Samenvatting Rechtsfilosofie B
Week 1
Uitspraken HvJ:
Van Gend en Loos
- Rechtstreekse werking
- Nieuwe rechtsorde, Autonome rechtsorde
Costa en ENEL
- Voorrang
- Eigen rechtsorde, Autonome rechtsorde
Les Verts
- Constitutioneel handvest
- De EU is een volwaardige constitutie, wat een volwaardige legaliteitscontrole
(materiele grondwet) kan uitoefenen. (Zegt niets over Legitimiteit (formeel))
Bondstaat
- Volk, machten federaal niveau, de staten
- 1 moment van gezagseenheid
- Bijv: Duitsland, VS
Statenverbond
- Lidstaten, verdrag, EEG, lidstaten
- De lidstaten staan boven de verdragen
HvJ (Hof van Justitie van de Europese Unie)
- De EU is een eigen, nieuwe, autonome rechtsorde
- Les Verts heeft van het verdrag van Rome een constitutie gemaakt waardoor de
EU nu een bondstaat is. Wij fungeren daarbij als constitutionele rechter.
- Wij hebben een volwaardige legaliteitscontrole (Zwijgen over legitimiteit)
- Wij zijn de baas, de EU is gewoon een bondstaat
- Wij hebben bevoegdheden gekregen van de Lidstaten
- Wij zijn ‘sui generis’ (De EU is een bijzonder verdrag)
o One of a kind
,BVerfG
- Het Maastricht-Arrest! Kritiek op de EU en kritiek op HvJ
- Er is geen EU-volk, de Lidstaten staan boven de EU, dit zijn Europese volkeren
o De EU ontleent zijn gelding en legitimiteit aan de volkeren van de EU
- De EU is wel een statenverbond, wij (de lidstaten) blijven heren van het verdrag
- De EU is niet ‘sui generis’
- De lidstaten kunnen altijd de delegatie van bevoegdheden terug claimen en Eu-
lidmaatschap opzeggen en ongedaan maken! Lidstaten hebben de touwtjes i.h.
- Dus geen sprake van een ‘constitutioneel handvest’
o Wat HvJ Les Verts zegt klopt niet:
o Er moet naast legaliteit ook legitimiteit zijn voor volwaardige constitutie
§ Dit komt via een relatief homogeen volk, maar dat is er niet in EU
§ Lindahl is het hier mee eens en is kritisch op het HvJ
- Volwaardige constitutie volgens BVerfG
o Een constitutie moet materieel toegerekend kunnen worden aan het
volk, in de grondwet moet de relatieve homogeniteit en samen binding
van het volk neergelegd zijn
o Een constitutie moet formeel toegerekend kunnen worden aan het volk
§ Legitimiteit dus net zo belangrijk!
o Dus zowel Materieel, legaliteit, maar ook Formeel, legitimiteit
- BVerfG ziet een volk als een relatief homogene groep mensen, die iets hebben
wat hen politiek en cultureel samenbindt (Geschiedenis, taal enz).
Advies Raad van State, Verdrag van Lissabon, 12 september 2007
- Het verdrag is slechts symbolisch het constitutionele handvest van de EU.
o Dit wil het niet zeggen, want dan heeft het HvJ geen gezag!
- Het Advies zegt dat er geen sprake is van een volk, maar wel sprake is van een
democratie. Want representatie veronderstelt niet zoiets als een volk
- Democratische wetgeving is mogelijk zonder representatie van Europees volk.
Teleologische interpretatie Verdrag van Rome door HvJ
- Doel: Het realiseren van een gemeenschappelijke markt
- Interpretatie:
o Wil het doel er komen, rechtstreekse werking accepteren als middel.
§ Van Gend en Loos
o Wil het doel er komen, dan voorrang accepteren als middel.
§ Costa vs. ENEL
, Week 2
Volkssoevereiniteit
- Democratie = volkssoevereiniteit
- Volk is de hoogste macht
o Het volk regeert zichzelf via de grondwet
o De wetgevende macht = pouvoir constituant (grondwetgevende macht)
- De grondwet wijst vervolgens de trias politica, de trias politica heeft een macht
afgeleid van het volk = pouvoir constitué
Pouvoir Constituant
- De constituerende macht. Grondwetgevende macht (normaal gesproken het
volk). Kan de grondwet creëren.
Pouvoir Constitué
- De Geconstitueerde macht. De macht afgeleid van de grondwet, indirect van
de grondwetgevende macht, het volk. De uitvoerende, wetgevende en
rechtsprekende macht zijn de geconstitueerde machten.
