Samenvatting alle NV COS in relatie tot de
artikelen
In dit bestand zij alle NV COS opgenomen welke zijn behandeld in de colleges van ADVA en
hun relatie tot de verschillende artikelen. Voor elke NV COS is ten eerste een korte
samenvatting gegeven over de hoofdonderwerpen waarop deze COS toeziet, vervolgens zijn
de overeenkomsten met en de tekortkomingen van de artikelen verwoord.
NV COS 200 – Algehele doelstellingen van de
onafhankelijke accountant, alsmede het uitvoeren van
een controle overeenkomstig de standaarden
NV COS 200 behandelt de algemene verantwoordelijkheden van de accountant bij het
uitvoeren van een controle van financiële overzichten. De belangrijkste doelstellingen van de
accountant zijn het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid dat de financiële
overzichten als geheel vrij zijn van materiële afwijkingen , ongeacht of deze het gevolg zijn
van fraude of fouten, en het uitbrengen van een rapport over de financiële overzichten en het
communiceren zoals vereist door de Nederlandse controlestandaarden, in overeenstemming
met de bevindingen van de accountant.
De accountant moet voldoen aan relevante ethische vereisten, waaronder onafhankelijkheid,
met betrekking tot de controleopdracht. Professioneel scepticisme en professioneel oordeel
zijn essentieel gedurende de gehele controleopdracht . Dit betekent dat de accountant kritisch
moet blijven en alert moet zijn op omstandigheden die kunnen wijzen op mogelijke
afwijkingen als gevolg van fraude of fouten.
Het management van de gecontroleerde entiteit is verantwoordelijk voor het opstellen van de
financiële overzichten in overeenstemming met het van toepassing zijnde stelsel inzake
financiële verslaggeving. Daarnaast is het management verantwoordelijk voor het interne
beheersingssysteem dat het opstellen van financiële overzichten mogelijk maakt die vrij zijn
van materiële afwijkingen.
De accountant moet voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen om redelijke
conclusies te kunnen trekken waarop de controle-oordelen zijn gebaseerd. De controle moet
zodanig worden gepland en uitgevoerd dat deze met een redelijke mate van zekerheid wordt
uitgevoerd. Dit houdt in dat de accountant een gedegen en systematische aanpak moet
volgen om de betrouwbaarheid van de financiële overzichten te beoordelen .
Tot slot moet de accountant de controle zodanig documenteren dat een ervaren accountant,
zonder eerdere connectie met de controle, in staat is om te begrijpen welke werkzaamheden
zijn uitgevoerd, de resultaten van die werkzaamheden, en de significante aangelegenheden
die tijdens de controle naar voren zijn gekomen. Deze documentatie is cruciaal voor de
transparantie en verantwoording van de uitgevoerde controlewerkzaamheden.
Samenvattend biedt NV COS 200 een kader voor de uitvoering van een controle van financiële
overzichten in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, waarbij de nadruk
ligt op ethische vereisten, professioneel scepticisme, verantwoordelijkheid van het
management, en gedegen documentatie van de controlewerkzaamheden.
1
,Knechel
De standaard benadrukt dat auditors zich moeten richten op het minimaliseren van
auditrisico’s en dat de financiële overzichten vrij zijn van materiële fouten. Om dit te kunnen
waarborgen dient de accountant inzicht te verkrijgen in de gehele entiteit, dit houdt in haar
processen en de omgeving waarin de klant opereert. Dit kan namelijk aanwijzingen geven op
bedrijfsspecifieke- of inherente risico’s welke bij een bepaalde sector horen waardoor een
afwijking van materieel belang zou kunnen ontstaan.
Nolder & Kardous
In de standaard wordt duidelijk aangegeven dat het van essentieel belang is dat de
accountant met professioneel scepticisme door de controle gaat. Dit houdt in dat de
accountant niet alles voor lief neemt, maar wanneer zij inschatten dat er iets miss zou kunnen
zijn hiervoor extra controle-informatie verkrijgen. De accountant moet niet blindelings
vertrouwen op de informatie die het management verstrekt, een sceptische mindset
(kritisch denken en openstaan voor nieuwe informatie) en een sceptische attitude
(Evaluatieve reacties, zowel cognitief als affectief zijn op bewijs en managementbeweringen)
helpt de accountant bij de juiste instelling tijdens zijn werkzaamheden.
Tekortkomingen t.o.v. Nolder & Kardous
N&K geven aan dat de verwoording van de standaard anders zou moeten. Nu wordt verwoord
dat de accountant voldoende controle-informatie moet verkrijgen, echter geven zij aan dat de
accountant voldoende controle-informatie zou moeten verkrijgen om zijn standpunten te
onderbouwen .
Expliciete Scheiding tussen Mindset en Attitude: Het artikel definieert professionele
scepsis als een combinatie van een mindset (kritisch denken, openstaan voor informatie) en
een attitude (evaluatieve reacties, inclusief gevoelens). De NV COS spreekt wel over een
kritische houding en objectieve beoordeling, maar maakt deze expliciete tweedeling mogelijk
niet. Je zou in de NV COS een meer gedetailleerde beschrijving verwachten van hoe deze twee
aspecten van professionele scepsis afzonderlijk bijdragen aan het auditproces.
Rol van Gevoelens (Affect): Het artikel wijst op het belang van gevoelens (affect), zoals
twijfel en comfort, in de professioneel sceptische attitude van een auditor en hun invloed op
beslissingen. De NV COS richt zich voornamelijk op rationele, cognitieve aspecten en spreekt
mogelijk niet expliciet over de invloed van gevoelens. Je zou verwachten dat de NV COS
erkent dat de emotionele staat van een auditor een rol kan spelen bij het uitvoeren van de
audit.
Meetbare Indicatoren: Het artikel stelt specifieke meetbare indicatoren voor om de
sceptische mindset en attitude te beoordelen (zie tabellen 1 en 2 in het artikel). De NV COS
biedt over het algemeen minder concrete meetbare criteria voor professionele scepsis en is
daardoor mogelijk minder direct te operationaliseren in de praktijk. Je zou verwachten dat de
NV COS meer richting geeft aan hoe de uitoefening van professionele scepsis kan worden
gemeten en gedocumenteerd.
Samengevat, het artikel biedt een diepgaander en meer genuanceerd beeld van professionele
scepsis dan je mogelijk direct in de NV COS zou aantreffen. Het artikel wijst op het belang van
een bewuste en actieve mindset en attitude, naast de formele vereisten van de
auditstandaarden. Je zou op basis van het artikel dus een meer expliciete aandacht voor deze
psychologische en contextuele aspecten van professionele scepsis in de NV COS verwachten.
2
,Dezoort
Professionele oordeelsvorming: Het artikel benadrukt dat materialiteitsbeoordelingen
subjectieve professionele oordelen zijn die in verschillende contexten en omgevingen worden
genomen. Dit komt overeen met de NV COS, die ook stelt dat accountants professionele
oordeelsvorming moeten gebruiken bij het uitvoeren van audits en het beoordelen van
materialiteit. Ook NV COS 320
Verantwoordingsdruk (Accountability): Het onderzoek in het artikel richt zich op de
effecten van verschillende vormen van verantwoordingsdruk op de besluitvorming van
auditors. Hoewel de NV COS niet expliciet focust op het psychologische aspect van
verantwoordingsdruk, benadrukt het wel het belang van professioneel gedrag en integriteit
van auditors. In het artikel wordt gesteld dat een hogere verantwoordingsdruk leidt tot
conservatievere materialiteitsbeoordelingen en minder variabiliteit in oordelen. Deze
resultaten zouden kunnen impliceren dat een grotere mate van verantwoording in de
accountancy leidt tot meer consistente en voorzichtigere audits, wat in lijn is met de
doelstellingen van de NV COS.
Kwalitatieve factoren: Het artikel benadrukt dat kwalitatieve factoren, zoals nabijheid van
analistenverwachtingen, financiële instabiliteit en onzekerheid van de meetmethoden, een
grote rol spelen bij materialiteitsbeoordelingen. Ook de NV COS benadrukt het belang van het
in overweging nemen van kwalitatieve factoren bij de beoordeling van materialiteit. Ook NV
COS 320
Tekortkomingen t.o.v. Dezoort
Gebrek aan differentiatie in verantwoordingsdruk: Het artikel toont aan dat
verschillende niveaus van verantwoordingsdruk (anoniem, review, verantwoording, feedback)
een significante invloed hebben op de conservatisme, variabiliteit en de inspanning van
auditors bij hun materialiteitsbeoordelingen. De NV COS behandelt mogelijk niet in detail de
verschillende vormen van verantwoordingsdruk en hun potentiële impact op het professionele
oordeel van de auditor. Het artikel suggereert dat er een impliciete aanname is dat
'verantwoording' een uniform construct is, terwijl het onderzoek aantoont dat verschillende
niveaus van verantwoording verschillende effecten hebben. Dit kan een tekortkoming zijn in
de NV COS als het geen rekening houdt met de nuances van verschillende
verantwoordingsdruk en hoe dit de besluitvorming van auditors kan beïnvloeden.
Peecher – C7
Professionele oordeelsvorming: Het artikel benadrukt het belang van professionele
oordeelsvorming door auditors, vooral bij het beoordelen van complexe financiële schattingen
die toekomstgericht zijn. Dit sluit aan bij de kern van de NV COS, waarin van de accountant
wordt verwacht dat hij/zij een professioneel oordeel vormt over de getrouwheid van de
jaarrekening. Het artikel wijst erop dat er onzekerheid is over wat van een auditor wordt
verwacht, omdat het moeilijk is om de geschiktheid van gemaakte oordelen te beoordelen.
Sceptische houding: Het artikel benadrukt dat auditors sceptisch moeten zijn ten opzichte
van hun eigen oordelen. Dit komt overeen met de professioneel-kritische instelling die van
auditors wordt verwacht onder de NV COS. Het artikel suggereert dat auditors, naast
sceptisch zijn over management en bewijsmateriaal, ook hun eigen oordelen kritisch moeten
bevragen.
Tekortkomingen t.o.v. Peecher – C7
Overmatige focus op straffen en uitkomsten: Het artikel bekritiseert de huidige praktijk
waarin auditors voornamelijk worden afgerekend op basis van negatieve uitkomsten (zoals
fouten in de jaarrekening) en bestraft worden, in plaats van te worden beloond voor goede
oordeelsvorming en processen. Dit kan leiden tot een defensieve auditpraktijk, waarbij
3
, auditors risico's vermijden en mogelijk minder innovatief zijn. De NV COS focussen
vanzelfsprekend op het voorkomen van fouten, maar het artikel suggereert dat een te sterke
nadruk op straffen ten koste kan gaan van het stimuleren van kwaliteitsverbetering.
Gebrek aan focus op oordeelsprocessen: Het artikel stelt dat er te weinig nadruk ligt op
het beoordelen van de kwaliteit van het oordeelsproces van auditors. De huidige
beoordelingen zijn vaak achteraf en gebaseerd op uitkomsten, wat kan leiden tot vertekening
en 'hindsight bias'. De NV COS richten zich ook op het proces, maar het artikel pleit voor een
meer expliciete beoordeling van de kwaliteit van het proces zelf.
4
