Politiek = alles wat betrekking heeft op het besturen van een samenleving
Brede definitie om
o Ons in staat te stellen variatie te zien
o Soorten en vormen van politiek van elkaar te onderscheiden
o Historische veranderingen te beschrijven
Afspraken maken
Afspraken ingewikkeld en teveel mensen?
o Regels opgeschreven
Om te bewaren
Om te verwijzen als er onenigheid bestaat
Keuzes maken
Omgaan met conflicten en verschillen
Aristoteles -> de mens is (zoön politikon) -> een sociaal wezen, een wezen dat van nature met
anderen samenleeft
Ook Plato, zijn leermeester, dacht na over mens en maatschappij en schreef zijn visie op de
ideale samenleving neer
o Atheense praktijk om zomaar alle mensen bij het bestuur te betrekken, trok hij in
twijfel
Zag het bestuur liever in handen van een beperkte en zorgvuldig gekozen
groep van wijze en opgeleide mannen
1.2 Variaties in politiek
Politiek is overal
- School: uurroosters, regels…
- Bedrijf: regels rond veiligheid…
- …
Zonder deze politiek kan niet gefunctioneerd worden
1
,1.2.1 Politiek en territorium
Wij associëren politiek vaak met samenleving die verbonden is met een territorium: gemeenten,
provincies…
Dit verschil van politiek tussen die van bedrijven en die van verenigingen is betekenisvol
o Als de regels van een vereniging je niet aanstaan, mag je vertrekken
o Als de regels binnen de grenzen je niet aanstaan, heb je pech. Je moet je er aan
houden. Je kan verhuizen, maar dan woon je in een ander grondgebied, ook met
regels.
Dit lidmaatschap van een samenleving dat aan een grondgebied verbonden is, is veel omvattender en
dwingender.
Territorialisering van politiek is een cruciale historische evolutie geweest
o Wereld is verdeeld in staten
Hebben grondgebied dat intern bestuurd wordt
Beschermen tegen externe vijanden
Andere politieke structuren kunnen ook van groot belang zijn
o Bv. Rooms-Katholieke Kerk
Had vroeger cruciale rol, nu geen grondgebied
Is een vereniging van gelovigen
16e eeuw strijd tussen katholieken en protestanten
Gereformeerde kerken verbinden zich met nationale staten
Waar Rooms-Katholieke Kerk bleef domineren, ontstonden
botsingen tussen de vertegenwoordigers van de nieuwe staten
Wij bestuderen voornamelijk de territoriale politiek
Concrete en hedendaagse invulling van politiek in beweging
o Decentralisering en federalisme (hoofdstuk 11)
Politiek speelt zich dus vooral af in samenlevingen met een grondgebied, in staten
Het lidmaatschap van die samenleving gaat verder dan het functionele lidmaatschap van een
vereniging met een specifiek doel
o Politiek kan dus naast het variëren van de samenleving ook variëren naargelang de
inhoud en reikwijdte ervan
o Sommige landen zijn tegen een al te grote mate van overheidsinterventie, anderen
zijn hier voor
2
,1.2.2 De verschuivende culturele grenzen van de politiek
- Moderne staat in 19e eeuw vaste vorm
o Politiek beperkt
Staat
Basisregels en politie om hierover te waken (justitie en binnenlandse
zaken)
Bescherming van grenzen (defensie en buitenlandse zaken)
Belasting door enkele burgers (financiën)
- Steeds meer nieuwe aspecten door de staat
o 1 van de meest fundamentele veranderingen
Door arbeidersbeweging
Beschermende maatregelen om vrij economisch verkeer in te perken
- Sociale rechten zijn even belangrijk
o -> geen volwaardig burger als je geen huisvesting, onderwijs… hebt
- Uitbreiding niet alleen qua rechten, maar ook steeds meer aspecten
o Onderwijs, wetenschap, cultuur en kunst, welzijn…
- Constant nieuwe vragen voor een regulerend optreden van het politiek systeem
o Omdat er telkens nieuwe dingen zijn
Vroeger was gordel, huisvuil buiten zetten niet verplicht
Meer bescherming op sociale media?
…
Deze historische evolutie is gepaard gegaan met een evolutie in onze politiek cultuur
o Regels veranderen naarmate er behoefte is aan die regels in de samenleving
o In de westerse samenleving wordt veel belang gehecht aan het onderscheid tussen
privé en publiek
Privé: politiek is of mag niet aanwezig zijn
Veel discussie over die grens, die constant in beweging is
o Seksuele relatie = privé
Maar! Dwang? Politieke sfeer
o Bv. Saoedi-Arabië: vrouw mocht niet autorijden
o Noorwegen: alcoholhoudende dranken mogen niet vrij
verkocht worden
o …
o Technische ontwikkeling
Grens tussen privé en publiek steeds moeilijker te
definiëren
3
, 1.2.3 De vormen en structuren van de politiek
3e soort variatie= politiek kan verschillende vormen aannemen
Veel keuzes gemaakt worden
o Dus in verschillende landen ziet de politiek er anders uit
Classificaties van politieke vormen ordenen
Wat zijn de grote principes die aan de grondslag liggen aan het functioneren van een bestel?
o Politiek regime
Onderscheid maken?
Vragen P. 24 bovenaan
De antwoorden op deze vragen maken het onder meer mogelijk om een onderscheid te
maken tussen het democratische en autoritaire regime.
Democratische
o Macht is tijdelijk en verspreid over verschillende groepen
o Toestemming om regels op te leggen bepaald door het volk
o Fundamentele rechten (bv. Vrijheid van spreken) formeel erkend en beschermd
o -> veel variaties en gradaties, niet altijd mogelijk om duidelijk te zeggen welke van de
2 het is
Autoritaire regimes:
o Geen democratie
Wordt het territorium vanuit 1 punt bestuurd, dan wel of deelgebieden ook hun eigen bestuur
hebben?
Classificatie tussen unitaire staten en federale staten (hoofdstuk 11)
o Ook hier bestaan veel tussenvormen
Iets concreter dan de grote classificatie in regimes
De beschrijving van de variatie in politieke instellingen en procedures
o Vragen P. 25
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SenneKUL. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.