Zusammenfassung Deutsche Literaturgeschichte
1. Romantik
Wat is de Romantiek?
Nürnberg, ideaal van een Middeleeuwse stad
In de romantiek staan verlangen en fantasie centraal. Gevoel en intuïtie komen op
de eerste plaats. De middeleeuwse cultuur wordt het grote voorbeeld in plaats van
de antieke oudheid. De verzakelijkte, economische wereld van de gewone burger
moet zijn oorspronkelijke geheim teruggegeven worden. Aandacht voor de natuur en
het ideaal van een alle standen omvattende harmonische maatschappij, zoals – naar
men meende – in de middeleeuwen gerealiseerd, zijn kenmerkend voor de
romantiek.
De romantische dichter stelt zich in dienst van de Sehnsucht, van het verlangen om
uit de band te springen, om verre reizen te maken, om het bekende te overschrijden
en grenzen te verleggen. Met het toverwoord Entgrenzung (grensoverschrijding)
brengt de romanticus het diepere, met al zijn schaduwkanten, in natuur en
maatschappij weer tot leven.
Kenmerken
- Bedrukkende werkelijkheid ontvluchten;
- Focus op de Vergangenheit (Natur) en/of Ferne / Zukunft;
- Zentrale thematik: Sehnsucht (verlangen), Traum, religiöses Leben,
Phantasie, Natur, das Ursprüngliche, das Ewige;
- De ideale tegenwereld bieden naast de werkelijkheid.
Romantiek in de schilderkunst: Caspar David Friedrich (1774 – 1840)
Wanderer über dem Nebelmeer – Schilderij van Caspar David Friedrich uit 1817
De beroemdste Duitse romantische schilder was Caspar David Friedrich. Hij werd
vooral bekend vanwege zijn schilderijen van droomlandschappen, waarin op de
voorgrond vaak een mens in eenzaamheid staat.
Zusammenfassung Deutsche Literaturgeschichte Seite 1 von 17
,Vragen over Caspar David Friedrich
Bekijk de afbeelding hieronder. Leg uit wat deze afbeelding zegt over de inhoud van
het gedicht Sehnsucht en verklaar de titel?
Het schilderij ‘Wanderer über dem Nebelmeer’ van Caspar David Friedrich uit 1817
en het gedicht ‘Sehnsucht’ delen thema's van verlangen en melancholie. Het
schilderij toont een eenzame wandelaar boven een mistige zee, wat symboliseert dat
verlangen naar het onbekende en hogere. De titel verwijst naar de wandelaar boven
de mist, wat het streven naar iets diepers suggereert. Het gedicht ‘Sehnsucht’
uitdrukt een intens verlangen naar iets onbereikbaars of afwezigs. Beide werken
verkennen de menselijke ervaring van verlangen naar iets transcendents, voorbij de
fysieke wereld.
In hoeverre drukt de illustratie het wereldbeeld van de romantici uit?
Het schilderij laat de beleving van de natuur, de blik in de verte, op het oneindige
zien. Het geeft het gevoel van verlangen.
Zusammenfassung Deutsche Literaturgeschichte Seite 2 von 17
, Tekstfragment
Der Maler soll nicht bloß malen, was er vor sich sieht, sondern auch, was er in sich
sieht. Sieht er aber nichts in sich, so unterlasse er auch zu malen, was er vor sich
sieht. Sonst werden seine Bilder den spanischen Wänden gleichen, hinter denen
man nur Kranke oder gar Tote erwartet.
De schilder mag niet alleen schilderen wat hij voor zich ziet, maar ook wat hij in
zichzelf ziet. Anders zullen zijn schilderijen op kamerschermen lijken, waarachter
men zieken of zelfs doden verwacht.
Caspar David Friedrich beschouwt schilderkunst als openbaring van een diepere zin,
die de kosmische orde in zich bergt. De landschappen op zijn schilderijen zijn niet
louter afspiegelingen van de werkelijkheid, maar geheime boodschappen van de
natuur.
Gedichte
‘Sehnsucht’ von Joseph von Eichendorff
Es schienen so golden die Sterne,
Am Fenster ich einsam stand
Und hörte aus weiter Ferne
Ein Posthorn im stillen Land.
Das Herz mir im Leibe entbrennte,
Da hab‘ ich mir heimlich gedacht:
Ach wer da mitreisen könnte
In der prächtigen Sommernacht!
Zwei junge Gesellen gingen
Vorüber am Bergeshang,
Ich hörte im Wandern sie singen
Die stille Gegend entlang:
Von schwindelnden Felsenschlüften,
Wo die Wälder rauschen so sacht,
Von Quellen, die von den Klüften
Sich stürzen in die Waldesnacht.
Zusammenfassung Deutsche Literaturgeschichte Seite 3 von 17
