al mijn aantekeningen van het eerste en tweede jaar hbo rechten voltijd.
uitleg samenvatting/aantekeningen van opleiding hbo rechten:
Blok 1: Je begint met een inleiding in het recht, de ontwikkeling van je juridische vaardigheden en oriëntatie op he beroep als jurist. Hoe zit ons rechtssyste...
Een rechtsstaat is een staat waarin de overheid zich aan de wet moet houden en burgers
rechten hebben die beschermd worden door het recht. In een rechtsstaat worden macht en
vrijheid op een bepaalde manier gestructureerd om te voorkomen dat de overheid te veel macht
heeft of dat individuen in hun rechten worden beperkt. Nederland is een constitutionele
rechtsstaat, wat betekent dat het staatsbestel en de fundamentele rechten van burgers zijn
vastgelegd in de Grondwet.
Kenmerken van de Rechtsstaat in Nederland
De rechtsstaat heeft verschillende kenmerken die samen de manier van functioneren e
De Drie Machten van de Staat
De rechtsstaat in Nederland is gebaseerd op de scheiding der machten. Dit betekent dat de
drie machtspijlers van de staat (wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht) van elkaar
gescheiden zijn en elkaar controleren. De scheiding zorgt ervoor dat er geen machtsconcentratie
is en voorkomt dat één orgaan te veel macht krijgt.
1. De Wetgevende Macht
De wetgevende macht in Nederland is verantwoordelijk voor het maken van de wetten. Dit
gebeurt voornamelijk door het Parlement (de Tweede Kamer en de Eerste Kamer) en de
regering.
Tweede Kamer: De Tweede Kamer bestaat uit 150 leden die door de burgers van
Nederland worden gekozen. De Tweede Kamer bespreekt wetsvoorstellen, kan
amendementen indienen, en controleert de regering.
Eerste Kamer: De Eerste Kamer bestaat uit 75 leden die indirect gekozen worden door de
Provinciale Staten. De Eerste Kamer heeft de taak wetsvoorstellen goed of af te keuren,
maar mag deze niet wijzigen.
Regering: De regering bestaat uit de koning en de ministers. De ministers stellen
wetsvoorstellen op en zorgen voor de uitvoering van de wetten.
2. De Uitvoerende Macht
De uitvoerende macht is verantwoordelijk voor het uitvoeren en handhaven van de wet. Dit is de
macht die zorgt voor de uitvoering van de wetten die door de wetgevende macht zijn
aangenomen. De uitvoerende macht bestaat uit:
De Koning: De koning heeft een ceremoniële rol en is de staatshoofd. Zijn taken zijn vooral
symbolisch en formeel.
De Ministers: De ministers en staatssecretarissen vormen samen de regering. Zij zijn
verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur en het uitvoeren van de wetten.
, De Ambtenaren: De ambtenaren werken voor de ministeries en zorgen voor de uitvoering
van beleidsmaatregelen en wetten op lokaal, regionaal en nationaal niveau.
3. De Rechterlijke Macht
De rechterlijke macht in Nederland is volledig onafhankelijk van de wetgevende en uitvoerende
macht. Rechters zorgen ervoor dat wetten op een eerlijke en onpartijdige manier worden
toegepast. De rechterlijke macht is verantwoordelijk voor:
Rechters: Rechters beslissen in rechtszaken tussen burgers onderling en tussen burgers en
de staat. Ze moeten altijd onafhankelijk oordelen op basis van de wet.
Hoge Raad: De Hoge Raad is het hoogste rechtscollege van Nederland. Het behandelt
cassatiezaken en zorgt ervoor dat de rechtspraak uniform is.
Rechters en rechtbanken: In Nederland zijn er verschillende rechtbanken
(kantonrechtbanken, rechtbanken, gerechtshoven) die geschillen tussen burgers en de
overheid of tussen burgers onderling behandelen.
, Grondwet en de Rechten van Burgers
De Grondwet is de basiswet van Nederland en bevat de fundamentele regels over de
organisatie van de staat en de rechten van burgers. Enkele belangrijke aspecten van de
Grondwet die de rechtsstaat in Nederland waarborgen:
Artikel Betekenis
Artikel 1 Gelijkheid voor de wet. Niemand mag
gediscrimineerd worden op basis van
geslacht, ras, religie, enzovoort.
Artikel 6 Vrijheid van godsdienst en
levensbeschouwing. Burgers mogen zelf hun
religie kiezen.
Artikel 7 Vrijheid van meningsuiting. Burgers mogen
hun mening openbaar uiten.
Artikel 17 Het recht op een eerlijk proces. Iedereen
heeft recht op toegang tot de rechter.
Artikel 120 De rechter mag wetten niet toetsen aan de
Grondwet (exceptieve toetsing is niet
mogelijk).
De Rechtsstaat in de Praktijk
De rechtsstaat wordt in Nederland niet alleen gewaarborgd door de wetten, maar ook door
verschillende rechtsinstellingen die toezicht houden op de naleving van de wet:
De Raad van State: De Raad van State adviseert de regering over wetsvoorstellen en heeft
een belangrijke rol in het beoordelen van wetgeving. Ook is de Raad van State het hoogste
bestuursorgaan in Nederland.
Het Openbaar Ministerie: Het OM is verantwoordelijk voor de vervolging van strafbare
feiten. Ze zorgen ervoor dat de wet wordt gehandhaafd.
De Nationale Ombudsman: De ombudsman onderzoekt klachten van burgers tegen de
overheid en kan advies geven over de verbetering van overheidsdiensten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AlyssaQuinty. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,36. Je zit daarna nergens aan vast.
