Psychologie van de bewegende mens
Hoofdstuk 1: geest, gedrag en wetenschap
Wat is psychologie, wat is het niet?
Psychologie: wetenschap van het gedrag en de cognitieve processen (en mentale
activiteiten)
Zowel interne cognitieve processen die alleen indirect waarneembaar zijn als
externe direct waarneembare gedragingen.
Kennis van psychologie is gebaseerd op objectieve, verifieerbare gebeurtenissen.
Mythes & misvattingen…
- Niet enkel diagnose en therapie van mentale stoornissen en problemen
- Slechts kleine minderheid psychoanalyse
- Geen psychiatrie (psychiater kijkt eerder vanuit mediscge invalshoek,
psychologie is veel breder vakgebied, beslaat heel terrein van menselijk
gedrag en cognitie)
Psychologie is een breed domein met vele specialiteiten:
- Bachelor in toegepaste psychologie vs master in psychologie
o Arbeids- en organisatiepsychologen
o Klinische psychologen
o Schoolpsychologen
o Gezondheidpsychologen
o Experimentele psychologen
3 soorten psychologie:
- Experiomenteel psychologen (onderzoekspsychologen)
o Onderzoek dat nieuwe psychologische kennis creërt.
o Meestal universiteiten, soms bedrijven/onderzoeksinstellingen.
- Docenten psychologie
o Grote diversiteit aan opleidingen & universiteiten
o Universiteit: ook wetenschappelijke onderzoeken, met soms
behandeling van mensen. (afdeling medische psychologie)
- Toegepast psychologen:
o Gebruiken kennis experimenteel psychologen om problemen van
mensen op te lossen dmv trainingen, inzetten van speciale
diagnostische testen of andere psychologische interventies.
o Werken op meest uiteenlopende plekken
Verschillende specialisaties
Zowel experimenteel als praktijk, verschillende domeinen
samengevoegd!
Arbeids- en organisatiepsychologen: aanpassingen aan
werkplek die productiviteit maximaliseren.
Gezondheidspsychologen: patiënten hebben zowel
psychische als lichamelijke problemen.
Forensisch: expertise binnen klinieken waar criminelen
met psychiatrische stoornissen worden beoordeeld en
behandeld.
Gerontopsychologen: beoordelen functioneren van
ouderen en verstrekken begeleiding in overleg met cliënten/familie/verzorgers…
Klinisch/psychotherapeuten: hoe mensen zich aanpassen op sociaal of emotioneel
gebied bij belangrijke levensveranderingen. Ook persoonlijkheidsproblemen.
,Klinisch neuro: kennis over relatie tss hersenen en gedrag toepassen in diagnostiek
en behandeling neuropsychologische aandoeningen.
Omgeving: interactie met onze omgeving en het milieu verbeteren.
Sport: helpen atleten hun prestaties en motivatie verbeteren.
School: onderwwerpen op gebied van lere, het gezin of persoonlijke omstandigheden
die schoolprestaties kunnen beïnvloeden.
Bias:
= vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie, meestal op basis van
persoonlijke ervaring en waarden!
- Emotionele bias
o Je laat je beslissingen beinvloeden door je emotie ipv door rationeel
nadenken
- Confirmation bias
o Veel meer rekening houden met info die we al wisten die bevestigd
wordt
- Expectancy bias
o Je beslissing laten beinvloeden door je verwachtingen
Zelfkennis is het begin van alle wijsheid!
Wat zijn de 6 belangrijkste perspectieven van de psychologie?
Psychologie: voorgeschiedenis tot griekse fylosofen. Niet enkel speculeren over
bewustzijn en gekte. Ze wisten dat emoties het denken kunnen verstoren en
waarnemingen slechts interpretaties zijn van omringende wereld. Hippocrates:
gewaarwordingen, gevoelens en gedachten vinden oorsprong in hersenen. Vele
tegenstrijdige ideeën in de tijden erna die nu de 6 basis perspectieven vormden.
1. Biologisch perspectief
a. Zenuwstelsel
b. Hormoonstelsel
c. Genetica
d. Fysieke kenmerken
Descartes: filosoof, scheiding tussen spirituele geest en fysieke lichaam. Vormt basis
voor moderne neurowetenschap.
Rationalisme: ratio, het denken = enige middel om aan wetenschap en filosofie te
doen.
Veel kritiek vanuit empirisme, zij zien denken als onnodig en storend in de
wetenschap en de filosofie. Waarnemingen, ervaringen en experiomenten enige ware
bronnen van kennis.
Moderne biologisch psychologen hebben lichaam en geest opnieuw samengevoegd.
Beschouwen geest tegenwoordig als product van de hersenen. Persoonlijkheid,
voorkeuren, gedragspatronen en vaardigheden komen voort uit lichamelijke
eigenschappen. Zij zoeken naar oorzaken van ons gedrag in het zenuwstelsel,
endocriene stelsel en de genen.
2 versies:
Neurowetenschap: wetenschap die zich bezighoud met alle aspecten van het
zenuwstelsel.
- Geneeskunde + biologie + neurologie
- Processen bestuderen in de hersenen:
o Omzetten van lichtgolven naar beeld
o Verdwijnen van vermogens als spraak of sociale baardigheden bij
beschadiging
o Grootste vraag naar aard en oorsprong van ons bewustzijn.
, Evolutionaire psychologie: denk aan Darwin, psychologische aspecten van mentale of
gedragseigenschappen worden bekeken vanuit de evolutietheorie.
- Menselijke gedrag = afkomstig van de evolutie in overgeërfde gedragingen
- Gevormd door omstandigheden waarin voorouders leefden (bv rechtop lopen
om meer overzicht te krijgen) = natuurlijke evolutie Charles Darwin
2. Behavioristische perspectief
a. Leren
b. Beheersing van gedrag door de omgeving
Radicale groep zei dat er enkel zekerheid was over het waarneembare. Bestuderen
van de geest ≠ onderdeel van psychologie en gedachten/emoties zijn irrelevant. De
geest is subjectief en het bestaan hiervan valt niet te bewijzen. Skinner
Behaviorisme: wetenschap van het gedrag en omstandigheden in de omgeving die
dit gedrag beïnvloeden. Aandacht voor manier waarop handelen gevormd wordt en
de consequenties hiervan.
3. Ontwikkelingsperspectief
a. Veranderingen in psychologisch functioneren tijdens het leven
b. Erfelijkheid en omgeving
Lichamelijke en psychologische veranderingen zijn het gevolg van een interactie
tussen erfelijke eigenschappen in onze genen en de invloed van onze omgeving.
Nature vs Nurture? Biologisch perspectief + behavioristisch perspectief! Maar is er
een vrije wil naast deze dubbele gedetermineerdheid?
Mensen veranderen op voorspellende wijze naaarmaten invloeden van erfelijkheid en
omgeving zich in de loop van tijd ontwikkelen.
Mensen denken en handelen verschillend op ≠ tijdstippen van hun leven.
4. Cognitieve perspectief
a. Mentale processen
b. Geest als computerachtige machine
c. Hoe emotie en motivatie gedachten en perspectieven beinvloeden
Wetenschappelijke methode gebruikt om de geest te bestuderen: introspectie.
Wilhelm Wundt wou menselijke geest somplificeren zoals periodiek systeem in de
fysica.
Eerste psychologische experimenten in de geschiedenis: onderzoek naar
de ‘elementen’ van het bewustzijn.
Verstandelijke activiteit bestaat uit ≠ combinaties van elementaire
processen.
Nu voornamelijk gebruikt om slaap en dromen te bestuderen.
Structuralisme: onderzoeken elementaire structuren/onderdelen vd geest.
Kritiek: te subjectief, nauwkeurigheid beoordelen van beschrijving die mensen van
eigen gedachten en gevoelens geven?
Gestaltpsychologie: bewustzijnservaringen zijn meer
dan de som van de delen.
Bewustzijn omvat meet dan simpele zintuiglijke
ervaringen en onze ervaringen kunnen niet gereduceerd
worden tot een serie afzonderlijke elementen.
Concentratie op geheel van bewustzijnservaringen,
meer dan som van de delen. De vorming van
perceptuele gehelen leren begrijpen.
Functionalisme: psychische processen begrepen vanuit hun adaptieve nut en functie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jillvanolmen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.