Scriptie

HET AFDEKKEN VAN RENTERISICO DOOR PENSIOENFONDSEN Paper (cijfer 9,5 en genomineerd)

0 keer verkocht

Vak
Minor Beleggen

Instelling
Hogeschool Van Amsterdam (HvA)

Deze paper is geschreven ter afsluiting van de minor beleggen aan de Hogeschool voor Economische Studies te Amsterdam. Het voornemen om een paper te schrijven over het afdekken van renterisico door pensioenfondsen komt voort uit de belangstelling voor de pensioenwereld, sociale economische invalsho...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 43 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 9 december 2024
Aantal pagina's 43
Geschreven in 2010/2011
Type Scriptie
Begeleider(s) P. van de torre
Jaar Onbekend

renterisico
hedging
pensioenfondsen
economie
corporate governance
dekkingsgraden
kredietcrisis
beleggen
financiële risico
pensioenverplichting
inflatie
beleggings
marktren
het afdekken van renterisico

€7,15

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Paper Lex Dinh

Begeleider: dhr. P. van de Torre

Minor Beleggen

Faculteit Economie en Management
Hogeschool voor Economische Studies

15 januari 2010

HET AFDEKKEN VAN RENTERISICO DOOR
PENSIOENFONDSEN

,2 HET AFDEKKEN VAN RENTERISICO DOOR PENSIOENFONDSEN

Voorwoord

Deze paper is geschreven ter afsluiting van de minor beleggen aan de Hogeschool voor Economische
Studies te Amsterdam. Het voornemen om een paper te schrijven over het afdekken van renterisico
door pensioenfondsen komt voort uit de belangstelling voor de pensioenwereld, sociale
economische invalshoek en corporate governance met name het renterisicobeheer. In deze paper
wordt er met name aandacht besteed aan de vraag hoe het renterisico kan worden afgedekt om de
pensioenverplichtingen met meer zekerheid te laten nakomen. Echter, de lezer dient rekening te
houden met de algemene aard van de paper. Door beperkt tijdsbestek en onderzoeksmiddelen is er
niet diep ingegaan op een specifiek pensioenfonds.

Met veel enthousiasme heb ik het gedurende semester me volledig verdiept in het onderwerp
renterisico. In het bijzonder wil ik dhr. P.A. van de Torre bedanken voor zijn motiverende begeleiding
bij deze onderzoeksopdracht en mij voorzien van de nodige onderzoeksmaterie. Tevens wil ik mijn
dank uitspreken aan Mai Dinh, Long Tran, Son Tran, Hoan Nguyen, Tuan Nguyen en Arjan van Schip
voor hun bereidwilligheid om mij feedback te geven en deze paper te willen reviseren.

Rest mij u heel veel leesplezier te wensen.

Amsterdam, januari 2010.

Lex Dinh

,3 HET AFDEKKEN VAN RENTERISICO DOOR PENSIOENFONDSEN

Samenvatting

Pensioenfondsen ondervinden momenteel de negatieve gevolgen van de kredietcrisis. De
dekkingsgraden van pensioenfondsen zitten in de kritische ondergrens en in sommige gevallen is het
zelfs in onderdekking geraakt. Een groot deel van het problematische tekort in de dekkingsgraad is
het gevolg van de samenloop van het nieuwe Financieel Toetsingskader (FTK) en de kredietcrisis dat
medio 2007 begon.

Het nieuwe FTK heeft pensioenfondsen ertoe gedwongen om beleggingen steeds ten opzichte van
de pensioenverplichtingen te beoordelen met als doel om meer inzicht (transparantie) te geven op
het gebied van financieringswijze en de financiële risico’s. Dit betekent dat pensioenfondsen de fair
value-principes moeten toepassen voor waardering van hun belegging en verplichtingen tegen de
marktwaarde. Als gevolg van de invoering van de marktwaardering van de verplichtingen wordt de
volatiliteit van het surplus en/of tekort van de pensioenfondsen aanzienlijk groter. Met name door
de crisis zijn de beurskoersen flink gekelderd. Daartoe heeft de Europese Centrale Bank (ECB) de
afgelopen periodes de beleidsrente fors verlaagd om de markt te stimuleren. De rentedaling leidt tot
sterk stijgende waarden van pensioenverplichtingen.

Bij pensioenfondsen is de duration1 van de verplichtingen vaak groter dan de duration van de
beleggingen. Dit duration verschil leidt tot het probleem dat de verplichtingen gevoeliger zijn voor
rentewijzingen dan de beleggingen. Een daling van de marktrente met 1%-punt betekent ongeveer
een stijging van de pensioenverplichtingen met 15%2, waardoor de kans op onderdekking bij
pensioenfondsen groter wordt. In het geval van onderdekking dan wel een insolvabele financiële
positie kunnen pensioenfondsen niet-volledig en/of niet geïndexeerd worden. Dit betekent dat het
opgebouwde pensioen aan waarde kan verliezen door inflatie.

Door de crisis is het duidelijk te zien dat de meeste pensioenfondsen de risico's van hun
beleggingsbeleid onderschat hebben, onvoldoende aandacht hadden voor de corporate governance
en dan met name de beheersing van beleggingsrisico’s (riskmanagement) en onbestendig is in niet-
voorziene situaties. Hierdoor is de rentegevoeligheid onder pensioenfondsen van groot belang
geworden en daarmee komt ook veel focus te liggen op het renterisicobeheer. Renterisicobeheer in
het kader van pensioenfondsen is erop gericht om de nadelige gevolgen van ongunstige
renteontwikkeling uit te sluiten en tegelijkertijd van gunstige renteontwikkeling zoveel mogelijk te
profiteren. Ook daartoe de reden voor dit onderzoek wegens het feit dat pensioenfondsen verrast
waren door het effect van de financiële markten op hun financiële positie.

1
De duration (rentegevoeligheid) is een maatstaf voor het effect dat een renteverandering heeft op de koers
van een obligatie of een vastrentende portefeuille.
2
DNB Position Paper (2006) - Pensioenwet/Toezicht.

, 4 HET AFDEKKEN VAN RENTERISICO DOOR PENSIOENFONDSEN

Inhoudsopgave

Voorwoord .............................................................................................................................................. 2
Samenvatting .......................................................................................................................................... 3
Inhoudsopgave........................................................................................................................................ 4
1. Inleiding .......................................................................................................................................... 6
2. Het rentevraagstuk ......................................................................................................................... 8
2.1 Definitie rente ........................................................................................................................... 8
2.2 Rentestand ................................................................................................................................ 8
2.3 De marktrente......................................................................................................................... 10
3. De pensioenfondsen ..................................................................................................................... 11
3.1 Nederlands pensioenstelsel .................................................................................................... 11
3.2 De balans van pensioenfondsen ............................................................................................. 11
3.3 Financieel Toetsingskader....................................................................................................... 13
3.3.1 Waardering van beleggingen en verplichtingen ........................................................... 13
3.3.2 Buffer ............................................................................................................................. 13
3.3.3 Dekkingsgraad ............................................................................................................... 14
3.3.4 Herstelplan .................................................................................................................... 15
4. Het renterisico voor pensioenfondsen ......................................................................................... 16
4.1 Renterisico .............................................................................................................................. 16
4.2 Hoe groot is het renterisico? .................................................................................................. 16
4.3 Hoe wordt het renterisico gemeten? ..................................................................................... 17
4.3.1 Duration ........................................................................................................................ 17
4.4 Het probleem genaamd renterisico ........................................................................................ 20
4.4.1 Renteverandering en vastrentende waarden beleggingen........................................... 20
4.4.2 Renteverandering en indexatie ..................................................................................... 21
5. Hedging van renterisico ................................................................................................................ 22
5.1 Welke manieren/middelen zijn beschikbaar om renterisico te hedgen ................................ 22
5.2 Hedging met langlopende obligaties ...................................................................................... 22
5.3 Hedging met Forward Rate Agreement .................................................................................. 23
5.3.1 Voorbeeld ...................................................................................................................... 23
5.3.2 Voordelen en nadelen ................................................................................................... 24

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lexdinh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,15. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 66184 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis

Laatst bekeken door jou

Samenvatting ·

(0)