feedback. Zij hebben mij tijdens het maken van het adviesrapport
ondersteunt waar dit mogelijk was. Dit heeft veel bijgedragen aan het eindresultaat van dit verslag.
Veel leesplezier!
Dorien Renting
Duiven, 10 oktober 2023
4
,Managementsamenvatting
In een streven naar het verminderen van studentenuitval binnen het eerste studiejaar, heeft de
International School of Business (ISB) van Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) besloten onderzoek
te doen die zich richt op het verbeteren van zowel het oriëntatietraject als het eerste studiejaar, met
specifieke aandacht voor de diverse nationaliteiten van studenten.
De aanleiding van dit onderzoek is het aanzienlijk hogere percentage studentenuitval dat de ISB ervaart
in vergelijking met het landelijk gemiddelde. Opvallend hierbij is dat het merendeel van dit percentage
bestaat uit buitenlandse studenten, wat vragen oproept over de oorzaken van deze uitval en hoe deze
kunnen worden teruggedrongen.
De centrale vraag van dit onderzoek is als volgt geformuleerd: Hoe kan de ISB het oriëntatietraject en het
eerste studiejaar verbeteren om studentenuitval binnen het eerste studiejaar te verminderen?
Om deze vraag te beantwoorden, werden diverse onderzoeksmethoden ingezet, waaronder interviews
met eerstejaarsstudenten, enquêtes onder eerstejaarsstudenten, evenals interne en externe
deskresearch. Uit de bevindingen van het onderzoek zijn belangrijke inzichten naar voren gekomen.
Het huidige oriëntatietraject omvat diverse elementen, waarbij de ervaringen van studenten sterk variëren
afhankelijk van hun nationaliteit. Daarnaast werden belangrijke redenen voor studie-uitval geïdentificeerd,
zoals onvervulde verwachtingen en verkeerde studiekeuzes.
Dit onderzoek concludeert dat de ISB het oriëntatietraject en het eerste studiejaar kan verbeteren door te
voorzien in duidelijke informatie, persoonlijke aandacht, sociale interactie en ondersteuning op gebied
van stressmanagement en studentbegeleiding. In dit kader worden de volgende aanbevelingen
gepresenteerd:
Aanbevelingen met betrekking tot het oriëntatietraject
▪ Verbetering en uitbreiden Open Dag: Verbeteren en uitbreiden van open dagen voor
Nederlandse studenten, inclusief herziening van informatievoorziening en integratie van
Studiekeuzecheck (SKC) - elementen.
▪ Promoten van 1-op-1 meetings en uitbreiden met SKC-elementen: Uitbreiden van persoonlijke 1-
op-1 meetings, integratie van SKC-elementen en actieve promotie.
Aanbeveling voor het eerste studiejaar
▪ Workshops aanbieden voor sociale en academische integratie: Organiseren van workshops voor
sociale en academische integratie, met onderwerpen zoals vrienden maken, wonen in Nederland
en effectief studeren.
Deze aanbevelingen dragen niet alleen bij aan het verminderen van studie-uitval en het creëren van een
gastvrije leeromgeving op de ISB, maar bevorderen ook het welzijn van de studenten. Hierdoor zullen
studenten zich meer betrokken voelen, minder stress ervaren en uiteindelijk hun academische prestaties
verbeteren. Dit zal niet alleen leiden tot een vermindering van studentenuitval, maar ook tot een
verbeterde algehele leerervaring voor studenten aan de ISB.
5
,Inhoud
1. Inleiding ................................................................................................................................................. 8
1.1 Aanleiding...................................................................................................................................... 8
1.2 Managementvraagstuk .................................................................................................................. 9
1.3 Onderzoeksvragen ........................................................................................................................ 9
1.4 Leeswijzer ..................................................................................................................................... 9
2. Theoretisch kader ............................................................................................................................... 10
2.1 Belangrijke definities ................................................................................................................... 10
2.2 Model van studentsucces ............................................................................................................ 10
2.3 Conceptueel model van Tinto ..................................................................................................... 11
2.4 Achtergrondkenmerken ............................................................................................................... 12
2.5 Operationalisering ....................................................................................................................... 12
3. Methoden ............................................................................................................................................ 13
3.1 Deskresearch .............................................................................................................................. 13
3.1.1 Interne Deskresearch .......................................................................................................... 13
3.1.2 Externe deskresearch ......................................................................................................... 13
3.2 Fieldresearch............................................................................................................................... 14
3.2.1 Interview recruitmentmedewerker ....................................................................................... 14
3.2.1 Interview studenten ............................................................................................................. 14
3.2.1 Enquête ............................................................................................................................... 15
4. Resultaten ........................................................................................................................................... 16
4.1 Deskresearch .............................................................................................................................. 16
4.1.1 Interne deskresearch .......................................................................................................... 16
4.1.2 Externe deskresearch ......................................................................................................... 17
4.2 Kwantitatief onderzoek ................................................................................................................ 18
4.2.1 Belangrijkste onderdelen oriëntatietraject ........................................................................... 18
4.2.2 Belangrijkste onderdelen eerste studiejaar ......................................................................... 19
4.2.3 Verbeterpunten oriëntatietraject .......................................................................................... 20
4.2.4 Verbeterpunten eerste studiejaar ........................................................................................ 21
4.3 Kwalitatief onderzoek .................................................................................................................. 23
4.3.1 Oriëntatiefase ...................................................................................................................... 23
4.3.2 Eerste studiejaar ................................................................................................................. 25
4.4 Conclusies per deelvraag ............................................................................................................ 27
5. Conclusie............................................................................................................................................. 29
6. Discussie ............................................................................................................................................. 30
6.1 Betrouwbaarheid ......................................................................................................................... 30
6.2 Validiteit ....................................................................................................................................... 30
6
,7. Advies .................................................................................................................................................. 32
7.1 Adviesopties ................................................................................................................................ 32
7.2 Gekozen alternatieven ................................................................................................................ 34
7.3 Implementatieplan ....................................................................................................................... 38
7.4 Kosten- en batenanalyse ............................................................................................................ 42
Nawoord ...................................................................................................................................................... 44
Literatuurlijst ................................................................................................................................................ 45
Bijlagen........................................................................................................................................................ 48
Bijlage I: Model van Studentsucces ........................................................................................................ 49
Bijlage II: Operationalisatie ..................................................................................................................... 50
Bijlage III: Operationalisatie gekoppeld aan deelvragen ......................................................................... 51
Bijlage IV: Enquêtevragen....................................................................................................................... 52
Bijlage V: Interview guide A-cluster studenten........................................................................................ 56
Bijlage VI: Interview guide B-cluster studenten....................................................................................... 58
Bijlage VII: Interne deskresearch – redenen uitval studentensysteem ................................................... 60
Bijlage VIII: Enquêteresultaten ................................................................................................................ 61
Bijlage IX: Interview transcripties A-cluster studenten ............................................................................ 66
Bijlage X: Interview transcripties B-cluster studenten ............................................................................. 86
Bijlage XI: AAOCC-tabel ....................................................................................................................... 106
Bijlage XII: Afwegingscriteria tabellen ................................................................................................... 107
Bijlage XIII: Verantwoording kosten ...................................................................................................... 108
Bijlage XIV: Verantwoording financiële baten ....................................................................................... 110
7
, 1. Inleiding
De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) heeft 14 academies die elk gespecialiseerd zijn in een
bepaald vakgebied (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, z.d.). Eén van deze academies is de
International School of Business (ISB), gevestigd in Arnhem. De ISB biedt hoogwaardig
businessonderwijs aan voor 1.500 studenten van 60 verschillende nationaliteiten, met twee volledig
Engelstalige bacheloropleidingen en één masteropleiding als thuisbasis. De opleidingen die aangeboden
worden zijn; International Business (IB) en Communication Studies (CS), allebei in voltijd (International
School of Business, z.d.). De ISB heeft twee instroommomenten per jaar. Doordat studenten zowel in
september als in februari kunnen starten, biedt de ISB flexibiliteit aan studenten bij het starten van hun
opleiding.
Het doel van de ISB is om een inspirerende omgeven te creëren voor studenten die opgeleid willen
worden tot young professionals met een sterke internationale en persoonsgerichte focus, zodat zij hun
diploma behalen en een succesvolle carrière kunnen opbouwen in een internationale omgeving
(International School of Business, z.d.). Het behalen van dat doel is afhankelijk van verschillende
factoren. Eén van de belangrijkste factoren is de juiste studiekeuze van de student. Als een student een
opleiding kiest die niet bij hem of haar past, zal het behalen van het diploma en het opbouwen van een
succesvolle carrière een stuk lastiger worden.
De ISB kent vijf kernwaarden: betrokkenheid, inspirerend, impact, persoonlijk en waardevol (HAN CvO,
2022). Deze kernwaarden geven aan waar ze voor staan, waar ze naar streven en wat ze willen
uitstralen. Betrokkenheid betekent dat docenten zich inleven in de studenten en met hen meedenken.
Persoonlijk contact en individuele aandacht voor iedere student is een prioriteit, hierdoor wordt er waarde
gecreëerd. Deze waarden zijn gericht op het leveren van hoogwaardig onderwijs en het creëren van een
ondersteunende en inspirerende omgeving voor de studenten.
1.1 Aanleiding
Ondanks de persoonlijke aandacht voor studenten en de hoge betrokkenheid blijkt uit cijfers van oktober
2020 dat 26% van de studenten van de ISB uitvalt in het eerste studiejaar (ISB, 2021), wat aanzienlijk
hoger is dan het landelijk gemiddelde van 22% (Hesseling, 2022). Bovendien is het interessant om op te
merken dat van de 26% van de uitgevallen eerstejaarsstudenten van de ISB, 30% buitenlandse
studenten betreft (HAN ISB, 2021). Dit roept vragen op over de oorzaken van deze uitval en hoe dit
percentage kan worden teruggedrongen.
Een belangrijke constatering is dat veel aankomende studenten niet goed voorbereid zijn op hun nieuwe
studie. Ze hebben vaak geen duidelijk beeld van wat ze van de opleiding kunnen verwachten en hoe
deze aansluit bij hun toekomstige werkveld (HAN-ISB, 2022). Aankomende studenten bezoeken steeds
minder vaak de open dagen en de meeloopdagen. Hierdoor wordt hun studiekeuze gebaseerd op online
informatie in plaats van persoonlijke ervaringen (Persoonlijke gesprekken, 2023), wat resulteert in een
hoog percentage no-shows aan het begin van het eerste studiejaar, dat momenteel rond de 30% ligt
(ISB, 2021). Dit percentage opgeteld met de uitval binnen het eerste studiejaar resulteert in een situatie
waarin slechts 56,2% van de studenten in studiejaar 2021-2022 doorgaat naar het tweede studiejaar
(ISB, 2021).
Het doel van dit rapport is duidelijk: het verminderen van de uitvalpercentages in het eerste studiejaar van
de ISB, met een specifieke focus op buitenlandse studenten. Dit rapport zal zich richten op twee
belangrijke aandachtsgebieden: verbeteringen tijdens het oriëntatietraject en tijdens het eerste studiejaar.
Om dit te bereiken, is het van belang om aankomende studenten te helpen om een weloverwogen
studiekeuze te maken. Daarnaast zal er meer aandacht moeten worden besteed aan de specifieke
behoeften van studenten om hen te ondersteunen en begeleiden gedurende hun eerste studiejaar op de
ISB (ISB, 2020).
Hoewel de introductie van de studiekeuzecheck (SKC) in 2014 bedoeld was om uitval en switchen te
voorkomen, blijkt uit onderzoek van Qompas (2021) dat slecht 14% van de eerstejaarsstudenten vindt dat
de SKC heeft bijgedragen aan het maken van de juiste studiekeuze (Miltenburg, 2021). Bij de ISB kost de
8
