Lesstof Ethiek waarin het panopticon besproken worden. Uitleg wat het panopticon is en hoe het nog steeds speelt in het nu ondersteund met voorbeelden. Daarnaast worden termen zoals Foucault, Quantified Self, Autonoom handelen en kenmerken van panopticon behandeld. Lesstof gegeven op Windesheim HBO...
Ethiek Les 5 Panopticon:
KENMERKEN VAN HET PANOPTICO:
Privé gefinancierd
Zelfvoorzienend
Geen gebruik van publieke fondsen
Gemeenschap beschermd van excessen
Oftewel: geen staatsinstelling
DE POSITIE VAN DE ‘INMATE’ IN HET PANOPTICON:
Geen privacy, geen enkele safe spot in de gevangenis.
Constant de mogelijkheid in de gaten gehouden te worden.
Doel: door zelf-motivatie en zelfregulering OF de angst voor repercussie (als tool om bij de
eerste twee te komen).
Maximalisering van nut.
Wel een menselijke behandeling in de cel!
Volgens Bentham hoeft dit niet enkel voor gevangenissen te gelden, denk hierbij ook aan fabrieken,
ziekenhuizen en scholen.
Utilisme is een ethische stroming die de morele waarde van een handeling afmeet aan de bijdrage
die deze handeling levert aan het algemeen nut, waarbij onder algemeen nut het welzijn en geluk
van alle mensen wordt verstaan. Gedachtengoed van Panopticon was efficiëntie.
Foucault over macht: De macht functioneert onpersoonlijk en automatisch. De gevangenen worden
geïndividualiseerd, de macht daarentegen gedesindividualiseerd. De macht werkt, in principe zelfs
als niemand ze uitoefent. Dit mechanisme zien we bijvoorbeeld terug bij Facebook, een
studenttraject, maar ook bij geld en inkomen -> UWV, Belastingdienst -> Anonieme instituten.
Wat vinden we van het veranderen van het gedrag van een ander? In hoeverre mogen we ingrijpen
in het autonome, vrije en rationele handelen van een ander? In hoeverre mogen anderen jouw
ethiek bepalen?
In dit kader, is het voorspellen van wat iemand gaat doen ook het veroorzaken veranderen van
zijn/haar gedrag? Is dat wenselijk? Voorbeeld:
Als de docent merkt dat je een onvoldoende hebt gehaald, wil je daar dan op aangesproken
worden?
Als de agent ziet dat je een verkeersovertreding hebt begaan, wil je daar dan op
aangesproken worden?
Als de zorgverzekeraar ziet dat je iedere dag bij de McDonalds ontbijt, luncht en avondeten
nuttigt, wil je daar dan op aangesproken worden? Waar ligt die grens?
Foucault:
Het bestrijden van het ‘abnormale’ in de moderne samenleving. Daaruit ontstaat het belangrijkste
effect van de panoptica: de gedetineerde wordt bewust gemaakt van zijn permanente zichtbaarheid,
waardoor de macht automatisch kan functioneren. Het toezicht, al is het discontinu, dient continu
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper luukvaa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
