Hoorcollege 1.
Leerdoel 1: De student verklaart waarom mensen sociale contacten en relaties aangaan met
anderen.
Het belang van menselijke relaties.
Mensen hebben van nature een sterke ‘need to belong’, oftewel een sterke behoefte om
‘erbij te horen’ en om zowel kortdurende als duurzame banden aan te gaan met andere
mensen.
Vanuit de evolutionaire psychologie kan worden gesteld dat sociale contacten en relaties
bijdroegen aan het overleven van de menselijke soort om de volgende redenen:
- Ze zorgen voor sociale steun.
- Ze maken samenwerking bij belangrijke taken mogelijk.
- Ze maken voortplanting mogelijk.
Voortplanting als drijfveer.
Sociale contacten en relaties maken voortplanting mogelijk, een vanuit de evolutionaire
psychologie essentiële functie van relaties en contacten. Omdat voortplanting belangrijk is
voor de overleving van de menselijke soort en het individu, is de mens onbewust
geprogrammeerd om op zoek te gaan naar een partner om zich mee voort te planten. De
drang om zich voort te planten zorgt ervoor dat mensen elkaar opzoeken, seks met elkaar
hebben, verliefd op elkaar worden, samen kinderen krijgen en voor deze kinderen zorgen.
Leerdoel 2: De student brengt de voordelen van het geven en ontvangen van sociale steun
in kaart.
Sociale steun als overlevingsmechanisme.
Sociaal kapitaal: De bronnen waartoe mensen via hun relaties met anderen toegang
hebben. Sociale steun is daarvan de belangrijkste.
Sociale steun kan vier vormen aannemen:
- Emotionele steun: Mensen helpen elkaar op emotioneel gebied. Het probleem gaat er
misschien niet van weg, maar de ander voelt zich er wel beter door Hij voelt zich
gesteund. Geeft mensen het gevoel begrepen te worden en er niet alleen voor te staan.
- Informationele steun: Mensen kunnen elkaar steunen door elkaar advies of informatie te
geven.
- Instrumentele steun: Mensen doen praktische dingen voor elkaar. Informationele steun
voorkomt en verhelpt daarmee veel praktische problemen en stress.
- Waarderende steun: Mensen halen bevestiging uit contact met anderen. Ze zien dat
anderen goedkeuren wat ze doen, dat anderen het op dezelfde manier doen of ze worden
aangemoedigd om vooral zo door te gaan. Waarderende steun is belangrijk omdat het
mensen het gevoel geeft dat ze goed bezig zijn, dat anderen het op prijs stellen wat ze
doen en het met hen eens zijn. Is vooral belangrijk in tijden van onzekerheid of
moeilijkheden.
Openlijke steun: Zowel degene die helpt als degene die wordt geholpen, realiseert zich dat
er steun plaatsvindt.
Onzichtbare steun: Zonder dat de ontvanger het doorheeft dat hij wordt geholpen.
Sociale steun is vooral belangrijk in tijden van onzekerheid, tegenslag en stress.
Sociale steun kan de negatieve effecten van ingrijpende levensgebeurtenissen verminderen
en vooromen en is daarmee van levensbelang Het is een buffer en werkt verlichtend.
In zijn algemeenheid geldt:
- Hoe meer ingrijpende levensgebeurtenissen mensen meemaken, hoe slechter hun
gezondheid is.
- Hoe meer sociale steun mensen ervaren, hoe minder vatbaar ze zijn voor de negatieve
invloed van ingrijpende levensgebeurtenissen.
Helpen van mensen: Pro sociaal gedrag of altruïsme.
1
, Waarom vertonen mensen pro sociaal gedrag?
- Reden 1: Mensen delen een genetische band.
o Volgens inclusive fitness theory zijn mensen vooral bereid om anderen te helpen met
wie ze een genetische band delen. Mensen zijn gericht op het overleven van hun
genen.
o Vooral gericht op familieleden.
- Reden 2: Het verbeteren van de eigen reputatie.
o Volgens competitive altruism theory vertonen mensen pro sociaal gedrag omdat ze
daarmee hun reputatie kunnen verbeteren. Mensen die anderen helpen zijn
populairder, geliefder en worden eerder als leider gekozen.
- Reden 3: Mensen voelen empathie voor de ander.
o Empathie komt van het woord Einfühlen, het betekent invoelen. Het is een
gevoelsmatige reactie van medeleven dat mensen ervaren als ze contact hebben met
iemand die het moeilijk heeft.
o Empathie is meer dan alleen een gevoel, het heeft ook te maken met een manier van
denken. Het mentale vermogen om het perspectief van een ander in te nemen.
o Volgens de empathie-altruïsme-hypothese is empathie de belangrijkste reden dat
mensen iemand in nood helpen, ze willen dit zonder eigenbelang doen.
- Reden 4: Mensen zijn gemotiveerd om onlustgevoelens te verminderen.
o Volgens negative-state-relief-model hoeven mensen niet per se empathie te voelen om
iemand in nood te helpen. Behalve empathie kan een persoon in nood bij anderen ook
een ongemakkelijk gevoel oproepen.
o Is het wel mogelijk om het lijden van de ander te vermijden zonder te helpen, zal men
dat eerder doen. Vermijden is dan een eenvoudigere manier om onlustgevoelens tegen
te gaan: gewoon niet langer stilstaan bij het slachtoffer en aan iets anders denken.
- Reden 5: Mensen zijn gemotiveerd om zich goed te voelen.
o Volgens mood enhancement theory helpen mensen omdat ze daarmee, onbewust, in
een betere stemming proberen te komen. Pro sociaal gedrag kan bevredigend zijn: het
geeft het gevoel dat je belangrijk bent voor de ander en dat iemand je nodig heeft.
- Reden 6: Mensen ervaren plichtbesef.
o Mensen vertonen pro sociaal gedrag omdat ze zich verplicht voelen, bv naar familie of
vanuit geloofsovertuiging.
- Reden 7: Mensen streven naar wederkerigheid.
o Volgens sociale-uitwisselingstheorieën helpen mensen anderen omdat ze hopen daar
nu of in de toekomst iets voor terug te krijgen of omdat de ander hen in het verleden
heeft geholpen.
o Pro sociaal gedrag is een kwestie van geven en nemen, het is wederkerig.
Welke theorie hangt af van omstandigheden en betrokken personen.
Sociale steun en empathie.
Praktisch iedereen bezit empathie, de mate verschilt:
- Gemiddeld genomen zijn vrouwen wat empathischer.
- Hulpverleners hebben vaak een groter empathisch vermogen.
Waak voor hulpverleners syndroom: Men moet anderen helpen om een goed zelfbeeld te
houden.
Valkuilen: Cliënt ontvangt sociale steun, maar…
- Cliënt moet leren zelf weer regie te nemen,
- Cliënt wordt afhankelijk(er),
- Hulpverlener neemt problemen van cliënt mee naar huis.
Empathie stimuleert hulpgedrag. Het is deels een bewuste en deels een onbewuste
aangelegenheid.
- Onbewust mensen zijn geneigd om emoties van elkaar over te nemen en leven zich
daarmee automatisch in de ander. = Emotionele besmetting.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LottePedagogiek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.