HOOFDSTUK 5.1 – VRAAG EN AANBOD
De prijs van arbeid is loon. Op de Nederlandse arbeidsmarkt zijn drie belangrijke partijen:
Werkgevers Werknemers Overheid
- Vragen arbeid - Bieden arbeid aan - Ministerie van Sociale Zaken
- Individuele werkgevers & - Individuele werknemers & en Werkgelegenheid
werkgevers verenigd in werknemers verenigd in - Adviesorgaan: Stichting van
werkgeversorganisaties vakbonden de Arbeid & Sociaal-
Economische Raad (SER)
- Een grote werkgever
Participatiegraad: (beroepsbevolking / beroepsgeschikte bevolking) x 100%.
- Een hoge participatiegraad is nodig om belastinggeld en premies op te halen (vergrijzing betalen).
De beroepsbevolking verandert:
- De groei van de bevolking: immigratie en emigratie.
- Het aanzuigeffect.
- Het ontmoedigingseffect.
- De AOW-leeftijd en pre-pensioensregelingen.
- Het toenemend belang van menselijk kapitaal (gevolg: langer doorstuderen).
De vraag naar arbeid bestaat uit twee dingen:
- Werkgelegenheid: vervulde vraag naar arbeid. Werkgelegenheid is gelijk aan de werkzame
beroepsbevolking. (Hierbij horen geen vrijwilligerswerk en zwart werk = verborgen
werkgelegenheid).
- Vacatures: onvervulde vraag naar arbeid. Werklozen en vacatures kunnen tegelijk voorkomen, als
werklozen bijvoorbeeld niet de juiste opleiding hebben of op de verkeerde plek wonen.
Deeltijdwerk:
- Arbeidsjaar: een fulltime baan (36 uur per week) gedurende een heel jaar.
- P/a ratio: verhouding tussen de werkgelegenheid in personen en de werkgelegenheid in
arbeidsjaren. Als meer mensen in deeltijd gaan werken, neemt de p/a ratio toe.
Werkgelegenheid in personen
---------------------------------------------
Werkgelegenheid in arbeidsjaren
, Krappe arbeidsmarkt Ruime arbeidsmarkt
Omschrijving Vraagoverschot, veel Aanbodsoverschot, weinig
vacatures, weinig werklozen vacatures en veel
werkloosheid.
Lonen Lonen stijgen, sterkere Lonen blijven op korte termijn
onderhandelingspositie voor gelijk door bv. cao’s, dit zorgt
werknemers, beperkte voor loonstarheid. Op lange
looneisen door verminderde termijn zijn de lonen flexibeler
ontslagbescherming, doordat er nieuwe afspraken
toenemend aantal flexwerkers. tussen werkgevers en
werknemers worden gemaakt.
Bij een procentuele verandering van de werkgelegenheid moet er gebruik worden gemaakt van
indexcijfers:
Oorzaken van de toename van arbeidsproductiviteit:
1. Scholing: investeren in human capital (kennis en ervaring van werknemers), hoogopgeleid
personeel is vaak waardevoller.
2. Specialisatie: het maken of verkopen van één specifieke productsoort.
3. Diepte-investeringen: kapitaalintensievere techniek.
4. Arbeidsvreugde.
Bij diepte-investeringen worden er per werknemer meer kapitaalgoederen (machines) gebruikt: een
onderneming gaat over op een kapitaalintensievere techniek per werknemer worden meer
machines gebruikt de arbeidsproductiviteit stijgt gevolgen: hoogopgeleid personeel wordt
belangrijker & ontslag van een deel van het personeel.
Breedte-investering: een onderneming kiest voor de bestaande techniek per werknemer blijft
evenveel kapitaal in gebruik de arbeidsproductiviteit blijft gelijk.
Een vast contract is een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd en een vast aantal uren per
week, twee soorten:
1. Individuele arbeidsovereenkomst: tussen werkgever en werknemer.
2. Collectieve arbeidsovereenkomst: tussen werkgeversorganisaties en vakbonden.
- Kan sprake zijn van meeliftgedrag.
- Een cao geldt eerst alleen voor leden van de vakbonden, maar de overheid kan het algemeen
verbindend verklaren: de cao geldt voor de hele bedrijfstak, ook voor niet-leden.
- Werknemers kunnen besluiten om geen lid te worden en geen lidmaatschap geld te betalen.
- Als niemand lid wordt, verliest de vakbond onderhandelingskracht en kunnen de
arbeidsvoorwaarden verslechteren (gevangenendilemma).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vrj76. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
