Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht en risicoverzekeringen
College aantekeningen
Notities buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht 2024-25 (letterlijk genoteerd wat prof zei)
14 keer bekeken 3 keer verkocht
Vak
Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht en risicoverzekeringen
Instelling
Universiteit Antwerpen (UA)
Het document bevat alle lesnotities van het vak buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht dat in tweede bachelor gedoceerd wordt door prof. T. Vansweevelt aan de Universiteit van Antwerpen. Het bevat zowel de notities van BCA als van verzekeringsrecht. Alles wat de prof tijdens de lessen gezegd he...
Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht en risicoverzekeringen
Alle documenten voor dit vak (14)
Verkoper
Volgen
lauraschepers
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht
Les 3 oktober
Zaak bij Nederlandse Hoge Raad (HvC) zwiepende tak arrest
- Persoon 1 gaat wandelen met persoon 2 in het park. Persoon 2 is boos, en schopt tegen tak die op de grond
ligt. Tak hing vast aan een struik en die vliegt tegen oog persoon 1. (Nederlandse zaak maar oplossen naar
Belgisch recht)
- Persoon 2 aansprakelijk volgens art. 1382 oud BW/ art. 6.5 BW
- Boek 6 van toepassing op alle schade verwekkende feiten vanaf 1 januari 2025, de feiten die zich ervoor
hebben voorgedaan en de vordering na 1 januari 2025 vallen nog onder 1382.
• Ja indien persoon 2 niet tegen de tak had geschopt zou de schade er niet geweest zijn dus er is een
causaal verband. Is er een fout? Zou een normaal en zorgvuldig persoon tegen die tak geschopt hebben?
Het was niet de intentie van persoon 2 maar voor art. 1382 is er geen opzet vereist. De lichtste fout
volstaat opdat art. 1382 zou worden toegepast. Er is een fout want je mag niet zomaar tegen een tak
schoppen.
• Fout, schade, oorzakelijk verband
• Foutcriterium is een normatief criterium: behoorde hij te weten dat een tak mogelijk zou terug zwiepen?
Als aansprakelijkheidsrecht niet zou bestaan zou persoon 1 dan vergoeding krijgen van de kosten?
- Door sociale zekerheid = dit is steeds de basis, voor alle medische onkosten (voor een verloren schooljaar ga
je bij sociale zekerheid niets terugkrijgen)
Hoe gaat persoon 1 vergoed worden als er geen fout is bij persoon 2?
- In eerste instantie niet, maar sociale zekerheid. Persoon A wordt opgenomen in ziekenhuis, operatie aan oog
etc. Dus sociale zekerheid gaat in eerste instantie bepaalde kosten vergoeden.
- Sociale zekerheid is de basisvergoeding, is zeer laagdrempelig je moet niets bewijzen. Bijna iedereen valt
hieronder maar dit gaat nooit alles vergoeden dit is een basis vergoeding.
- Dan heb je de verzekeringen. Het aansprakelijkheidsrecht kan ook eventueel tussenkomen en is de meest
genereuze vergoedingsbron. Het aansprakelijkheidsrecht zorgt voor integrale schadevergoeding (alle schade
ongeval worden vergoed door aansprakelijkheidsrecht).
Stel persoon 2 is verzekerd welke verzekering zou tussenkomen?
- Familiale verzekering want dit dekt de aansprakelijkheid die voortvloeit uit toepassing van art. 1382 oud BW
en volgende.
- Zou deze verzekering invloed hebben op de foutvraag? Neen.
- Kunnen we in de rechtspraak zien dat dit soms wel invloed heeft? Ja
- 85 à90 % in België heeft familiale verzekering (BA-privéleven verzekering), hoeveel kost deze? Gemiddeld 80
euro. Dit dekt aansprakelijkheden art. 1382-1386 oud BW alle mogelijke buitencontractuele
aansprakelijkheden.
- Mocht persoon 2 aansprakelijk gesteld worden komt verzekering tussen: weliswaar na aftrek
vrijstelling/franchise (= ongeveer 300 euro die je zelf moet betalen)
- Aansprakelijkheidsverzekeraar zal maar tussenkomen als er een aansprakelijkheid is: kan een
foutaansprakelijkheid zijn maar ook een foutloze/objectieve aansprakelijkheid.
Is dit anders als persoon 1 een ongevallenverzekering heeft afgesloten?
- Ja het is dan de eigen verzekeraar die tussenkomt. Terwijl als er een familiale verzekering is zal het de
verzekering van persoon 2 zijn.
Is het een argument om aansprakelijk te stellen want hij is toch gedekt door verzekering?
- Neen volgens aansprakelijkheidsrecht is dit geen argument om aansprakelijk te stellen
Houden rechters hier defacto toch rekening mee?
- Ja soms maar mag in principe niet. Schadeverwekker is verzekerd dus makkelijker om verzekeraar
aansprakelijk te stellen want die kan dan de schadelast die de verzekeraar moet dragen verspreiden over de
verschillende verzekeringnemers via de premiestelling.
1
,Hoe heeft men in NL hierover geoordeeld?
- Rechter eerste aanleg en rechter hoger beroep hadden andere mening over deze situatie.
- Is uitgegaan van het basisprincipe dat de opstellers van de Code Napoleon van 1804 voor ogen hadden, is
nog steeds basisprincipe aansprakelijkheidsrecht ‘the loss lays where it falls’ in principe blijft de schade
liggen waar het is ontstaan.
- Schadeverwekker aansprakelijk gesteld, er werd in Cassatie gegaan bij de Hoge Raad. Iemand begaat maar
een fout als de schade voorzienbaar is en als men niet de nodige voorzorgsmaatregelen genomen heeft om
die schade te voorkomen, net hetzelfde geldt in Belgisch recht.
- Je kon van de schadeverwekker niet verwachten dat het een zwiepende tak was, leek op een tak die los op
de grond lag. Niet voorzienbaar dus kan niet aansprakelijk gesteld worden = basisbeginsel van het
aansprakelijkheidsrecht loss lays where it falls schade blijft liggen waar hij geleden is. Als je uitschuift in bad
en breekt heup moet je je schade zelf dragen, hier is niemand voor aansprakelijk. Aansprakelijkheidsrecht is
een mechanisme om schade die je geleden hebt te verhalen op iemand anders op basis van een bepaalde
factor, aansprakelijkheidsrecht vindt deze factor meestal in een fout.
Boek verzekeringsrecht
p.253 definitie en essentiële bestanddelen verzekeringsovereenkomst
Verzekeringsovereenkomst = bijzondere overeenkomst, niet geregeld in BW maar in Verzekeringswet van 2014
Betrokken partijen
- Verzekeraar
- Verzekeringnemer = partij die de verzekeringsovereenkomst sluit, soms valt de verzekeringnemer samen
met de verzekerde maar niet noodzakelijk.
• Vb. Getrouwd en 2 kinderen: verzekeringnemer en verzekerde BA-privéleven, echtgenoot en kinderen
zijn ook verzekerde maar geen verzekeringnemers.
- Verzekerde= persoon op wie de verzekerde gebeurtenis betrekking heeft
- Begunstigde = degene in wiens voordeel een verzekeringsprestatie bedongen is
• Vb. ik sluit levensverzekering af, voor het geval ik overlijd gaat er kapitaal naar echtgenote, zij is dan de
begunstigde
- Verzekeringsovereenkomst = kanscontract want je weet niet of/wanneer de gebeurtenis zich zal voordoen.
• Vb. Heel je leven brandverzekering hebben afgesloten maar nooit een brand gehad
- Putatieve risico’s = niet verzekerbaar, risico’s die zich al hebben gerealiseerd
- Risico’s die louter afhankelijk zijn van de verzekerde of verzekeringnemer zijn niet verzekerbar maw een
opzettelijke fout is niet verzekerbaar
Premie
- Verzekeringnemer gaat een premie moeten betalen (meestal jaarlijks) gaat vast of veranderlijk zijn
- Bestaat uit zuivere premie, onkosten, winstmarge verzekeraar en fiscale lasten overheid
Totstandkoming
- Verbintenissenrecht: 4 voorwaarden geldige overeenkomst
1. Toestemming (aanbod en aanvaarding)
2. Bekwaamheid
3. Geoorloofde oorzaak
4. Geoorloofd voorwerp
Cass. 14 september 2000: stookolietank die is beginnen lekken. Tank valt onder ARAB, je hebt
hiervoor een exploitatievergunning nodig. Deze vergunning wordt vergund door college van
burgemeester en schepenen. Onderneming had exploitatievoorwaarden niet nageleefd hierdoor
was stookolietank beginnen lekken met schade aan derde tot gevolg. Ze hebben hiervoor
verzekering afgesloten, verzekeraar werpt op dat verzekeringsovereenkomst nietig is wegens
ongeoorloofd voorwerp. Er waren specifieke voorwaarden opgelegd door College Burgemeester
2
, en Schepenen, je hebt deze niet nageleefd dus ongeoorloofd gebruik gemaakt van stookolietank
en dit is strijdig met openbare orde. Op het niet naleven van ARAB staan geldboeten en
gevangenisstraffen, regel openbare orde geschonden. Dus is verzekeringsovereenkomst nietig
en is er geen tussenkomst. Cassatie zegt hierover het voorwerp van de verbintenis bestaat in de
beloofde prestatie. Voorwerp van de verzekeringsovereenkomst is de dekking van een
welbepaald risico tegen betaling premie en dit voorwerp moet geoorloofd zijn. Partijen hebben
verzekeringsovereenkomst gesloten tegen lekken van stookolie. Met andere woorden zegt cass.
onderscheid tussen gebruik van de verzekerde zaak die strijdig kan zijn met openbare orde (niet
naleven vergunning) en het voorwerp van de verzekeringsovereenkomst (dit was gewoon: het
risico van een lekkende stookolie tank dekken en dit was zelf niet aangetast door ongeoorloofd
voorwerp) dus verzekeringsovereenkomst was geoorloofd want voorwerp overeenkomst liet
geen ongeoorloofde situatie ontstaan en hield deze ook niet in stand. Concreet was
verzekeringsovereenkomst niet aangetast door ongeoorloofd voorwerp en moet verzekeraar dit
risico dekken.
Afsluiten brandverzekering prostitutiehuis is dit geoorloofd? Geoorloofd voorwerp
Verzekeren van smokkelwaar in Antwerpse haven? Neen ongeoorloofd voorwerp
Ontstaan Verzekeringswet 2014
1. Eerste Verzekeringswet dateerde van 11 juni 1874, was een zeer korte wet. Louter van aanvullend recht,
veel ruimte voor contractuele bedingen (verzekeraars konden alle bepaling contractueel regelen naar de
meest gunstige interpretatie voor de verzekeraar). Vaak standaardcontracten opgesteld ten nadele van de
verzekerde
2. Op 25 juni 1992 is wet op landsverzekeringsovereenkomst uitgevaardigd geweest. Groot deel hiervan
overgenomen in Verzekeringswet van nu.
3. Uiteindelijk is de Verzekeringswet 4 april 2014 er gekomen. Die de vorige wet voor 90% heeft overgenomen
met ongeveer 200 toegevoegde artikelen. Alle mogelijke bepalingen over verzekeringen
opgenomen/gecodificeerd in 1 wet. Heeft de Solvency richtlijn II geïmplementeerd waarbij niet alleen
banken aan allerlei eisen moeten voldoen maar ook verzekeraars. Dus deze Verzekeringswet omvat 9 delen
en meer dan 350 wetsbepalingen. Wat van belang is, is dat Verzekeringswet voornamelijk van dwingend
recht is ter bescherming van de verzekerde. Men wilde vermijden dat verzekeraars via contractuele
bedingen: standaardcontracten de rechten van verzekerden/verzekeringsnemers kunnen uithollen. Heeft
dus grotendeels consumentvriendelijk karakter. Lost op zich niet alle problemen op, wat niet geregeld is in
de Verzekeringswet kan worden opgelost via het Burgerlijk Wetboek of eventueel via boek 6 WER.
Beperken tot privé verzekeringen en niet sociale verzekeringen.
Wettelijk verplichte verzekeringen
- Autoverzekering
- Brandverzekering
- Aansprakelijkheidsverzekering van architecten
- Vrijwilligersaansprakelijkheidsverzekering
- Experimenten op mensen
- …
Contractueel verplichte verzekering: Vb. Schuldsaldo verzekering
Soms is verzekering deontologisch verplicht: zoals voor artsen
3
, Cass. 8 oktober 2021: interpretatieregels van een verzekeringscontract (WER en art. 23 Verzekeringswet = op gelijke
wijze interpretatieregels uitgevaardigd)
- Art. 37 Boek 6 WER: zegt dat de bedingen in een schriftelijke ovk tussen onderneming en consument op
duidelojke en begrijpelijke wijze moeten zijn opgesteld en dat in geval van twijfel over betekenis beding de
voor de consument gunstigste interpretatie moet gelden
- Art. 23 Verzekeringswet: alle bepalingen in polis/verzekeringsovereenkomst in duidelijke en nauwkeurige
bewoordingen opstellen en indien twijfel de voor de verzekeringsnemer gunstigste interpretatie gelden.
- Op het eerste gezicht zijn beide hetzelfde maar toepassingsgebied is verschillend:
WER: van toep tussen ondernemingen en consumenten
Verzekeringswet: gunstige interpretatie geldt tussen verzekeraar en verzekerde
- Verzekerde of verzekeringnemer kan evengoed ook onderneming zijn
Personeel toepassingsgebied verzekeringswet is dus ruimer dan WER
- In dit arrest gaat het om eigenaar BMW die in omnium verzekerd was voor burgerlijke aansprakelijkheid
Omnium: ook verzekert voor diefstal maar diefstal dit risico daarvoor zou de verzekeraar enkel
tussenkomen als auto uitgerust was met diefstalbeveiligingssysteem of zogenaamd satelliet
volgsysteem. Was enkel zo voor voertuigen tussen 30.000 en 50.000 euro marktwaarde
Op het ogenblik dat de verzekeringsovereenkomst werd gesloten was marktwaarde BMW
47.000 euro en viel deze dus zeker onder de clausule, had anti-diefstalsysteem moeten hebben
maar wagen had dit niet dus verzekeraar zei we komen niet tussen.
HvB vond dit terecht dat verzekeraar niet tussenkwam maar zei de verzekerde: op het moment
diefstal was BMW niet meer zo veel waard, marktwaarde onder 30.000 euro. Je moet naar deze
marktwaarde op moment diefstal kijken. Hier bestaat twijfel over: in clausule polis stond
gewoon ‘marktwaarde’ niet duidelijk uitgelegd wanneer deze moest worden vastgesteld.
- Cass.: op basis van art. 6.37 WER en art. 23 Verzekeringswet in geval van twijfel beding interpreteren in een
voor de verzekeringnemer gunstigste interpretatie.
Hierdoor arrest HvB vernietigd
Verzekeringen indelen in 2 categorieën: 1) verzekering tot vergoeding van schade 2) verzekering tot uitkering van
een vast bedrag
- Vergoeding van schade: vb. Aansprakelijkheidsverzekering of brandverzekering (integrale schadevergoeding
voor de benadeelde)
- Uitkering van een vast bedrag: vb. Levensverzekering (bij overlijden vb. 250.000 euro ontvangen dit is
contractueel bepaald)
Bovenstaande was 1 criterium om verzekeringen va elkaar te onderscheiden
Verder is er ook nog onderscheid
- Schadeverzekeringen = prestatie afhankelijk van een onzeker voorval dat schade berokkend aan iemands
vermogen
Vb. Brandverzekering (door brand aan gebouw wordt vermogen van iemand aangetast) of
aansprakelijkheidsverzekering
- Persoonsverzekeringen = prestatie gaat afhangen van een onzeker voorval dat iemands leven of fysieke
integriteit aantast
Vb. Levensverzekering
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraschepers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,46. Je zit daarna nergens aan vast.
