In module 10 staan Psyche, gedag en gezondheid centraal. De volgende 4 thema's worden expliciet behandeld: preconceptiezorg, kwetsbare vrouwen, in -en subfertiliteit en wetenschappelijk onderzoek.
Dit bestand is aan de hand van de Box of Knowledge termen (BOKS-termen) uitgewerkt. Deze termen zi...
1. Kwetsbare groepen in de maatschappij identificeren en hun specifieke problematiek tijdens de
zwangerschap benoemen. (6)
Kwetsbare vrouwen
Kwetsbaarheid in de context van zwangerschap kan vele achtergronden hebben. Vrouwen met een
lage sociaaleconomische status (SES) hebben verhoogde risico’s op ongunstige
zwangerschapsuitkomsten. Een deel van deze ongunstige uitkomsten heeft te maken met de
ongezondere leefstijl van vrouwen met een lage SES.
Andere risicofactoren in deze groep liggen in een cumulatie van sociale en individuele problemen
zoals het onvoldoende beheersen van de Nederlands taal, huisvestingsproblemen, armoede, het al
dan niet wonen in een achterstandswijk, psychosociale problematiek en het hebben van minder
gezondheidsvaardigheden.
De complexe problematiek vraagt een actieve samenwerking van geboortezorg en
sociaalmaatschappelijke zorg. Tevens is samenwerking tussen eerstelijns-gezondheidszorg en
publieke gezondheidszorg van belang om preventie en zorg beter af te stemmen op de behoeften
van de lokale bevolking. Uit oogpunt van continuïteit van zorg is samenwerking nodig met een partij
die na de bevalling moeder en kind blijft volgen. Gemeenten zijn op basis van de Wet Publieke
Gezondheid verantwoordelijk voor de organisatie van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ).
BRON: KNOV Handreiking kwetsbare zwangeren
Risicofactoren voor kwetsbare vrouwen:
Lage SES
Laag geletterd
Tienermoeder
Allochtoon -> migranten/asielzoekers/ongedocumenteerden
Inwoners achterstandswijken
Financiële problemen
Gemelli
Geen sociaal vangnet (zelfredzaam?)
Inkomen
Opleiding
Zelfredzame zwangere vrouw
Een zwangere vrouw bij wie risicofactoren momenteel geen rol spelen en bij wie de beschermende
factoren in relatie tot haar zelfredzaamheid toereikend zijn om evt. toekomstige risicofactoren op te
vangen. Er is op dit moment geen extra ondersteuning nodig.
Potentieel kwetsbare zwangere vrouw
Een zwangere vrouw bij wie de professional uit het sociale of medische domein één of meerdere
(psycho)sociale of medische risicofactoren gesignaleerd heeft, die de zwangerschap negatief kunnen
1
,beïnvloeden. Vastgesteld is dat de beschermende factoren in relatie tot haar zelfredzaamheid in
principe toereikend zijn. Om haar zelfredzaamheid te versterken en het ontstaan van problemen te
voorkomen bespreken en beslissen de vrouw en de professional of extra ondersteuning nodig of
gewenst is.
Kwetsbare zwangere vrouw
Een zwangere vrouw bij wie de professional uit het sociale of medische domein één of meerdere
(psycho)sociale of medische risicofactoren gesignaleerd heeft, die de zwangerschap negatief kunnen
beïnvloeden. Vastgesteld is dat de beschermde in relatie tot zelfredzaamheid van de vrouw
ontoereikend zijn. De professional en de vrouw bespreken en beslissen welke zorg en ondersteuning
op maat vanuit één of meerdere disciplines nodig en/of gewenst is.
Zeer kwetsbare zwangere vrouw
Een kwetsbare zwangere vrouw (zie hierboven) bij wie de professional uit het sociale of medische
domein één of meerdere urgente (psycho)sociale of medische risicofactoren gesignaleerd heeft, die
de zwangerschap direct negatief kunnen beïnvloeden. De professional zorgt in samenspraak met de
vrouw voor directe toeleiding naar juiste zorg- en hulpverlening.
BRON: WC kwestbare groepen
2. Copingmechanismen herkennen en benoemen bij het omgaan met stress en angst. (4)
Psychologie
• Pijn en coping mechanismen
o Copingstrategie
o Afweermechanismen
Copingsmechanismen
Normaliseren
Eigen coping van cliënt stimuleren
Kleine interventies
Normaliseren
Veel vrouwen durven hun stress & angst niet te benoemen
Zwangerschap & kraamtijd ‘’horen’’ roze wolk te zijn
Het niet voldoen aan de norm kan dan een extra stressor zijn
Normaliseren bestaat uit:
Open staan voor/ruimte geven aan de ervaring van de cliënt
Uitleg kunnen geven over de fysiologische processen die perinataal de gevoeligheid voor
stress & angst kunnen beïnvloeden.
Eigen coping stimuleren
Inventariseren van copingstechnieken die cliënt zelf heeft: wat werkt wel/niet?
Vergroot eigen effectiviteit
Aanvullen als eigen coping onvoldoende werkt: wat proberen anderen weleens? Wat lijkt
jouw cliënt haalbaar om te proberen?
Doorbreken van aangeleerde hulpeloosheid
2
,Afweer & coping
Beide manieren om met stress ‘’om te gaan’’
Afweer richt zich op de symptomen van stress
Middelengebruik
Overeten
Afleiding
Overmatig
Coping richt zich op de oorzaken van stress
Vereist reflectie om enig inzicht in de oorzaak te krijgen
Copingstechnieken > moduledoel (BRON5: psychologie, een inleiding)
Probleemgerichte coping
Inzet van netwerk/praktische hulp vragen
Bv: ik blijk een tweeling te hebben ipv eenling: probleem oplossen (extra kleding
kopen)
Emotiegerichte coping: delen van emoties/ervaringen
Cognitieve herstructurering
Opwaartse sociale vergelijking (leren van iemand die er goed mee om kan gaan)
Neerwaartse sociale vergelijking (het had slechter kunnen gaan, relativeren)
Bewuste opzoeken van positieve emoties
Wat gaat (nog/weer) wel goed?
Zingeving en zoeken naar positieve betekenis
Sociale steun zoeken (Tend & befriend)
Relatief recent: zelfcompassie
Mindfulness + aardig zijn voor jezelf + gedeelde menselijkheid
Kleine interventies
Counselen over gezondheidsgedrag: slaap & beweging
Verstoorde slaap in de zwangerschap hangt samen met hogere mate van ervaren
stress en kan vervolgen cortisol fysiologie verstoren.
Rustige beweging (vooral in groene omgeving) stimuleert natuurlijke
ontspanningsroutes
Ontspanningsoefeningen
Andere hulp:
Individuele therapie
Voorzorg
Bij vermoeden stress/angst door onveilige thuissituatie: meldcode volgen
Idem bij vermoeden maternale PTSS
Bij vermoeden angst-stoornis/ontwikkelen stress-gerelateerde psychiatrische problematiek:
POP-poli
, Allen gaan in op ingesleten patronen die niet (meer) helpend zijn
Niet zelf bij een cliënt proberen!
Rationeel emotieve therapie
Met therapeut leren zelf analyseren welke invloed gedachten op emoties hebben
Is de gedachte waar?
Is de gedachte helpend?
Zo nee, welke irrationele gedachte zit daar dan onder? ‘moeten’, ‘verboden’
en ‘zoals het hoort’
Welke andere gedachte is waar én helpend?
Bijv. ‘’ik haal dat tentamen nooit’’
Kan waar zijn. Is niet helpend
Irrationeel bijv: ik moest alles in één keer goed doen
Alternatief: ik mag een keer pech hebben op een tentamen
Cognitieve gedragstherapie
Therapeut analyseert welke (vicieuze) cirkel van gedachten, gedrag en emoties ten grondslag
ligt aan probleem.
Therapeut stelt samen met cliënt haalbaar doel.
Therapeut geeft oefeningen om cirkel te doorbreken:
Oefenen met nieuw gedrag
Oefenen met nieuwe gedachten (vergelijkbaar met RET)
Oefenen met herkennen wanneer je in de cirkel stapt
Oefenen met dan zelf nieuwe gedrag/gedachten in te zetten
Acceptance Commitment Therapy
Met therapeut van ongewenste gedachten en gevoelens onderzoeken waar je invloed op
hebt.
Mildheid ontwikkelen over vervelende dingen waar je geen invloed op hebt
Acceptance – nare gevoelens mogen er zijn
Lijkt op Cognitief stukje van CBT
Vrijgekomen energie inzetten om aan te pakken waar je wel invloed op hebt
Commitment – nieuw gedrag oefenen
Lijkt op Gedragsmatig stukje van CBT
--> Voorbeeld: serenity prayer van de AA
Voorzorg
Bij stapeling van probleem
Zo vroeg mogelijk in zws inzetten, tot 2 jaar na de geboorte
2x p.m. op huisbezoek 1-1 ½ uur
Werken aan persoonlijke doelen
BRON: Psychologie, een inleiding H14
o Relatie pijn, angst, stress, coping
Tocofobie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marloeverbakel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
