DIERVOEDING
1. Inleiding
Belang van diervoeding:
bijdrage gezondheid dier: nodig voor werking van lichaamsfuncties
bijdrage levensduur (en kwaliteit)
bijdrage herstel na ziekte
Teveel of te weinig = SCHADELIJK!
Nut voeding:
onderhoud lichaam
opbouw van lichaam
beweging
voortplanting
preventie van ziekte
herstel na ziekte
1.1samenstelling voeder
voeder (mens) vs. Voeder (dier)
uitgedrukt in:
- ingrediënten: voedermiddelen/ grondstoffen (sojaboon)
- nutriënten: chemische samenstelling (eiwit)
nodig voor functioneren lichaam
tijdens vertering afgebroken en opgenomen
(1% eiwit: 10 gram in 1 kg voeder)
Weende-analyse: snelle, eenvoudige anaylse om te weten in welke fracties van chemische
stoffen voedermiddelen op de delen zijn
Oorsprong voedermiddel = belangrijk bepaalt de samenstelling:
dierlijke grondstof
plantaardige grondstof
uitzonderingen: oliehoudende zaden
Nadeel:
stoffen die in kleine hoeveelheid voorkomen: worden niet bepaald volgens deze methode.
ç
6 voedercomponenten:
water (kg/dag)
koolhydraten (g/dag)
eiwitten (g/dag)
vetten (g/dag)
mineralen (g of mg/dag)
vitaminen (mg of µg/ dag)
,1.2water
1.2.1 functie water
oplosmiddel voor voederbestanddelen (vertering)
transportmiddel voor voedingsstoffen, afvalstoffen, gassen, hormonen
warmteregelaar: zweten
regelaar voor lichaamsconstanten: osmotische druk
vochtvoorziening lichaam
1.2.2 opname water
bronnen: drinkwater en voeder!
1.2.2.1 via drinkwater
afhankelijk van 4 factoren:
a) voeder
hoeveelheid water in voeder: afhankelijk van soort voeder !
dieren die brok krijgen: meer drinken
dieren die blikvoeder krijgen: minder drinken
zieke dieren: natvoer geven vochtpercentage op peil houden!
Kat:
in natuur: haalt maar 12.8% vocht uit drinkwater rest komt uit prooi
hebben niet de neiging om spontaan te gaan drinken
b) leeftijd
behoefte: groter bij jonge dieren !
jonge leeftijd: 75% uit vocht
= heel vatbaar voor uitdroging !
bij gewichtsvermeerdering: aandeel vet neemt toe, nood vocht daalt
c) fysiologische toestand
einde dracht (weke delen nageslacht)
lactatie: melk bevat veel water
groei: verminderde voederopname bij verminderde wateropname
aandoeningen:
- verlies lichaamswater bij nierfalen, diarree, braken meer water opnemen
- polydipsie: veel water opnemen (kan ook indicator zijn van ziekte!)
d) omgeving
temperatuur: op warme dagen behoefte is groter
( hond: lichaamstemperatuur gereguleerd via ademhalingsverdamping)
toedienen van medicatie: diuretica wateropname doen stijgen
1.2.2.2 via voeder
= afhankelijk van soort voeder
(voor sommige dieren: heel belangrijke bron van vochtopname)
, metabolisch water: water dat vrijkomt bij stofwisseling (veelal woestijndieren)
= efficiënte manier van omspringen met water
1.2.3 verlies van water
- urine
- uitwerpselen
- huid (zweten)
- melkproductie
- dracht
- ademhaling
diersoortspecifiek:
kat: snelle dehydratatie heel gevoelig!
paard: zweten door hard arbeid
hond: verlies van vocht via ademhaling
jonge dieren: groot oppervlak: meer oppervlak om te gaan zweten (olifant)
klein oppervlak: minder groot oppervlak om te zweten meer verlies
(muis)
1.2.4 wat is dysbalans
levensnoodzakelijk !!
verlies > 15% = dodelijk !
verlies > 10% = ziekte !
verlies van paar % = dorstgevoel!
Overmatige opnamen: waterbalans is verstoord oedemen (= opstapeling van water
op op plekken waar het niet mag)
1.2.5 toedienen van water
basisregel: AD LIBITUM vers, proper water, zoveel als het dier wil
1.2.6 kwaliteit van water
voornamelijk van belang bij kwekers/landbouwdieren kunnen problemen veroorzaken
moet:
vers
geen onreinheden
hoge concentraties metalen (smaak, vergiftiging)
zuurtegraad (rond 7, smaak)
overmaat zouten
nitraat, nitriet, ammoniak:
regenwater kan grondwater besmetten nitraat en ammoniak: omgezet naar nitriet =
giftig !!
colibacteriën: parameter voor hygiëne toont organische besmetting aan (veroorzaakt
diarree)
kiemgetal: totaal aantal kiemen: zegt iets over waterkwaliteit
veel problemen met diarree/slappe mest? => controleren
= kan via monstername:
- propere fles
- stilstaand water uit leiding laten lopen (min 1L)
- volledig vullen
- koelkasttemperatuur
1.3droge stof
, Verse stof: VS = DS+ vocht
Droge stof: DS= VS – vocht
na verhitting van 105° C
Functie:
bevat voedingsbestanddelen
zorgt voor verzadiging
Energielevering: vetten, koolhydraten, eiwitten
1.3.1 eiwitten
FUNCTIES:
bouwstoffen (cellen, huid, veren, spieren…)
enzymen (-ase)
afweerstoffen
functie in osmose
leveren energie
transporteiwitten
BOUW:
proteïnen = ketens van AZ opgevouwd tot 3D structuur (quaternaire structuur)
bevat altijd stikstof !!
aminzuur = bouwstenen
500 aminozuren in natuur 20-tal gangbare in AZ
verschillende eiwitten: bepaald door:
- welke AZ
- welke volgorde
- heel veel/heel weinig
In spijsverteringsstelsel:
splitsing eiwit in aminozuren
opbouw eiwit naar keuze
Dierlijke organisme: aanmaak van aminozuren
als bouwstenen C,O,H,N… aanwezig
dieren met voormaag: maken zelf N aan
2 soorten aminozuren:
(niet-essentiële) aminozuren: kunnen het lichaam zelf aanmaken
essentiële aminozuren: die het lichaam niet zelf aanmaken en moet bijgevoederd worden
limiterend aminozuur: het éérste dat tekort is voor het aken van een bepaald AZ
kat: taurine
herkauwers: synthetiseren alle aminozuren zelf
jonge vogels: supplementeren methionine en cysteïne want methionine word omgezet in
cysteine
1.3.1.1 bronnen van eiwit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bageinmarie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.