ROKEN
Verpleegkundige interventies om roken te voorkomen
onder jongeren van 12 t/m 18 jaar
Naam + studentnummer
klas
OVK12VIA01
docent
Hogeschool Rotterdam
OP2, 20-12-19
1
,Inhoudsopgave
Voorwoord ........................................................................................................................................................... 3
Inleiding ................................................................................................................................................................ 4
Vraagstelling........................................................................................................................................................ 5
Hoofdvraag ....................................................................................................................................................... 5
Deelvragen ....................................................................................................................................................... 5
Methode ................................................................................................................................................................ 5
Literatuuronderzoek ........................................................................................................................................ 5
Kwalitatief onderzoek ...................................................................................................................................... 6
Resultaat............................................................................................................................................................... 6
Hoe ontstaat een rookverslaving?................................................................................................................. 6
Wat is de relatie tussen roken, bij jongeren, en de omgeving van de roker? ......................................... 6
Welke interventies zijn er, voor jongeren, om het roken te voorkomen of verminderen? ..................... 6
Voorkeur van jongeren/rokers, t.a.v. interventies om roken te voorkomen/verminderen? ................... 7
Conclusie ............................................................................................................................................................. 7
Literatuurlijst ....................................................................................................................................................... 8
BIJLAGE 1: plan van aanpak ......................................................................................................................... 10
BIJLAGE 2: zoekstrategieën.......................................................................................................................... 13
BIJLAGE 3: interview protocol ..................................................................................................................... 16
BIJLAGE 4: geanonimiseerde uitwerking van interview ........................................................................ 17
BIJLAGE 5: toestemmingformulieren ......................................................................................................... 28
Beoordelingsformulier ........................................................................................................................................ 32
2
,Voorwoord
Voor het vak Verpleegkundige In Actie gaan wij een gezondheidsprobleem onderzoeken, als
gezondheidsbevorderaar. Wij zijn van plan om een wetenschappelijk artikel te gaan
schrijven, volgens de onderzoekcyclus. Alle informatie komt van databanken, omdat daar de
betrouwbaarste informatie wordt weergeven. Ook komen in deze opdracht interviews van
pas.
Wij hebben voor het onderwerp ‘verslaving van roken’ gekozen, omdat het een actueel
onderwerp is. Het is een verslaving waar veel mensen in Nederland mee te maken hebben.
Het veroorzaakt veel gezondheidsproblemen, waardoor je als verpleegkundige, en als
gezondheidsbevorderaar, dit sterk afraadt en probeert te voorkomen.
Omdat roken ook een groot probleem onder jongeren is willen wij ons gaan richten op de
jongeren in Nederland in de leeftijd van 12 tot en met 18 jaar. Wij gaan onderzoeken welke
verpleegkundige interventies je kan best in kan zetten om roken bij jongeren te voorkomen.
3
, Inleiding
In Nederland rookt ruim een vijfde van de bevolking van 18 jaar en ouder (22,4%).
Van de volwassen bevolking rookt 16% dagelijks. Het gemiddeld dagelijks aantal sigaretten
en/of shag bij rokers van 18 jaar en ouder is 9,8 (Volksgezondheidenzorg.info, 2018-b).
In Rotterdam wordt meer gerookt dan het gemiddelde in Nederland (Gemeente Rotterdam,
z.d.-b). Rotterdam geeft een percentage van 26% van de bevolking van 19 jaar en ouder
(Volksgezondheidenzorg.info, 2016).
Er roken meer mannen dan vrouwen in Nederland (Volksgezondheidenzorg.info, 2018-a).
Binnen de mannen zijn de meeste rokers van Turkse en Nederlandse komaf
(POHverslaving, z.d.).
Steeds minder jongeren roken. In 2018 gaf 96,3% aan van 12- tot 16-jarigen nooit gerookt te
hebben. Bij 16- tot 20-jarigen was dit percentage 75,6%. Waarnaast 7,6% dagelijks rookte.
Dit percentage is aanzienlijk gedaald ten opzichte van 2014, dat toen 13,8% aangaf (NJI,
2019).
In 2015 geeft 20,6% van de Nederlandse scholieren, van 15 en 16 jaar, aan dat ze afgelopen
maand hebben gerookt. Ten opzichte van onze buurlanden is dit gemiddeld.
(Volksgezondheidenzorg.info, 2015). Scholieren van Marokkaanse afkomst hebben in
vergelijking met een andere etnische of Nederlandse afkomst, het minst ervaring met het
roken van een sigaret, zo’n 5% (Trimbos instituut, z.d.-b).
In 2013 werd er ongeveer 3,6 miljard euro uitgegeven aan tabaksproducten. Daarnaast
wordt er jaarlijks zo’n 3 miljard euro uitgegeven aan zorgkosten voor ziekten die door roken
veroorzaakt zijn. Ook zijn er kosten voor begeleiding bij het stoppen en voor preventie bij
jongeren, geschat 50 miljoen (Trimbos instituut, z.d.-d).
De gezondheidsdeterminanten kunnen in het van het model van Lalonde worden geplaatst
(Sassen, 2018). Volgens het model van Lalonde zijn er vier factoren die invloed hebben op
ziekte en gezondheid: intern milieu, extern milieu, leefstijl en medische zorg en preventie.
De factoren van het interne milieu met betrekking tot de verworven eigenschappen die zich
afspelen bij onze doelgroep zijn dat de jongeren vaak een verhoogde bloeddruk hebben, dit
is als gevolg van het roken (ikstopnu.nl, 2019).
De factoren van het externe milieu die van toepassing zijn bij onze doelgroep in Rotterdam
zijn onder andere het inademen van fijnstof, dit hangt gewoonlijk in de lucht maar door om te
gaan met rokende mensen wordt het inademen van deze stoffen verergerd. Verder laat de
Gemeente Rotterdam (z.d.-a) zien dat er veel groenvoorzieningen zijn in Rotterdam. Ook zijn
er factoren van het externe milieu in bijv. de maatschappelijke omgeving (SES).
De factoren bij de medische zorg en preventie zijn onder andere dat er veel
gezondheidsproblemen veroorzaakt worden door roken. Het aantal mensen dat een
chronische aandoening krijgt ter gevolgen van een ongezonde leefstijl neemt steeds verder
toe.
Nederland telt jaarlijks ruim 20.000 doden als gevolg van roken. Zij overlijden aan een ziekte
die het roken veroorzaakt heeft. (Trimbos instituut, z.d.-c).
4
