Leerlingen kennen de overgang van vroegrenaissance naar hoog renaissance. Ze weten
ook topograsch de plaats van aandacht in Italië aan te geven. (Florence - Rome) Wie
waren de machthebbers en belangrijkste opdrachtgevers in de kunst?
- Overgang naar vroeg renaissance naar hoog renaissance: Deze periode is te
verdelen in vroege Renaissance (tot 1420) en de hoge renaissance (1520 - 1530).
De sleutel in deze periode was de herleving van de klassieke oudheid (humanisme).
- Zwaartepunt Renaissance verschuift rond 1500 van Florence naar Rome
- Na de Renaissance ontstond de Barok. De barok is groots en meeslepend: men wil
het publiek overdoneren en verleiden.
Leerlingen kunnen het begrip humanisme naar betekenis en invloed inschatten op de
ontwikkelingen van de renaissance (zie daarvoor ook hoofdstuk 3 blz. 56)
- Humanisme = intellectuele, literaire en wetenschappelijke beweging van de 14e
eeuw tot 16e eeuw, die alle kennis wil baseren op de literatuur en cultuur van de
klassieke oudheid.
- Voor de mens geldt: kennis is macht.
Leerlingen kunnen een verband leggen tussen het begrip Homo Universalis en
Michelangelo en da Vinci. Hoe verhoudt bijvoorbeeld de David van Michelangelo zich tot
de uitgangspunten van de Renaissance?
- Michelangelo en da Vinci zijn twee schoolvoorbeelden van een homo universalis.
- Een homo universalis = de trotse mens die alles kan.
- De David van Michelangelo verhoudt zich tot uitgangspunten van de Renaissance:
➢ Godenbeeld: renaissance → wedergeboorte van klassieke → bestuderen
kopieën van klassieke beelden en uitbreiden met eigen onderzoek.
➢ Anatomie: aandacht uitbeelding menselijk figuur komt overeen met
humanistisch idee: oftewel studie menselijk lichaam.
- David van Michelangelo
● De hele anatomie past zich aan bij die ruststand:
○ D. staat op één been en het andere been is iets gebogen. Het lijkt
alsof de hij alles onder controle heeft.
○ Hij spiedt met zijn hoofd naar de horizon. Dit zie je aan de
hoofdspieren en zie je aan de gezwollen aderen.
○ David oogt rustig en zelfbewust, maar is waakzaam en klaar om elk
moment toe te slaan.
● Verhaal gaat ook over de republiek Florence die zich bevrijd voelt van de
Medici.
Leerlingen zijn op de hoogte van de gedragsregels van Castiglione en het kunsthistorische
belang van Vasari.
, - Humanist Castiglione. Een gedragsregels in het handboek van gedrag aan het hof
volmaakte hoveling moet veelzijdig zijn:
● Hij kan veel op gebied van literatuur, geschiedenis muziek en theater
● Hij moet een goede soldaat zijn.
● De perfecte hoveling moet gratie en temperament bezitten.
● De eerst indruk moet aangenaam zijn.
- Vasari zijn kunsthistorische belang is het ideaal dat elke hoveling:
● Hij moet een homouniversalis zijn.
● Men moet ook goede manieren hebben: knap uiterlijk muzikaliteit etc.
Leerlingen kunnen de typische eigenschappen van een kunstwerk als de Mona Lisa
toonbaar toekennen aan da Vinci. Het gebruik van luchtperspectief en sfumato, menselijke
beweging en levensechtheid.
- Mona Lisa van Leonardo Da Vinci
● Sfumato: een techniek waarmee schilders de omtrekken in een schilderij
wazig maken en laten vervloeien
● Luchtperspectief: door het gebruik van kleur komt er diepte in het schilderij
● Menselijke beweging: glimlach van Mona Lisa. (Tijdens het werk werden er
grappenmakers ingehuurd om het model te vermaken.)
● Levensechtheid: een volmaakte suggestie van levensechtheid
Leerlingen weten de drie belangrijkste schilders en hun belang in de hoogrenaissance aan
te geven, Leonardo da Vinci, Michelangelo en Rafaël.
- Leonardo da Vinci:
● Homo universalis.
● Zijn schilderkunst, als weergave van de zichtbare werkelijkheid en van
menselijke gemoedstoestanden is in zijn ogen de ultieme wetenschap.
- Michelangelo
● Homo universalis.
● Michelangelo maakte beelden met oog op de ‘wedergeboorte’ van de
klassieken, dus kopieën van klassieke beelden en breidt die studie uit met
eigen onderzoek. Met anatomie wilde hij een verhaal/betekenis overbrengen.
- Rafaël:
● Schilderde zelfportretten.
● Hij leefde in de periode in de klassieke oudheid waarbij hij temperaverf werd
vervangen door olieverf. Waarschijnlijk ging Rafaël en een aantal andere
schilders voor het eerst olieverf gebruiken. Op het moment dat Rafaël zich in
Rome vestigde gebruikte hij alleen nog maar olieverf.
Leerlingen weten het werk van architect Palladio te plaatsen als een hoogtepunt in de
Renaissance bouwstijl. Ze kunnen zijn werk in verband brengen met de uitgangspunten
van Vitruvius. (Ze kunnen de typische bouwstijl aangeven in bijvoorbeeld zijn beroemdste
werk “La Rotonda”)
- Homo quadratus/Vitruviusman van Da Vinci is een poging om een mens in
verhoudingen te tekenen. De mens zou volgens dit model staande met gestrekte
armen passen in een vierkant en met gespreide armen en benen in een cirkel. Dat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper luisappp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.