Samenvatting
Samenvatting historische context Steden en Burgers in de Lage Landen
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting historische context Steden en Burgers in de Lage Landen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting HC Steden en burgers in de Lage Landen (1050 – 1700)Algemeen
Rode lijn door de HC is het groeiende belang van steden (en dus handel en nijverheid; ten
koste van platteland) en de groeiende macht van burgers (ten koste van de macht van de
edelen en de naar centralisatie strevende landsheren)
De HC valt uiteen in drie delen:
1 – ontstaan en opkomst van zelfstandige steden (vooral de zuidelijke Nederlanden)
2 – groei en bloei van burgerij en steden en uiteindelijke botsing met Bourgondische /
Habsburgse landsheren / De Opstand
3 – de rol van de burgerij in de Republiek (de bijzondere positie van de Republiek)
1. Opkomst stedelijke burgerij in de Lage Landen (1050-1302)
Veranderingen 11e – 13e eeuw:
Door de veranderde landbouw (veel ontginningen, drieslagstelsel, uitvindingen) groeit de
bevolking aanzienlijk. Enkele gevolgen hiervan:
- heropleving van de handel en ambacht
- ontstaan / groei van steden (mensen van het platteland trekken naar de stad)
- herstel van de monetaire economie (had enkele eeuwen op een laag pitje gestaan; geld of
goud was er eigenlijk alleen bij de (rijke) heren / edelen.
Gevolg voor de Nederlanden: Vlaanderen (en Brabant) wordt een van de meest
verstedelijkte gebieden van Europa (Atrecht, Brugge, Gent, Brussel, Antwerpen)
Ontwikkeling van de stad (algemeen):
1 handelaren en ambachtslieden trekken naar elkaar en vormen een stad (in de buurt van
een kasteel of kathedraal, op een kruispunt van handelswegen, bij mondingen van
rivieren)
2 stedelingen bevechten of kopen stadsrechten (meestal van een landsheer, bijv. de graaf
die hiermee inkomsten verkreeg (belasting!)
3 Steden vormen vanwege hun marktfunctie een netwerk met andere steden (bijv. Hanze,
maar ook met Italië en Spanje)
4. Steden zorgen ervoor dat er steeds meer kapitaalkrachtige nieuwe poorters/inwoners in
de stad komen wonen.
Ontwikkeling van de stad in de (zuidelijke) Nederlanden:
- belangrijkste stad in de 12e eeuw is de bisschopsstad Atrecht (Arras; nu in Frankrijk)
vanwege de lakennijverheid. Laken is gladde stof gemaakt van wol en was mogelijk door de
bloeiende schapenhouderij in de regio. Atrechtse handelaren verkochten hun laken op
jaarmarkten in Vlaanderen, maar ook in Frankrijk en in de Italiaanse stadstaten (bijv.
Florence)
- In Atrecht, maar ook in Brugge, Gent en andere steden organiseerden de kooplieden (en de
ambachtslieden) zich in gilden (=vakverenigingen van mensen met hetzelfde beroep). Binnen
, een gilde waren er regels over prijs en kwaliteit van producten, maar de gilde fungeerde ook
als sociaal vangnet in mindere tijden.
- Door de groeiende/bloeiende handel nam, de geldhandel enorm toe. Er ontstonden
banken, verzekeringsbedrijven, beurzen en andere financiële instellingen
- leiders van de gilden vormden met de bankiers al snel het stadsbestuur in de steden en
maakten de dienst uit
- de burgerlijke elite in de stad, patriciërs, gedroegen zich met hun rijke levensstijl als een
soort nieuwe edelen. Hierdoor ontstonden in de steden spanningen tussen de rijke patriciërs
en het arme ‘gemeen’, de gewone ambachtslieden, knechten, hulpjes, diensters,etc.
- ondertussen had Brugge, vooral door de betere ligging (kanaal met de Noordzee), Atrecht
overvleugeld als centrum van nijverheid en handel. Al snel hadden zij een betere verbinding
met het noorden (via de Hanze) en via zee met Spanje en Italië)
- aanhoudende botsingen tussen patriciërs en het ;gemeen’ leidt in 1302 tot de
Guldensporenslag, waarin Vlaamse ambachtslieden en boeren strijden tegen de patriciërs
(die de kant van de Frans georiënteerde edelen kozen, edelen (leenmannen van de Franse
koning) en de Franse koning (met zijn ridderleger). Het ‘gemeen’ wint!
2. Stedelijke burgers breiden hun macht uit en botsen met naar centralisatie strevende
landsheren (1302 – 1602)
Brugge, Antwerpen en Amsterdam
Rond 1300 lag het economische zwaartepunt in Vlaanderen. Steden als Gent, Brugge en
Antwerpen waren alle drie een handelscentrum met een netwerk naar andere steden, overal
in Europa.
In het noorden van de Lage landen begon de ontwikkeling van steden later. Amsterdam
bijvoorbeeld had in de 13e eeuw stadsrechten gekregen, maar ontwikkelde zich in de 14e
eeuw wel tot een belangrijke haven vanwege de handel in graan met het Oostzeebied
(vooral Rusland). Die graanhandel (ook wel moedernegotie genoemd, omdat dit het begin
van de Amsterdamse handel was) was ontstaan omdat in Holland graanverbouw door de
drassige veengronden moeilijk was en Nederlanders besloten tot import van graan. Boeren
stapten vervolgens over op meer commerciële producten (dus voor de markt), omdat ze
geld nodig hadden om graan te kopen. Eén van die commerciële landbouwproducten was
melk. Immers, vooral gras groeit goed op veen, en koeien maken daar melk van. En mensen
maken daar kaas van! Zo werd kaas een oer-Hollands product.
Gent en Brugge danken hun grote naam aan de wolnijverheid. Deels door de wol uit de
omgeving, maar geleidelijk kwam er ook wol uit Engeland. In latere tijd zou Antwerpen de
anders steden voorbijstreven. Dit kwam vooral door de gunstige ligging (de Schelde), maar
ook omdat door de ontdekking van handelsroutes naar de Oost (Indië) en de West
(Amerika) steeds grotere schepen naar Europa kwamen. Voordat Amsterdam de
belangrijkste havenstad van Europa werd, was Antwerpen dat. Vooral de handel van de
Spaanse en Portugese koloniën met Europa verliep via Antwerpen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nieckm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48298 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen