Samenvatting Internationale
Betrekkingen
1 VAN SLAGVELD TOT ONDERHANDELINGSTAFEL: DE GESCHIEDENIS VAN DE EUROPESE SAMENWERKING....5
1.1 STRIJDEN TEGEN DE MACHINATIES VAN HET MACHTSEVENWICHT.................................................................................5
1.1.1 Jean Monnet: een andere logica............................................................................................................5
1.1.2 IJzeren Gordijn (1945-1946)...................................................................................................................6
1.1.3 Marshallplan, BRD en DDR (1947-1949)................................................................................................6
1.2 REVOLUTIE IN DE EUROPESE BETREKKINGEN (1950-1954)........................................................................................6
1.2.1 Het Schumanplan (1950)........................................................................................................................6
1.2.2 De totstandkoming van de EGKS (1951-1952).......................................................................................6
1.2.3 De mislukking van de EDG en de Akkoorden van Parijs (1952-1954)....................................................7
1.3 DE OPRICHTING VAN DE EEG EN EURATOM (1955-1968)........................................................................................7
1.3.1 Relance européenne (1955)...................................................................................................................7
1.3.2 ‘Europa’ in de wereld (1956-1957).........................................................................................................7
1.3.3 Het Europa van De Gaulle (1958-1968).................................................................................................7
1.3.4 Permanente strijdpunten.......................................................................................................................7
1.4 VERDIEPING, VERBREDING EN VOLTOOIING VAN DE MARKT (1969-1992)....................................................................8
1.4.1 Het einde van de trente glorieusses en de Europese Akte (1969-1985)................................................8
1.4.2 Uitbreiding en monetaire verdieping.....................................................................................................8
1.4.3 Twee zijden van één medaille (1989-1992)............................................................................................8
1.5 KANSEN EN BEDREIGINGEN VAN EEN ANDERE ORDE (1993-2018)..............................................................................9
1.5.1 Op weg naar Europese eenwording (1993-1997)..................................................................................9
1.5.2 Klem tussen de uitbreiding en institutionele stagnatie (1998-2000).....................................................9
1.5.3 De moeizame totstandkoming van het Verdrag van Lissabon (2001-2009)........................................10
1.5.4 ‘Waagstuk Europa’ (2010-2018)..........................................................................................................10
2. DE INSTITUTIONELE ARCHITECTUUR VAN DE EU......................................................................................10
2.1 CASUS AVG.....................................................................................................................................................10
2.2 INTERGOUVERNEMENTALISME EN SUPRANATIONALISME...........................................................................................10
2.3 WAT VOOR BESLUITEN NEEMT DE EU?.................................................................................................................11
2.4 DRIE FASEN IN DE BESLUITVORMING.....................................................................................................................11
2.4.1 Fase 1: de beleidsvoorbereiding...........................................................................................................12
2.4.2 Fase 2: de formele besluitvorming.......................................................................................................12
2.4.3 Fase 3: de uitvoering van beleid...........................................................................................................12
2.5 DE GEWONE WETGEVINGSPROCEDURE..................................................................................................................12
2.5.1 De werking van de gewone wetgevingsprocedure..............................................................................12
2.5.2 Waarom zo ingewikkeld?.....................................................................................................................14
2.5.3 Informele afstemming..........................................................................................................................14
2.6 BIJZONDERE WETGEVINGSPROCEDURES.................................................................................................................14
2.7 DE OPEN COÖRDINATIEMETHODE.........................................................................................................................14
2.8 TOT SLOT.........................................................................................................................................................14
3 DE COMMISSIE EN DE AGENTSCHAPPEN: EEN EUROPESE SUPERREGERING?..............................................15
3.1 ORGANISATIE...................................................................................................................................................15
3.1.1 Voorzitter van de Commissie................................................................................................................15
3.1.2 College van Commissarissen................................................................................................................15
3.1.3 HET AMBTELIJKE APPARAAT.............................................................................................................................16
3.1.4 Een gigantisch bureaucratische machine?...........................................................................................16
3.2 TAKEN.............................................................................................................................................................16
2
, 3.2.1 Beleidsvormende taken........................................................................................................................17
3.2.2 Controlerende taken.............................................................................................................................17
3.2.3 Bestuurlijke taken.................................................................................................................................18
3.3 AGENTSCHAPPEN..............................................................................................................................................18
3.3.1 Wat zijn agentschappen en waarom bestaan ze?...............................................................................18
3.3.2 Verschillende typen agentschappen....................................................................................................18
3.3.3 Agentschappen: wie controleert?........................................................................................................19
3.4 TOT SLOT.........................................................................................................................................................19
4 HET EUROPEES PARLEMENT, VAN MARGINAAL TOT MACHTIG..................................................................19
4.1 GESCHIEDENIS EN ONTWIKKELING........................................................................................................................19
4.2 SAMENSTELLING EN LOCATIE...............................................................................................................................20
4.2.1 Fracties.................................................................................................................................................20
4.2.2 Nationale versus partijpolitieke belangen...........................................................................................20
4.2.3 Het bestuur van het Europees Parlement............................................................................................20
4.2.4 De drie zetels van het Europees Parlement..........................................................................................20
4.3 BEVOEGDHEDEN...............................................................................................................................................20
4.3.1 Wetgevende taken...............................................................................................................................20
4.3.2 Begrotingstaken...................................................................................................................................21
4.3.3 Controletaken.......................................................................................................................................21
4.4 WERKWIJZE.....................................................................................................................................................21
4.4.1 De parlementaire commissies..............................................................................................................21
4.4.2 De plenaire sessie.................................................................................................................................21
4.5 TOT SLOT.........................................................................................................................................................21
5 DE RAAD EN DE EUROPESE RAAD: CRUCIALE SCHAKELS NAAR DE NATIONALE POLITIEK............................22
5.1 DE RAAD EN DE EUROPESE RAAD, INTERGOUVERNEMENTEEL EVENWICHT..................................................................22
5.1.1 Ontstaansgeschiedenis.........................................................................................................................22
5.1.2 Taken en bevoegdheden van de Raad.................................................................................................22
5.1.3 Taken en bevoegdheden van de Europese Raad..................................................................................23
5.2 DE ORGANISATIE VAN DE RAAD...........................................................................................................................23
5.2.1 De tien gezichten van de Raad: de Raadsformaties.............................................................................24
5.2.2 Het Secretariaat-Generaal...................................................................................................................24
5.2.3 Het Voorzitterschap..............................................................................................................................24
5.2.4 Het Coreper..........................................................................................................................................24
5.3 DE BESLUITVORMING IN DE RAAD........................................................................................................................25
5.3.1 Stemmen bij unanimiteit of gekwalificeerde meerderheid..................................................................25
5.3.2 Onderhandelingen in de Raad..............................................................................................................25
5.3.3 Efficiënt vergaderen.............................................................................................................................25
5.3.4 Openheid en transparantie..................................................................................................................25
5.4 DE ORGANISATIE VAN DE RAAD...........................................................................................................................25
5.4.1 De Europese Raad en de Europese president: het nieuwe hart van de Europese integratie...............25
5.4.2 Achter de schermen van de Europese Raad.........................................................................................26
5.4.3 Democratische controle.......................................................................................................................26
H6 HET HOF EN DE REKENKAMER: RECHT EN CONTROLE..............................................................................26
6.1 HET HOF.........................................................................................................................................................26
6.1.1 Samenstelling.......................................................................................................................................26
6.1.2 Het verloop van een rechtszaak bij het Hof.........................................................................................26
6.1.3 Het verloop van een rechtszaak bij het Gerecht..................................................................................27
6.2 DE TAKEN VAN HET HOF EN HET GERECHT............................................................................................................27
6.2.1 Toezicht op uitvoering van Europese verdragen en wetten.................................................................27
6.2.2 Interpretatie van het Europese recht...................................................................................................27
2
, 6.2.3 Het Hof als scheidsrechter....................................................................................................................28
6.2.4 Het Gerecht als scheidsrechter.............................................................................................................28
6.3 KNELPUNTEN EN KRITIEK....................................................................................................................................28
6.3.1 Knelpunten...........................................................................................................................................28
6.3.2 Kritiek...................................................................................................................................................28
6.4 DE EUROPESE REKENKAMER...............................................................................................................................29
6.4.1 De samenstelling..................................................................................................................................29
7 GEORGANISEERDE BELANGEN, LOBBYEN EN LOBBYISTEN.........................................................................29
7.1 WAT ZIJN LOBBYISTEN?......................................................................................................................................29
7.1.1 De groei van belangenorganisaties in Brussel.....................................................................................29
7.1.2 Hoe zien belangenorganisaties eruit?..................................................................................................29
7.2 STRATEGIEËN VOOR BELANGENBEHARTIGING IN EUROPA.........................................................................................29
7.2.1 Lobbystrategieën..................................................................................................................................30
7.3 ROUTES NAAR BELANGENBEHARTIGING.................................................................................................................30
7.3.1 Geïnstitutionaliseerd of niet-geïnstitutionaliseerd..............................................................................30
7.3.2 Nationaal, Europees of internationaal.................................................................................................30
10 LANDBOUW EN MILIEU.......................................................................................................................... 31
10.1 EUROPA EN DE KORENWOLF.............................................................................................................................31
10.2 HET EUROPESE LANDBOUWBELEID.....................................................................................................................31
10.2.1 Het ontstaan van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid............................................................32
10.2.2 Kritiek op het GLB...............................................................................................................................32
10.2.3 De hervorming van het GLB...............................................................................................................32
10.2.4 Het huidige landbouwbeleid..............................................................................................................32
10.2.5 Wie beslist er over het GLB?...............................................................................................................33
10.3 Het Europese milieubeleid.....................................................................................................................33
10.3.1 De ontwikkelingen van het Europese milieubeleid............................................................................33
10.3.2 Wat doet de EU aan milieubeleid?.....................................................................................................33
10.3.3 Wie beslist er over milieubeleid?........................................................................................................33
10.3.4 Discussies en ontwikkelingen in het Europese milieubeleid...............................................................33
H11 ER ZIJN GRENZEN: POLITIËLE EN JUSTITIËLE SAMENWERKING...............................................................34
11.1 SOEVEREINITEIT ALS OBSTAKEL VOOR SAMENWERKING..........................................................................................34
11.2 HET BESLUITVORMINGSPROCES NA LISSABON.......................................................................................................34
11.3 DE INHOUD VAN HET BELEID: WAAR GAAT HET OVER?...........................................................................................35
11.3.1 Categorieën beleidsonderwerpen......................................................................................................35
11.3.2 Oorsprong van beleidsvoorstellen......................................................................................................35
11.3.3 Implementatie in de lidstaten............................................................................................................35
11.4 AGENTSCHAPPEN EN INSTITUTIES VOOR POLITIE- EN JUSTITIESAMENWERKING............................................................36
11.4.1 Europol...............................................................................................................................................36
11.4.2 Eurojust..............................................................................................................................................36
11.4.3 De Europese Politieacademie CEPOL..................................................................................................36
11.4.4 De Europese grens- en kustwacht Frontex.........................................................................................36
11.4.5 EU-coördinator voor terrorismebestrijding........................................................................................36
11.5 SAMENWERKING IN DE PRAKTIJK........................................................................................................................36
11.6 TOT SLOT.......................................................................................................................................................37
12 DE EU ALS SPELER OP HET WERELDTONEEL: HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING....................37
12.1 EXTERNE ECONOMISCHE BETREKKINGEN VAN DE EU.............................................................................................37
12.2 HET GEMEENSCHAPPELIJKE HANDELSBELEID VAN DE EU.........................................................................................37
12.2.1 Hoe het allemaal begon.....................................................................................................................37
12.2.2 Onderhandelingsarena’s....................................................................................................................37
2
, 12.3 BESLUITVORMINGSREGELS EN ACTOREN IN HET HANDELSBELEID VAN DE EU..............................................................38
12.3.1 Fase 1: onderhandelingsmandaat......................................................................................................38
12.3.2 Fase 2: internationale onderhandelingen..........................................................................................38
12.3.3 Fase 3: ratificatie................................................................................................................................38
12.3.4 Een kwestie van bevoegdheden.........................................................................................................38
12.4 STRATEGIE EN POLITISERING..............................................................................................................................38
12.4.1 Koerswijzigingen in de Europese handelsstrategie............................................................................38
12.5 DE EU EN DE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING....................................................................................................39
12.5.1 De verantwoordelijkheden en de instrumenten.................................................................................39
12.5.2 Het beleid: klem tussen drie constanten............................................................................................39
H15 DE KLOOF TUSSEN DE BURGER EN BRUSSEL.......................................................................................... 39
15.1 BRUSSEL ALS VER-VAN-MIJN-BEDSHOW..............................................................................................................39
15.2 LEGITIMITEIT..................................................................................................................................................40
15.3 DEMOCRATISCH TEKORT...................................................................................................................................40
15.3.1 Invloed en vertrouwen.......................................................................................................................41
15.3.2 Participatie.........................................................................................................................................41
15.3.3 Informatievoorziening........................................................................................................................41
15.3.4 De Europese agenda...........................................................................................................................41
15.4 TOT SLOT.......................................................................................................................................................41
16 RETOURTJE BRUSSEL-DEN HAAG: NEDERLAND IN DE EU.........................................................................41
16.1 HET NEDERLANDSE BELANG BIJ EUROPESE INTEGRATIE..........................................................................................41
16.1.1 Nationale belangen in de EU..............................................................................................................42
16.1.2 Ontwikkelingen in het Nederlandse Europabeleid.............................................................................42
16.2 DE VOORBEREIDING VAN EUROPESE REGELGEVING IN DEN HAAG............................................................................42
16.2.1 Afstemmingen van EU-beleid in Den Haag........................................................................................43
16.2.2 Europa op de ministeries....................................................................................................................43
16.2.3 De voorbereiding van Europese besluiten..........................................................................................43
16.3 DE NEDERLANDSE BELANGENBEHARTIGING IN BRUSSEL.........................................................................................44
16.3.1 Belangenbehartiging door ‘Den Haag’...............................................................................................44
16.3.2 Europese belangenbehartiging door gemeenten en provincies........................................................44
16.3.3 Het Nederlandse parlement en Brussel..............................................................................................44
16.4 RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET NEDERLANDSE EUROPABELEID...........................................................................45
16.4.1 De brexit.............................................................................................................................................45
16.4.2 De Europese spelregels veranderen...................................................................................................45
16.4.3 Europa wordt binnenland...................................................................................................................45
16.4.4 Hoe doen andere landen het?............................................................................................................45
17 DE GRENZEN VAN EUROPA..................................................................................................................... 45
17.1 UITBREIDING..................................................................................................................................................45
17.1.1 Van 6 tot 28 en meer..........................................................................................................................45
17.1.2 Het formele uitbreidingsproces..........................................................................................................46
17.2 GRENZEN AAN UITBREIDING..............................................................................................................................46
17.2.1 Waar eindigt de uitbreiding?.............................................................................................................46
17.2.2 Historische, culturele en religieuze grenzen.......................................................................................46
17.3 EUROPESE WAARDEN.......................................................................................................................................47
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jessevrw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.