Samenvatting voor Social Work studenten. De samenvatting gaat over de gehele boeken van Relaties hanteren (Terlouw & Visser) en Inleiding in de pedagogiek (Annemarie Becker). Dit document is geschreven door een student uit leerjaar 1 die alle hoorcolleges en werkcolleges heeft bijgewoond. Veel succ...
In kaart brengen 1
Relaties hanteren
Hoofdstuk 1 - contact maken
Waardering = je geeft om jezelf en de ander
Respect = je houdt rekening met de ander
Om naar een ander te luisteren en om een ander van dienst te kunnen zijn heb je:
● waardering en respect nodig voor jezelf;
● waardering en respect nodig voor de ander.
Basishouding = hoe je over jezelf en anderen denkt
In je basishouding zitten je motieven om anderen te helpen verpakt. Deze motieven zijn
voelbaar en zichtbaar.
De theorie van de Transactionele Analyse beschrijft vier basishoudingen:
Houding jij / ik Ik ben oké Ik ben niet oké
Jij bent oké Ik + / jij + Ik - / jij +
Jij bent niet oké Ik + / jij - Ik - / jij -
Ik ben oké, jij bent oké
Hier is sprake van onvoorwaardelijke acceptatie van jezelf en de ander. Enerzijds is er
sprake van onafhankelijkheid, ongeacht van wie de ander is, heb je waardering voor jezelf.
Anderzijds is er afhankelijkheid. Of de ander zich door jou onvoorwaardelijk geaccepteerd
voelt, heb je namelijk niet zelf in de hand. Als hulpverlener heb je geloof en vertrouwen in de
mogelijkheden van de cliënt. Je ziet hem niet als een probleem, maar als iemand met
mogelijkheden en kansen.
Ik ben oké, jij bent niet oké
Vanuit deze houding bepaal jij wat goed is voor de ander. Als je klein denkt over de ander,
zal je ervaren dat het moeilijk wordt de ander gepast te ondersteunen. De ander krijgt niet de
ruimte om te ontdekken hoe hij zich uit zijn problemen kan komen of om te ontdekken wat hij
zelf wil en kan. De ander voelt zich niet in zijn waarde gelaten.
Ik ben niet oké, jij bent wel oké
In deze basishouding plaats je jezelf onder de ander. Als je klein denkt over jezelf en jezelf
niet de moeite waard vindt, dan is het lastig om er voor de ander te zijn. Het kan zijn dat je
anderen nodig hebt om gewaardeerd te worden. Je kunt je niet op de hulpvraag van een
ander richten, maar bent druk bezig met jezelf en met de vraag ‘Hoe kom ik over bij de
ander?’.
Ik ben niet oké, jij bent niet oké
In deze basishouding heb je elkaar niets belangrijks te vertellen. Je kunt geen echte
aandacht opbrengen voor de ander. Vanuit deze basishouding is het leven niet de moeite
,waard om te leven. Het is onmogelijk hulp te verlenen, omdat je niet goed kunt
onderscheiden wat je eigen behoeften zijn en wat de behoeften zijn van de ander.
Kortom, hulp bieden vanuit de eigen kracht van de cliënt vraagt van jou als hulpverlener een
fundamenteel geloof in de capaciteiten van de cliënt.
Begrip Kern Kernvraag
Zelfregie Zelf bepalen Wat wil ik?
Eigen kracht Zelf kunnen Wat kan ik?
Eigen verantwoordelijkheid Zelf moeten of mogen Wat moet of mag ik zelf
doen?
Inhoudelijk aspect = de boodschap / de inhoud staat centraal. In het gesprek gaat het
voornamelijk over de uitwisseling van informatie.
Het inhoudelijke aspect kan duidelijk zijn, maar cliënt en hulpverlener kunnen ook lang
elkaar heen praten of het oneens zijn over wat de inhoud is of zou moeten zijn.
Het expressieve contact =
Iedere boodschap bevat niet alleen informatie over ‘de zaak’ die aan de orde is, maar ook
over de persoon die de boodschap brengt. Een goede luisteraar krijgt ook informatie over de
gevoelens van de spreker. Aan iemands houding kan jij zien of hij blij is en opgewekt, bang
of teleurgesteld, maar ook of hij tijd voor je heeft of erg druk is.
Bij het expressieve aspect draait het om het waarnemen wat vanbinnen leeft. Mensen laten
verbaal en non-verbaal veel van zichzelf zien. Soms gewild en bewust, maar veel vaker niet
gewild en onbewust. Expressie is wat iemand bijvoorbeeld met zijn gebaren,
gezichtsuitdrukkingen en lichaamshouding laat zien. Met je expressie geef je uitdrukking aan
je gemoedstoestand.
Het relationele aspect = hoe je tegenover elkaar staat en hoe je elkaar ziet. Dat valt
bijvoorbeeld op te merken uit de intonatie (stemgebruik) en andere non-verbale signalen.
Het relationele aspect wordt ook wel het betrekkingsaspect genoemd. Het drukt uit hoe we
ons tot elkaar willen verhouden. Onbewust en soms ongewild communiceren we hoe we
elkaar zien.
Het appellerende aspect = een communicatieleer die stelt dat mensen in elkaars
aanwezigheid per definitie invloed op elkaar uitoefenen. Het is onmogelijk om niet te
communiceren. Het appellerende aspect gaat over de roep om een reactie die er in elke
,communicatie verscholen ligt. We willen, soms onbedoeld, iets bij de ander voor elkaar
krijgen.
Technisch-functionele aspecten van communicatie zijn:
● de voorbereiding;
● het gespreksdoel;
● de begroeting;
● het maken van oogcontact;
● de onderlinge afstemming;
● de ruimte waarin het gesprek plaatsvindt;
● de tijd die je voor het gesprek hebt.
, Hoofdstuk 2 - waarnemen en interpreteren
Elke waarneming start met een prikkel die wordt veroorzaakt door een onderwerp of een
gebeurtenis uit de wereld om je heen. Als hulpverlener ben je continu prikkels aan het
waarnemen. Dit doe je met je vijf zintuigen:
Waarneming Zintuig
zien ogen
horen oren
ruiken neus
proeven tong
voelen tastzin
intuïtie (onderbuik) gevoel
Om een prikkel waar te nemen, moet je aandacht erop gevestigd worden. De gevoeligheid
voor prikkels is bij ieder mens anders. Dit hangt voor een deel samen met de persoonlijke
verwerking van je zintuigen en voorkeuren voor het gebruik van bepaalde zintuigen. Voor
een ander deel hangt het samen met de aandacht die je aan de prikkel besteedt.
Perceptie = de individuele waarneming van prikkels / ontvangst
Je selecteert steeds informatie uit wat zich voordoet. Je bent namelijk niet in staat om alles
wat er gebeurt in je op te nemen. Je maakt dus een keuze uit wat je ziet, hoort, etc. Het is
belangrijk om je ervan bewust te zijn dat wat je waarneemt altijd een selectie is en nooit het
hele verhaal.
Factoren die de waarneming beïnvloeden
1. De fysiologische toestand van de waarnemer
2. De psychologische gesteldheid van de waarnemer
3. De relatie tussen de waarnemer en hetgeen waargenomen wordt
1. De fysiologische toestand van de waarnemer
De fysiologie houdt zich bezig met de werking van organen. De fysiologische toestand
waarin de waarnemer zich bevindt geeft zijn mogelijkheden en onmogelijkheden aan. Er is
een geleidelijke overgang van perfecte waarneming naar slechte waarneming. Lichamelijke
vermoeidheid is niet bepaald bevorderlijk voor het verrichten van handelingen, zorgt voor
traagheid, chagrijn, enzovoort. Hoe vermoeider iemand is, hoe minder goed hij functioneert
en hoe meer het vermogen tot kwalitatief goed waarnemen afneemt.
2. De psychologische gesteldheid van de waarnemer
Van invloed zijn onder andere:
● Ervaring
● Aandacht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper verburgtess. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,46. Je zit daarna nergens aan vast.
