Adviseren 2 Samenvatting
1. Neus en reisziekte
De neus
Bekende klachten bij verkoudheid: verstopte neus, keelpijn, oorpijn, hoofdpijn of een
combinatie hiervan.
Vaak gaan de klachten vanzelf weer over. (Genees)-middel kunnen klachten verlichten.
De neus is een verbinding tussen de buitenlucht en keelholte. De neus heeft een uitwendig
(vooral kraakbeen) en inwendig deel. Het inwendige deel wordt door een neustussenschot
verdeeld in de linker- en rechterneusholte.
De zijwanden van iedere neushelft = neusschelpen. Die verdelen de neusholten in
bovenste, middelste en onderste gang (ieder 2-4 mm breed). In de neusgangen monden de
neusbijholten uit, voorhoofdsholte en kaakholte (beide dubbelzijdig).
Bijholten zijn holle ruimtes achter de neus, in de
bovenkaak en het voorhoofd. Ze staan in
verbinding met de neus en het slijmvlies van de
neus loopt via verbindingskanalen door in de
bijholte. Bij een bijholteontsteking zijn één of
meerdere slijmvliezen in de bijholte ontstoken.
2.1 Neusverkoudheid
Door neusverkoudheid kan er een ontsteking
ontstaan in het slijmvlies van de neus, bijholten en/of keel. Bij een verstopte neus, loopneus of
niezen kan er een ontsteking van het neusslijmvlies zijn = rhinitis. Kan door een allergie of
het verkoudheidsvirus komen. Verkoudheid heerst in de omgeving, allergie heerst in een
seizoen.
,Geelgroen snot kan wijzen op bacteriële infectie, maar hoeft niet.
Bij allergie is slijm meestal dun en kleurloos.
De neus kan verstoppen door zwelling van het slijmvlies in de neusholte. Als de buis van
Eustachius verstopt raakt, kan het middenoor ook pijnlijk worden. Door de zwelling
(slijmvlies) kunnen de openingen naar de neusholte en bijholte afgesloten raken. Slijm zit dan
vast in de holte en kan ontstoken raken = bijholteontsteking.
Doordat de neus te weinig slijm produceert, kan er ook sprake zijn van een chronische
verstopping van de neus = rhinitis sicca.
2.2 Bijholteontsteking Sinusitis
In het hoofd zitten verschillende holtes (sinussen)
1. Voorhoofdholte
2. Kaakholte
3. Bijholte
Raken deze holten ontstoken is er sprake van
sinusitis/bijholteontsteking. Meestal zijn er meerdere
holten ontstoken, waarbij de kaakholte het vaakst.
Voorhoofdholten zijn vaak niet ontstoken. Sinusitis en
rhinitis worden vaak verward. Sinusitis = holtes, rhinitis
= neusslijmvlies.
Opzwellen van neusslijmvlies en slijm aanmaak gebeurt om je lichaam te ontdoen van
indringers. Hoofdhoofdholte is verbonden met je neusholte, en neusholte met je keelholte
door de buis van Eustachius (oor). Doordat bloedvaten in de neus zich verwijden, komt er
vocht vrij, zwelt het slijmvlies op waardoor de neus verstopt raakt. Het is natuurlijke
verdediging.
Door pollen (allergie) kan je slijmvlies ook zwellen, slijm is dun en loopt vanuit de neusholte
naar de keel of kan via de neus worden uitgesnoten. In het plafon van de neusholte zit je
reukoorgaan. Als het slijmvlies ontstoken is, kan het zijn dat je minder ruikt/proeft.
Bij een bijholteontsteking heb je meestal pijnklachten achter het voorhoofd, in de kaken of
achter de ogen. Het kan een drukkend/kloppend of vol gevoel zijn. Deze pijn wordt erger bij
voorover bukken. Ook kan je pijn hebben bij je kiezen of kauwen. Slijm kan ook achter in de
keel terecht komen (postnasal drip), waardoor sinusitis gepaard gaat met hoest.
2.3 oorzaken
- Virale infectie
Bijvoorbeeld: verkoudheidsvirus of griepvirus zijn de meest voorkomende oorzaken van
een neusverkoudheid of bijholteontsteking. Er ontstaat bij virusbesmetting een lichte
ontstekingsreactie in de slijmvliezen van de neusholte. Zenuwen worden geprikkeld à
niesreflex. Vaak hebben meerdere mensen in de omgeving hier last van.
Klachten: hoesten (postnasal drip), keelpijn, oorpijn, heesheid, verhoging.
- Bacteriële infectie
Virus met een infectie van slijmvlies van de neus of bijholte, de weerstand neemt af en de
bacterie slaat vervolgens toe. Komt vaak voor bij mensen met een mindere weerstand
(HIV, afweer onderdrukkende medicijn gebruikers, chronische ziekte patiënt, CF,
taaislijm).
, - Allergie
Allergische rhinitis, veroorzaakt door pollenkorrels, gras of bomen. Hooikoorts of
seizoensgebonden allergie zijn de bekendste. Het kan ook een allergische reactie
tegenover huidschilfers, dieren of huisstofmijt zijn, dit is niet-seizoensgebonden.
Hooikoorts (pollinose) gaat vaak samen met een loopneus, jeukende/prikkelende en
tranende ogen. Bij huisstofallergie kan je juist langdurig last hebben van een verstopte
neus.
- Afwijkingen
Afwijkingen in de neus (scheef tussenschot of neuspoliep) kunnen ervoor zorgen dat
openingen tussen verschillende holten sneller geblokkeerd raken en er eerder klachten zijn
bij verstopte neus of bijholteontsteking.
- Geneesmiddelen
Geneesmiddelen kunnen als bijwerking een verstopt gevoel aan de neus geven.
(Geneesmiddelen rondom prostaatklachten, hoge bloeddruk, NSAID)
- Neuspeuteren of vreemd voorwerp
Neusslijmvlies kan hierdoor geïrriteerd raken.
- Zwangerschap
Meer hormonen, waardoor alle slijmvliezen gaan zwellen, ook de neus.
2.4 Advies zonder medicatie
- Stoppen met roken (roken à geïrriteerd slijmvlies à klachten)
- Douche warm of stomen
Stomen: kom met 3/4e warm water van max 60 graden.
Hoofd boven de kom met handdoek en inhaleren voor een paar minuten. Eventueel iets
toevoegen. Oppassen met kinderen i.v.m. verbranding.
Neus snuiten:
- Bij loopneus: ieder gat apart (zo niet in bijholte snuiten) of neus ophalen.
- Voor baby een neusreiniger
- Verstopte neus: zout water
- Neusdruppels, neusspray of neusspoelvloeistof
Allergie: Hooikoorts pas je plannen aan a.d.h.v. seizoen, niet zelf grasmaaien, ramen dicht etc.
Huisstof: vermijd vloerbedekking, dikke gordijnen, wollen of donzen dekbedden. Ventileer
goed.
Huisdieren: handen wassen na contact, dieren niet in slaapkamer, vloeren goed schoon (liefst
geen vloerkleed/bedekking).
2.5 Doorverwijzen huisarts bij neusverkoudheid
Klachten gaan vaak vanzelf over binnen 1-3 weken.
Doorsturen naar de huisarts als:
- Pijnlijke bijholten en hoofdpijn na 2 weken nog niet minder.
- Jonger dan 18 met eerste keer allergische klachten.
- Kinderen jonger dan 3 maanden koorts (meer dan 38 graden)
- Oudere kinderen langer dan 3 dagen koorts
- Benauwdheid, piepende ademhaling, kortademig (astma)
- Oogontsteking, vieze ogen, pijnlijke ogen, uitpuilende ogen
- Zwelling op voorhoofd
- Allergische klachten bij volwassenen en producten helpen niet
- Allergische klachten en zwangerschap
, - Klant gebruikt geneesmiddelen die afweer onderdrukken.
3. Advies met medicatie
Het beste is een middel dat het neusslijmvlies laat slinken. Pijnstillers hebben bij pijn, koorts
en een ziek gevoel. Middel tegen allergie bij allergie. Bij neusverkoudheid en
bijholteontsteking gebruik je middelen max 2 weken. Bepaalde neusmiddelen gebruik je max
1 week.
Neusverkoudheid en bijholteontsteking:
- Spray
- Spoelvloeistof
- Druppels
- Zalf
UAD:
- Fysiologisch zout (verdunt slijm)
- Middelen tegen zwelling neusslijmvlies
- Middelen tegen slijmproductie
- Antihistaminica (tegen allergie)
- Middelen met vluchtige oliën: kamfer, menthol, eucalyptus
- Pijnstillers
3.1 eerste of tweede keus
Neusverkoudheid:
1. Zoutoplossing bij kinderen onder de 2 jaar
Geen 1e of 2e
Eucalyptusolie, Kamfer, Levomenthol, Terpentijnolie, Thymol.
Bij neusverkoudheid of bijholteontsteking
1. Xylometazoline HCl (ook in combinatie met menthol);
Oxymetazoline HCl (ook in combinatie met Aloë Vera);
Tramazoline HCl.
Bij loopneus:
1. Xylometazoline HCl in combinatie met Ipratropiumbromide.
3.2 fysiologisch zout
Helpt vooral bij zuigelingen omdat het ingedikt slijm dunner maakt, oplost, en de
neusholte schoner en vochtiger wordt.
Werkzame stof: fysiologisch zout
Indicatie: neusverkoudheid (kinderen onder de 2 is het enige middel)
Bijwerkingen: geen, mogelijk overgevoeligheid bij conserveermiddelen)
Contra-indicaties: geen
Waarschuwingen: eigen flesje gebruiken
Maximale dosering: 4/5 x per dag voor max 14 dagen
Overdosering: conserveermiddel banzalkoniumchloride kan trilharen beschadigen.
Producten: otrivin baby
Babys van 2 weken tot 2 jaar
1x per neusgat, 2/4x per dag
Otrivin care (B5)
Babys vanaf 6 maanden tot 2 jaar