Samenvatting Janson hoofdstuk 13 t/m 22
Hoofdstuk 13 van het boek "History of Art" beschrijft de kunst en cultuur in Italië
tijdens de 13e en 14e eeuw. In deze periode speelde Italië een cruciale rol in de
Europese kunstwereld, met grote centra van culturele invloed in steden zoals
Florence, Siena en Venetië:
Sociaal-politieke context
Italië bestond destijds uit onafhankelijke steden en republieken zonder een
gecentraliseerde regering. Handel floreerde dankzij de ligging tussen Europa en
Azië, waardoor steden zoals Pisa, Genua en Venetië belangrijke knooppunten
werden. De rijke burgerij en koopmansklassen beheerden het bestuur van deze
steden, terwijl de invloed van traditionele aristocratie werd beperkt. Florence en
Siena fungeerden als republieken en stimuleerden een omgeving waarin kunst en
cultuur konden bloeiende bedelorden
De opkomst van bedelorden, zoals de Franciscaanse orde, had een grote invloed
op de kunst. Deze ordes, vooral gevestigd in steden als Assisi en Florence,
brachten nieuwe religieuze ideeën en praktijken met zich mee die ook in de
beeldende kunst weerspiegeld werden. Hun invloed is zichtbaar in kerken en
andere openbare gebouwen, waar fresco's en altaren werden versierd om het
geloof uit te dragen .
Bouwkunst Florence en Siena werden indrukwekkende kerken en stadspaleizen
gebouwd, zoals de Palazzo della Signoria in Florence. Deze gebouwen
benadrukken de groeiende macht en welvaart van de stedelijke elites. De
uitbreiding van de kathedraal van Florence laat zien hoe de architectuur zich
aanpaste aan de politieke en sociale behoeften van de stad .
Schilderkunst in Toscane
De schilders Cimabue en Giotto werden toonaangevend door hun vernieuwingen
in de schilderkunst. Giotto, bijvoorbeeld, introduceerde een realistischer en
menselijker benadering in zijn werken, wat de latere Renaissance-schilders sterk
beïnvloedde. De stad Siena ontwikkelde zich als centrum van Mariadevotie, met
kunstenaars zoals Duccio en Simone Martini die werken creëerden die aan de
Maagd Maria gewijd waren .
Crisis en vernieuwing
De zwarte doode 14e eeuw zorgde voor enorme ontvolking en veranderde de
culturele dynamiek aanzienlijk. Ondanks deze crisis bleven kunst en architectuur
zich ontwikkelen, en zelfs de sociale onrust in steden als Florence kon de
culturele productie niet helemaal verstoren. De Lorenzetti-broers, bijvoorbeeld,
creëerden fresco's die het belang van goed bestuur benadrukten, wat een
weerspiegeling was van de politieke idealen in die tijd .
, Noord-Italië: Venetië en Milaan
In tegenstelling tot Fteisterd door politieke conflicten, bleef Venetië relatief
stabiel door zijn oligarchische regering en een cultuur van sociale cohesie.
Milaan, onder het bewind van de Visconti-familie, ontwikkelde een kunststijl die
invloeden uit Noord-Europa incorporeerde, waardoor de stad een eigen unieke
artistieke identiteit kreeg .
Dit hoofdstuk benadrukt hoe Italië in de 13e en 14e eeuw de basis legde voor
culturele en artistieke innovaties die de rest van Europa sterk beïnvloedden.
Hoofdstuk 14 van *History of Art* behandelt de artistieke innovaties in Noord-
Europa tijdens de 15e eeuw, met een focus op de sociaal-politieke context, de
groei van stedelijke kunstmarkten, de invloed van religieuze veranderingen en de
opkomst van nieuwe technieken zoals olieverf. Hier is een uitgebreide
samenvatting:
De context van Noord-Europa
In de 15e eeuw zag Noord-Europa ingrijpende politieke en religieuze
veranderingen. Het einde van de Honderdjarige Oorlog tussen Frankrijk en
Engeland bracht stabiliteit, vooral in Frankrijk, terwijl Engeland in burgeroorlogen
verwikkeld bleef. Tegelijkertijd was er in Vlaanderen en de zuidelijke Nederlanden
een rijke burgerlijke samenleving ontstaan die kunst beschermde en stimuleerde.
De hertog van Bourgondië, Filips de Goede, heerste over Vlaanderen en was een
van de machtigste figuren in de regio. Zijn hof stimuleerde een verfijnde
artistieke stijl, bekend als de Internationale Gotiek.
Invloed van religieuze en sociale veranderingen
De katholieke kerk kreeg met interne conflicten en kritiek te maken, wat leidde
tot een grotere behoefte aan persoonlijke devotie. De beweging voor Moderne
Devotie moedigde leken aan om heilige teksten zelfstandig te lezen en een
directe relatie met God te zoeken. Deze focus op persoonlijke devotie leidde tot
een stijgende vraag naar boeken en afbeeldingen in de volkstaal. De opkomst
van de boekdrukkunst zorgde ervoor dat religieuze en wetenschappelijke kennis
sneller verspreid werd.
Innovaties in schilderkunst
Kunstenaars uit de Lage Landen, zoals Jan van Eyck en Rogier van der Weyden,
waren pioniers in het gebruik van olieverf, wat hen in staat stelde om
gedetailleerde en realistische schilderijen te maken. Van Eyck’s werken stonden
bekend om hun precieze weergave van stoffen en texturen, wat bijdroeg aan een
nieuwe vorm van naturalisme. Rogier van der Weyden en Hugo van der Goes
