College aantekeningen
Hoorcollege 6 Geschillen in de Onderneming
- Instelling
- Maastricht University (UM)
Het bestand bevat uitgebreide collegeaantekeningen.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 6 Geschillen in de ondernemingStakingsrecht 21 mei 2019
Opbouw college
Juridisch kader
Het begrip staking
Rechtmatigheid en grenzen
Bescherming collectieve actie
Inkomenspositie stakers en werkwilligen
Plaatsbepaling
2010: 58,000 stakingsdagen
2011: 22,000 stakingsdagen
2012: 219,000 stakingsdagen
2013: 19,000 stakingsdagen
2014: 41,000 stakingsdagen
2015: 48,00 stakingsdagen
2016: 19,000 stakingsdagen
2017: 306,000 stakingsdagen
2018: 239,000 stakingsdagen
Juridisch kader
Jurisprudentierecht: In Nederland bestaat er geen stakingswet. We hebben geen wettelijke regeling
die de staking beheerst. Als je kijkt naar de geschiedenis, dan zie je dat het een jurisprudentierecht is.
Beheerst door regels van Europees en Internationaal recht Het wordt beheerst door de regels van
Europees recht, dus niet door het nationale recht.
(H)ESH (art. 6 (4) jo. art. G): Vooral het ESH is daarin leidend. We gaan kijken naar artikel 6 lid
4 van het ESH. Hierin staat het recht op collectief onderhandelen als een beschermd recht
opgenomen. Artikel G geeft daar beperkingen aan.
EVRM (art. 11): Ook het EVRM heeft een kader. Artikel 11 is een bepaling waarnaar we gaan
kijken als het gaat over het stakingsrecht.
EU-(werkings)verdragen en art. 12 (vrijheid van vereniging) en art. 28 (recht onderhandelen en
cao) Handvest Grondrechten EU. Als we het hebben over het ESH, dan hebben we het over
verdragen in het kader van de Raad van Europa. Dit moet je onderscheiden van EU recht.
Raad van Europa ziet meer op het sociale beleid en kent meer lidstaten. Als je gaat kijken naar
EU recht, dan regelt dat voor een groot gedeelte ook economisch rechtsverkeer terwijl raad van
Europa zich meer op sociaal verkeer focust.
Ontwikkeling
Strafrechtelijk verbod Begin 19e eeuw bestond er nog een strafrechtelijk verbod op collectief staken.
Dit was voor de industriële revolutie. Je zag dat het stakingsrecht zich in de EU verder ontwikkelde
meegaand met de industriële revolutie. De positie van de werknemers en werkgevers veranderde.
Wanprestatie / onrechtmatige daad Na het strafrechtelijke verbod, kreeg je de afmeting van de
staking o.b.v. onze privaatrechtelijke normen: OD en de wanprestatie. Een individuele werknemer die
besloot om te staken, deed niet waarvoor is hij was ingehuurd, namelijk het leveren van arbeid. Hij
kwam zijn afspraak niet na en dat betekende verbintenisrechtelijk een tekortkoming in de nakoming;
wanprestatie. De vakbond die opriep tot een staking, pleegde in beginsel een onrechtmatige daad. De
jurisprudentie van eind 19e eeuw / begin 20e eeuw speelde zich af in die bandbreedte. Dus staken
leverde een onrechtmatige daad op voor een vakbond en de individuele werknemer maakte zich
schuldig aan wanprestatie. Als je als werknemer beticht werd voor het leveren van een wanprestatie,
dan kon dat leiden tot ontslag op staande voet. De vakbonden werd onrechtmatige daad opgelegd en de
schade kon op hen worden verhaald.
Panhonlibco
Dan komt er op enig moment een panhonlibco staking. De afkortingen staan voor de landen in het geschil. Veel
schepen kozen ervoor om onder de vlag van een van deze lidstaten te varen, want dat betekende dat de
bemanning van de schepen betaald werd naar de staat waaronder de vlag werd gevoerd. Het kon gaan om
Nederlandse rederijen die onder de panhonlibco vlaggen voeren. Op een gegeven moment werd door een
vakbond opgeroepen om de schepen die onder de panhoblico vallen voerden, niet meer te laden en te lossen. Dit
was een solidariteitsstaking voor het personeel op die schepen. De zaak kwam op een gegeven moment bij de
Hoge Raad te liggen. De Hoge Raad koos voor een beperkte opvatting. Oproeping tot zo’n staking is een
onrechtmatige daad en de werknemers maakten zich schuldig aan wanprestatie. De vakbonden konden met
deze uitkomst niet leven. Er kwam een wetsvoorstel, maar het wetsvoorstel heeft nooit de status van wet
gekregen.
Het stakingsrecht heeft zich hierna ontwikkeld.
(G)een wettelijke regeling
NS-arrest
1
, Staking erkend als grondrecht (art. 6 lid 4 ESH) Dit arrest gaat over een staking bij
de spoorwegen. De staking had een politieke achtergrond en kwam voor de Hoge
Raad te liggen. Wat baanbrekend was aan de uitspraak van de Hoge Raad, was dat er
rechtstreekse werking werd toegekend aan artikel 6 lid 4 ESH. Vanaf dat moment
werkt die bepaling dwingendrechtelijk door in de Nederlandse rechtsorde en kan het
worden ingeroepen door personen die baat kunnen hebben bij die bepaling. Verder
ontwikkelde de Hoge Raad een aantal doctrines. Een van de doctrines was de
doctrine die betrekking had op rechten en keren van een staking. Je kunt een staking
hebben die is gericht tot de werkgever en zich ook keert tegen de werkgever. Je wilt
iets gedaan krijgen van je werkgever en daarmee valt het rechten en keren in één
hand. Je hebt echter stakingen waarin de staking zich keert tot de werkgever, maar
zich richt tot iets anders. Dus dat het niet één op één rechten en keren tegen de
werkgever is. Ook indien rechten en keren niet in één hand valt, valt het volgens het
NS-arrest onder de werkingssfeer van artikel 6 lid 4 ESH.
Nederlandse rechter volgen eigen lijn: spelregels Binnen het bereik van dat artikel
moeten rechters hun lijn bepalen. Dat doen ze aan de ene kant door te kijken naar de
beperkingen van artikel 31 (nu artikel G). Ze kunnen daar ook hun eigen regels
opstellen. Dat hebben rechters daarna ook gedaan. Ze zijn zich gaan houden aan de
spelregels. De spelregels zijn in het NS arrest genoemd maar zijn daarna nader
uitgewerkt in het Douwe Egberts-arrest. Uit dit arrest is naar voren gekomen dat we
spelregels hebben. Deze spelregels spelen zich af in een bepaald spectrum.
Voorbeelden van spelregels zijn: je past het stakingsrecht pas toe als je hebt
aangezegd, als het een ultimum remedium etc.
Ontwikkeling 2
Bijna iedere staking voorgelegd aan rechter (rechtmatigheidstoets vooraf)
In Nederland wordt bijna iedere staking aan de voorkant neergelegd bij de rechter. Stakingsrecht wordt
ontwikkeld door kortgeding rechtspraak. Er wordt een staking aangekondigd en de werkgever gaat kijken of hij de
staking kan voorkomen. Dus de werkgever gaat proberen om al aan de voorkant de rechtmatigheid te laten
beoordelen en de staking te voorkomen.
ECSR: macht rechterlijke macht te groot
Alleen beperking via G-grond: De belangrijkste spelregels zijn: Ultimum remedium
beginsel Hierbij wordt de vraag gesteld of een staking wel het laatste redmiddel is.
En of aan de aanzegging wel is voldaan. Voorheen was het zo dat aan de hand van de
spelregels al aan de voorkant door de rechter bepaalt kon worden dat de staking
onrechtmatig was (dus in strijd met artikel 6 lid 4). Het comité zei echter dat het niet
mocht, maar de rechters bleven het doen.
Enerco en Amsta: rechtmatigheid uitgangspunt; beperkingen via G; stel- en bewijslast
De Hoge Raad heeft in eerste instantie gezegd dat een collectieve actie in beginsel rechtmatig is, maar dat het
mogelijkerwijs beperkt kan worden o.b.v. het G artikel in het ESH. Spelregels mogen niet leidend zijn, maar een
van de beperkingsgronden waaraan je ook zou mogen toetsen. De spelregels zitten niet aan de voorkant van het
proces, maar worden herhaald in de staking die als zodanig onrechtmatig is. Dus eerst kon aan de voorkant al
worden gezegd dat de staking onrechtmatig is, omdat het niet voldeed aan de spelregels. Nu is het zo dat de
staking in beginsel rechtmatig is, tenzij het niet voldoet aan de rechtmatigheid.
Art. 6 lid 4 ESH
Teneinde etc…
En erkennen
(4): het recht van werknemers en werkgevers op collectief optreden in gevallen van
belangengeschillen, met inbegrip van het stakingsrecht, behoudens verplichting uit hoofde van
reeds eerder gesloten collectieve arbeidsovereenkomsten
Toezicht
ESH is tot stand gekomen in het kader van Raad van Europa. De Raad van Europa ziet op de sociale / culturele
rechten en dus niet op de politieke en burgerlijke rechten. De manier waarop toezicht wordt gehouden, gaat niet
via hof. Het toezicht op het ESH gaat via de weg van de landenrapportages. Iedere lidstaat rapporteert eens in de
zoveel tijd over de afzonderlijke artikelen van het ESH aan het ESH. Daar zit een comité van deskundigen. Het
zijn onafhankelijke deskundigen uit een aantal lidstaten. Die beoordelen de landenrapporten en geven er hun
oordeel over. De oordelen van het Europees commité zijn niet bindend, maar ze zijn gezaghebbend.
Als je kijkt naar artikel 6 lid 4, dan zie je;
Belangengeschil: het moet gaan om belangengeschillen, een simpel rechtsgeschil is dus niet voldoende.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maastrichtuniversiteit1996. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53249 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen