1
Nederlandse samenvatting colleges Complex Systems Theory
Inhoudsopgave
Introduction of complex systems............................................................................................................. 2
Diversities................................................................................................................................................ 3
Giftedness ................................................................................................................................................ 5
Anxiety and mood ................................................................................................................................... 8
Risk behavior and forensics .................................................................................................................. 12
Disabilities ............................................................................................................................................. 15
Special learning needs ........................................................................................................................... 19
Pedagogical ethics: Ideography and normativity................................................................................... 26
, 2
Introduction of complex systems
Een complex systeem kan gezien worden as een grote collectie van kleine elementen die
interacteren op een micro-level. ‘Meer is anders’ (Anderson, 1972) in complexe systemen.
Fenomenen die geobserveerd worden op een globaal, macro-level, kunnen meestal niet gereduceerd
worden tot de eigenschappen van de samenstellende elementen: dit zijn opkomende eigenschappen die
ontstaan door ‘zelforganiserende’ lokale interacties. Het concept ‘Complexiteit’ is geïntroduceerd als
de bijbehorende paradigmaverschuiving in de studie van natuurlijke fenomenen.
Een lineair systeem bestaan uit componenten, waarbij sprake is van lineaire verandering op
één schaal. Het is statisch (elk datapunt representeert één gemeten waarde voor één persoon), heeft
enkelvoudige causaliteit en er is sprake van reductionisme (reduceert gecompliceerde problemen tot
eenvoudigere onderdelen; het systeemgedrag is de som van het gedrag van de componenten). Een
verandering in X wordt geassocieerd met een evenredige verandering in Y.
Complexe systemen worden ook wel niet-lineaire dynamische systemen genoemd. Bij deze
systemen is er sprake van interactie, niet-lineaire verandering op meerdere schalen (micro/macro of
ruimtelijk/temporeel). Het is dynamisch (elk datapunt representeert een veranderingsproces (meerdere
waardes gemeten over tijd) van één persoon), heeft meervoudige causaliteit en het is zelf-organiserend
(lokale interacties tussen componenten; globaal opkomend systeemgedrag; reduceert niet tot het
gedrag van de componenten). Een verandering in X is niet evenredig met een verandering in Y. Niet-
lineariteit komt veel vaker voor in menselijk gedrag dan lineariteit.
of of (dyamisch)
Een ingewikkeld (complicated) systeem (e.g., een aantal tandwieltjes) is heel voorspelbaar;
als je weet wat het gedrag is van één component, is het gedrag van de andere componenten te
voorspellen. Als je bij een complex systeem (e.g., het zenuwstelsel) één component wil begrijpen,
moet je alle interacties tussen de componenten begrijpen.
Gedrags-, neuro- en genetische studies op groepsniveau maskeren vaak belangrijke
bevindingen op individueel niveau. De omvang van de traditionele (lineaire) statistieken betreft
alleen de groep, niet het individu, kijkt naar lineaire relaties, waarbij de onafhankelijke componenten
bij elkaar opgeteld het gedrag verklaren (geobserveerde score = ware score + ruis; X1 = T + ε1). De
omvang van de complexe theorie betreft zowel de groep als het individu over de tijd heen, kijkt naar
niet-lineaire relaties, waarbij de interacties tussen de onafhankelijke componenten het gedrag
verklaren (geobserveerde score = dynamisch veranderingsproces; Xt+1 = f(Xt)).
, 3
Diversities
Interventies zijn effectief voor het gemiddelde, maar dus niet voor iedereen.
Complexiteitswetenschap focust op de vraag: Wat werkt het beste voor wie, onder welke conditie,
onder welke set van omstandigheden? (Paul, 1967).
Volgens de traditionele zienswijze is diversiteit een error; het gemiddelde is normaal en de
afwijking daarvan is een error. We worden beoordeeld op basis van het gemiddelde: bovengemiddeld,
benedengemiddeld, etc. Er wordt gedacht dat het
gemiddelde de meeste mensen representeert. Als je een
interventie ontwikkeld welke werkt voor het gemiddelde,
werkt deze dus voor de meeste mensen. Maar dit is niet het
geval.
Op een multidimensionaal construct (zoals hersenen, maat, symptomen, IQ-domeinen),
waarbij dus sprake is van dimensionaliteit (meerdere onderdelen), scoort niemand gemiddeld. Er
bestaat dus niet zoiets als een gemiddeld persoon. Niemand scoort gemiddeld wanneer er sprake is
van meerdere dimensies.
De tussen-subjectcorrelatie/variatie kan een totaal ander
resultaat geven dan de binnen-subjectcorrelatie/variatie; denk aan de
correlatie tussen typsnelheid en aantal typefouten. Dus
groepsverschillen generaliseren zich niet naar individuelen
processen. Tussen-subjectresultaten geven geen betrouwbare implicaties
voor interventies. Alle onderzoeksvragen die betrekking hebben op
verandering eisen een binnen-subjectanalyse.
De studie van processen is iets volgen over de tijd heen. Hier
komt de diversiteit is processen naar voren. Bij het leren staan is het
zeer waarschijnlijk dat kinderen zich niet volgens de normen van de
WHO ontwikkelen. Er is sprake van equifinaliteit → Er zijn meerdere
manieren die tot dezelfde uitkomst leiden. Multifinaliteit betekent dat
hetzelfde startpunt kan leiden tot verschillende uitkomsten; dit zie je
terug in complexe systemen. Er bestaan dus diversiteit in individuele
processen.
Het principe van ruwheid (jaggedness): Een kwaliteit is
ruw (jagged) als het bestaat uit meerdere dimensies en deze
dimensies enkel zwak gecorreleerd zijn met elkaar (e.g., IQ, Big
Five). In het plaatje hiernaast hebben de meisjes allebei
bijvoorbeeld een IQ van 103, maar op de verschillende dimensies
scoren ze totaal verschillend.
Het principe van context: Individueel gedrag kan
niet verklaard of voorspeld worden los van een bepaalde
situatie (e.g., de jongens in het plaatje hiernaast hebben
dezelfde score op agressiviteit, maar zijn wel agressief in
verschillende contexten). Dit heet de systeem-
omgevingskoppeling:
je interacteert altijd
met een bepaalde context. Wij beïnvloeden de (toekomstige)
context en de context beïnvloed (de toekomstige) ons. Er bestaat
geen gedrag wat onafhankelijk is van de context. DiY
(Diversities in youthcare) voorbeeld: ‘culturele ziektes’:
Mentale stoornissen worden voor een groot deel beïnvloed door
cultuur of verschillende mentale stoornissen bestaan in verschillende culturen. Cultuur heeft een groot
effect op samenlevingen en de manier waarop zij ziektes zien. Veranderingen in de context kunnen
