4.2.1 Ontwerp
AFSTUDEERONDERZOEK
Empowerment door ondersteuning:
Een kwalitatief onderzoek naar het begeleiden van zeer moeilijk lerende kinderen
(4-7 jaar) met een prikkelverwerkingsstoornis binnen het onderwijs van Heliomare.
LD.
SOCIAL WORK | HOGESCHOOL INHOLLAND 2023-2024 | 23-05-2024
,LD
“Niemand aan de zijlijn. Iedereen doet mee.”
Een kwalitatief onderzoek naar de wijze waarop organisatie Heliomare zeer
moeilijk lerende kinderen van vier tot zeven jaar met een
prikkelverwerkingsstoornis kan ondersteunen, zodat zij deelname aan het
speciaal onderwijs beter kunnen vormgeven.
1
,LD
1 VOORWOORD
Het is met grote vreugde dat ik aan u mijn afstudeeronderzoek presenteer. Het afronden van dit
onderzoek markeert het einde van mijn opleiding en staat voor het hoogtepunt van mijn
doorzettingsvermogen.
Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door alle steun en begeleiding vanuit de organisatie Heliomare,
wie mij hebben bijgestaan en vol enthousiasme feedback aan mij hebben gegeven. Met speciale
dank aan mijn voormalige stagebegeleider en orthopedagoog, voor de aanmoediging in de
uitdagende momenten en het warme ‘welkom terug’.
Ik ben onwijs dankbaar voor de afgelopen vier jaar die ik met veel plezier heb mogen doorlopen
samen met mijn klasgenoten, inmiddels goede vrienden. Daarnaast voor de docenten, met speciale
dank aan mijn leercoaches voor alle goede zorg.
2
, LD
2 SAMENVATTING
Sommige kinderen zijn prikkelzoekend, anderen vermijden prikkels. Dit verschil in behoeften creëert
uitdagingen binnen het (speciaal) onderwijs (Thoonsen & Lamp, 2023). Leerlingen, ouders,
leerkrachten, zorgondersteuners, therapeuten en de organisatie Heliomare zijn betrokken bij het
onderzoek en ontwerp, met verschillende belangen in het verbeteren van de onderwijskwaliteit en
welzijn.
Heliomare biedt onderwijs, revalidatie en arbeidsintegratie voor mensen met een beperking, met als
missie: “niemand aan de zijlijn, iedereen doet mee”. Het speciaal onderwijs richt zich op kinderen
met specifieke ondersteuningsbehoeften, met klassen afgestemd op ontwikkelingsniveau (Visie,
missie en organisatie, 2023).
Literatuur, interviews en gesprekken met betrokkenen vormen de opzet van het onderzoek. De focus
ligt op het identificeren van problemen en het ontwikkelen van een passende verbetering. Hierbij
komen de GGZ agoog-criteria en de beroepsrollen van een sociaal werker aan bod.
Het proces van prikkelverwerking omvat het identificeren en het verwerken van prikkels via de
zintuigen (Feldman, 2019). Kinderen met hyper- of hypo-responsiviteit kunnen prikkels intenser of
minder intens ervaren. Een prikkelverwerkingsstoornis komt vaak voor in combinatie met andere
aandoeningen zoals ASS, ADHD, LVB, en ZML (Klinkenberg-Heuvelmans, 2017).
Heliomare gebruikt verschillende hulpmiddelen en interventies zoals koptelefoons, wiebelkussens en
rustige ruimtes om kinderen met een prikkelverwerkingsstoornis te ondersteunen. Verbetering in de
regulatie van prikkels kan de kwaliteit van leven, sociale interactie, en participatie in de maatschappij
van deze kinderen vergroten (Thoonsen & Lamp, 2023). Professionals op Heliomare hebben behoefte
aan meer beschikbare hulpmiddelen en kennis over interventies voor het omgaan met
prikkelverwerkingsstoornissen. De doelgroep vereist individuele benaderingen en een aanbod in
kalmerende en activerende strategieën voor het reguleren van de prikkels.
Het definitieve ontwerp zijn activiteitenkaarten, vanwege de positieve feedback van de betrokkenen.
Het meenemen van feedback van belanghebbenden is belangrijk omdat het ontwerp moet
aansluiten bij deze diverse behoeften en belangen. De activiteitenkaarten helpen Heliomare in de
ondersteuning van zeer moeilijk lerende kinderen van vier tot zeven jaar met een
prikkelverwerkingsstoornis. Hierdoor kunnen zij beter deelnemen aan het speciaal onderwijs door
zelfregulatie bij over- of onderprikkeling. Dit vermindert de noodzaak van hulp van specialisten,
versterkt de begeleiding en verbetert de onderwijskwaliteit. Het draagt bij aan een betere kwaliteit
van leven en sluit aan bij de missie van Heliomare.
3
