College 1: instellingen en organisaties
Binnen het Internationale en Europese Gezondheidsrecht spelen de staten een
grote rol.
Internationale organisaties
- Wereldgezondheidsorganisatie
o Gaat om bereidwilligheid van staten op wereldwijd niveau
- Raad van Europa gericht op mensenrechten
o Uitspraken van het EHRM zijn van groot belang voor de nationale
rechtspraak omdat de nationale rechter wetten niet mag toetsen
aan de Grondwet. De uitspraken van het EHRM zijn bindend.
- Europese Unie gericht op interne markt (economisch aspect)
o Heeft bevoegdheden gekregen van de lidstaten (attributiebeginsel).
De competenties van de EU is gevestigd in artikel 168 VWEU.
Europese Unie
De VEU is het constituerende verdrag, waar de VWEU het werkingsverdrag is.
Artikel 6 VEU doelen, waarden en het creëert de instellingen van de EU.
Artikel 294 VWEU wetgevingsproces
- Europese Commissie heeft het recht van initiatief.
Overige werkgroepaantekeningen
Raad van Europa:
De Raad van Europa heeft als hoofddoel het bevorderen van democratie en de
rechtsstaat in Europa en richt zich op de bescherming van mensenrechten en is
daarmee van groot belang voor het gezondheidsrecht.
De raad bestaat uit het Comité van Ministers, de Parlementaire Vergadering, het
congres van lokale en regionale overheden, het secretariaat en het Europees Hof
voor de Rechten van de Mens.
De mensenrechten zijn uitgewerkt in het Europees Verdrag voor de Rechten van
de Mens. Het EVRM bevat geen expliciete gezondheidsrechten, maar met name
de jurisprudentie van het EHRM is van belang voor de invulling hiervan.
Sinds 1998 is het mogelijk voor individuen om rechtstreeks een klacht in te
dienen bij het EHRM als de nationale rechtsmiddelen zijn uitgeput. Deze
uitspraken zijn bindend voor de lidstaten.
WHO:
De WHO is opgericht in 1948 en is een instelling van de VN. Doel van de WHO is
het bereiken van het hoogst mogelijke gezondheidsniveau voor alle volkeren.
De WHO is samengesteld uit drie belangrijke organen:
1. De Algemene Vergadering: Dit is het hoogste besluitvormende orgaan
binnen de WHO en bestaat uit vertegenwoordigers van alle lidstaten. De
, WHA komt jaarlijks bijeen in Genève om het beleid en de begroting van de
WHO te bepalen en de directeur-generaal (DG) aan te stellen.
De Algemene Vergadering kan regionale organisaties oprichten om in de
gezondheidsbehoeften binnen bepaalde geografische gebieden te
voorzien.
2. Uitvoerende Raad (Executive Board, EB): Deze raad, bestaande uit 34
leden, fungeert als uitvoerende arm van de WHA en ondersteunt de
uitvoering van beleid en beslissingen. De raad geeft ook advies en stelt
een werkprogramma voor.
3. Het Secretariaat: Onder leiding van de directeur-generaal, voert het
secretariaat het dagelijkse bestuur uit en geeft advies aan de Algemene
Vergadering en Raad van Bestuur. Het Secretariaat is verantwoordelijk voor
het coördineren van de wereldwijde activiteiten van de WHO, zoals
noodmaatregelen en technische ondersteuning aan lidstaten.
De WHO heeft een aantal successen geboekt in het bestrijden van
infectieziekten. Een van de successen was de wereldwijde uitroeiing van pokken
in 1980. De WHO is bekritiseerd om haar crisis in leiderschap. De WHO heeft te
maken met hoge publieke verwachtingen wat kan leiden tot inefficiënties en
beperkingen in het functioneren en de capaciteiten van de WHO.
Issue spotting:
Aanwezigheid van een mysterieuze besmettelijke longziekte die zich snel
verspreidt over de wereld
Nog geen noodsituatie op het gebied van volksgezondheid uitgeroepen door de
WHO
Aanwezigheid tijdelijke aanbeveling die stelt dat medisch onderzoek moet
worden verricht bij elke vrouwelijke voetbalspeelster
Geldboete bij het niet naleven van de tijdelijke aanbeveling
Wanneer moet de WHO een noodsituatie op het gebied van volksgezondheid
uitroepen?
Mag de WHO een tijdelijke aanbeveling doen bij 3 landen terwijl het om een
wereldwijde besmettelijke ziekte gaat?
Wat zijn de bevoegdheden van de WHO bij het niet-naleven van de tijdelijke
aanbeveling?
Europese Unie:
Fundamental values, welke instelling vertegenwoordigd welk belang?
De Europese Unie is gebouwd op de waarden van respect voor menselijke
waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, en de bescherming van
mensenrechten, zoals vastgelegd in de artikelen 2 en 3 van het Verdrag
betreffende de Europese Unie (VEU).
Europese Commissie vertegenwoordigt de EU op het wereldtoneel
Europees Parlement vertegenwoordigt de burgers
De Raad van de EU vertegenwoordigt de regeringen van de EU-landen
(bestaande uit ministers)
Supremacy/direct effect:
,Supremacy: voorrangsregel EU-recht heeft altijd voorrang op nationaal recht in
geval van conflict (ook op constitutioneel recht) (Costa v. ENEL). Als die regel er
niet zou zijn, zouden er grote juridische verschillen tussen landen ontstaan.
Direct effect: op nationaal niveau je direct kunnen beroepen op EU-wetgeving,
ongeacht of het is getransformeerd in nationale wetgeving (dus geen
onderscheid tussen monistisch en dualistisch stelsel) (Van Gend & Loos).
Monistisch stelsel: één rechtsstelsel van nationale en EU-wetgeving (art. 93 en 94
Gw)
Dualistisch stelsel: twee rechtsstelsels. EU-recht moet eerst getransformeerd
worden in nationale wetgeving
Instellingen
De Europese Commissie: De uitvoerende tak van de EU, bestaande uit 27
commissarissen. De Commissie heeft als belangrijkste taken het initiëren van
wetgeving, toezicht houden op de naleving van EU-recht en het
vertegenwoordigen van de EU in internationale organisaties. De Commissie is
georganiseerd in beleidsafdelingen die elk vallen onder de verantwoordelijkheid
van een commissaris en die zich bezig houden met een specifiek beleidsgebied
(art. 17 VEU)
Het Europees Parlement: Vertegenwoordigt de burgers van de EU en speelt een
belangrijke rol in het wetgevingsproces en de begrotingscontrole. Het Parlement
kan wetten goedkeuren, wijzigen of verwerpen. Het Parlement heeft niet het
recht van initiatief (art. 14 VEU)
De Raad van de Europese Unie: Dit is het belangrijkste beslissingsorgaan dat
bestaat uit ministers van alle lidstaten. De Raad speelt een rol in wetgeving en
beleid en heeft verschillende configuraties, afhankelijk van de beleidskwestie
(art. 16 VEU)
Nationaal: uitvoerende macht
EU: maakt deel uit van de wetgevende macht
Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU): Het hoogste gerechtelijke
orgaan in de EU dat ervoor zorgt dat EU-wetgeving correct wordt geïnterpreteerd
en toegepast in de lidstaten. Het Hof behandelt geschillen tussen nationale
overheden en EU-instellingen en geeft interpretaties van het Unierecht (art. 19
VEU)
Europese Commissie
De Europese Commissie kan geen verordening vaststellen o.g.v. artikel 168
VWEU, want het heeft geen bevoegdheid als het gaat om inkopen of iets met
geld omtrent medicijnen. Dit is een aangelegenheid van lidstaten omdat het gaat
om belastinggeld.
Verordening heeft algemene strekking, richtlijn geldt naar resultaat.
Literatuur week 1
, Interactie tussen internationale instituten in de
gezondheidszorg
Case Study: De Mexicaanse Griep en de COVID-19 Pandemie
De pandemieën van de Mexicaanse griep (H1N1) in 2009 en COVID-19 laten zien
hoe internationale en Europese organisaties betrokken zijn bij de aanpak van
gezondheidscrisissen. De H1N1-uitbraak onderstreepte destijds de noodzaak van
samenwerking tussen WHO, Europese instanties en nationale overheden. Toch
werd duidelijk dat er verwarring was over de verantwoordelijkheden tussen
lidstaten en de EU, omdat gezondheidszorg vaak als een nationale
aangelegenheid wordt beschouwd, terwijl infectieziektebeheer
grensoverschrijdend beleid vereist.
Verenigde Naties en de WHO
De Verenigde Naties is en internationale organisatie dat is opgericht om
internationale samenwerking te verzekeren om wereldwijde vrede en veiligheid,
mensenrechten, de rechtsstaat en ontwikkeling te bereiken.
Organen VN:
Algemene Vergadering
Veiligheidsraad
Economische en Sociale Raad
Mandaatsraad
Secretariaat
Internationaal Gerechtshof
Oorsprong en Structuur van de WHO
De WHO, opgericht in 1948, is een gespecialiseerde VN-instelling en het
belangrijkste internationale orgaan voor gezondheidsnormen en -coördinatie. De
missie van de WHO is “het bereiken van het hoogst mogelijke gezondheidsniveau
voor alle volkeren.” (art. 1 WHO Constitution). De WHO is samengesteld uit drie
belangrijke organen:
1. De Wereldgezondheidsorganisatie: Dit is het hoogste besluitvormende
orgaan binnen de WHO en bestaat uit vertegenwoordigers van alle
lidstaten. De WHA komt jaarlijks bijeen in Genève om het beleid en de
begroting van de WHO te bepalen en de directeur-generaal (DG) aan te
stellen.
De Algemene Vergadering kan regionale organisaties oprichten om in de
gezondheidsbehoeften binnen bepaalde geografische gebieden te
voorzien.
2. Uitvoerende Raad (Executive Board, EB): Deze raad, bestaande uit 34
leden, fungeert als uitvoerende arm van de WHA en ondersteunt de
uitvoering van beleid en beslissingen. De raad geeft ook advies en stelt
een werkprogramma voor.
3. Het Secretariaat: Onder leiding van de directeur-generaal, voert het
secretariaat het dagelijkse bestuur uit en geeft advies aan de Algemene
Vergadering en Raad van Bestuur. Het Secretariaat is verantwoordelijk voor
