uitgebreide hoorcollege samenvatting van alle weken van strafprocesrecht. Inclusief gastcolleges. Geen steekwoorden maar fijne systematische zinnen zodat de stof makkelijker is om te leren. Alle informatie en de genoemde arresten uit de hoorcolleges uitgewerkt.
Inhoud
Week 1 Het strafproces.................................................................................................2
Week 2 Het opsporingsonderzoek I.............................................................................10
Week 3 Het opsporingsonderzoek II............................................................................21
Week 4 Dwangmiddelen..............................................................................................30
Week 5 Voorarrest/ De rechter-commissaris...............................................................45
Week 6 Vervolging en het Openbaar Ministerie..........................................................51
Week 7 Het onderzoek ter terechtzitting.....................................................................58
Week 8 Strafrechtelijk bewijsrecht..............................................................................69
Week 9 Bewijs, beslissen en motiveren.......................................................................78
Week 10 Sanctionering vormverzuimen......................................................................90
Week 11 Rechtsmiddelen............................................................................................98
,Week 1 Het strafproces
Crainquebille
Het verhaal Crainquebille, geschreven door Anatole France, draait om Jérôme
Crainquebille, een eenvoudige, oudere groenteboer in Parijs. Hij wordt ten onrechte
beschuldigd van het beledigen van een politieagent, nadat hij op straat een kleine
ruzie krijgt tijdens zijn groenteverkoop. Hoewel hij onschuldig is, wordt hij door een
bureaucratisch en onverschillig rechtssysteem veroordeeld en belandt hij korte tijd in
de gevangenis.
Na zijn vrijlating merkt Crainquebille dat zijn reputatie is aangetast; klanten mijden
hem, en hij raakt in een neerwaartse spiraal van armoede en eenzaamheid. Het
verhaal legt op kritische wijze de hypocrisie en onrechtvaardigheid van de
maatschappij bloot, evenals de kwetsbaarheid van de kleine man tegenover
autoriteiten en systemen.
1. Doel van het strafproces
Het Hoofddoel van het Strafproces: Het hoofddoel van het strafproces is het
waarborgen van de juiste toepassing van het materiële strafrecht. Dit omvat twee
belangrijke pijlers:
Het bestraffen van schuldigen.
Het voorkomen dat onschuldigen worden bestraft.
Hoewel dit streven idealiter volledig gerealiseerd zou moeten worden, is het in de
praktijk onmogelijk om dit voor 100% te bereiken. In de rechtspraak geldt daarom
het principe: "Beter tien verdachten ten onrechte vrijuit dan één verdachte
onschuldig veroordeeld."
Andere Doelen van het Strafproces: Naast het hoofddoel kent het strafproces
verschillende andere belangrijke doelen:
Eerbiediging van rechten en vrijheden: Niet alleen de rechten en
vrijheden van de verdachte moeten worden gerespecteerd, maar ook die van
slachtoffers, getuigen en andere betrokkenen.
Procedurele rechtvaardigheid: Het proces moet op een eerlijke en
rechtvaardige manier verlopen, zodat betrokkenen vertrouwen hebben in de
uitkomst.
Demonstratiefunctie: Het strafproces heeft een belangrijke symbolische rol.
Het is van belang dat niet alleen recht wordt gedaan, maar ook dat dit
zichtbaar en transparant gebeurt: “Not only must justice be done, it must also
be seen to be done.”
Deze doelen dragen gezamenlijk bij aan een rechtvaardig strafrechtelijk systeem en
versterken het vertrouwen van de samenleving in de rechtspraak.
Instrumentaliteit en Rechtsbescherming in het Strafprocesrecht: Het
Voorbeeld van Mr. Big
Het strafprocesrecht kent een spanningsveld tussen instrumentaliteit en
rechtsbescherming.
, Instrumentaliteit verwijst naar het gebruik van het strafproces als een
middel om de materiële waarheid te achterhalen en strafbare feiten op te
sporen en te vervolgen. Het strafproces dient hiermee het grotere
maatschappelijke belang van veiligheid en rechtshandhaving.
Rechtsbescherming richt zich op het waarborgen van de fundamentele
rechten en vrijheden van de verdachte, zoals het recht op een eerlijk proces,
bescherming tegen willekeur, en de eerbiediging van menselijke waardigheid.
Een sprekend voorbeeld van deze balans is de inzet van de Mr. Big-methode. Bij
deze opsporingstechniek wordt een verdachte in een gecontroleerde
undercoveroperatie in contact gebracht met vermeende criminelen (in werkelijkheid
undercoveragenten). Het doel is om de verdachte een bekentenis te ontlokken door
hem te laten geloven dat hij deel uitmaakt van een criminele organisatie.
Hoewel de Mr. Big-methode zeer effectief kan zijn in het verkrijgen van bewijs, roept
het ook ethische en juridische vragen op:
Is het gebruik van dergelijke technieken verenigbaar met het recht op een
eerlijk proces?
Hoe wordt voorkomen dat een verdachte door druk of manipulatie tot een
valse bekentenis wordt gebracht?
Dit voorbeeld laat zien hoe het strafprocesrecht voortdurend een balans moet vinden
tussen de instrumentaliteit van opsporingsmethoden en de bescherming van
individuele rechten.
Het Belang van Andere Wetenschappen voor het Strafprocesrecht
Het strafprocesrecht wordt niet alleen beïnvloed door juridische principes, maar ook
door inzichten uit andere wetenschappen zoals de criminologie en de sociale
wetenschappen. Deze disciplines bieden waardevolle perspectieven en kennis die
kunnen bijdragen aan een beter begrip van en verbeteringen in het strafproces.
Voorbeelden van vragen waarin deze wetenschappen een rol spelen:
Hoe nemen opsporingsambtenaren beslissingen? Sociale en
gedragswetenschappen helpen inzicht te krijgen in hoe politie en recherche
beslissingen nemen tijdens het opsporingsproces. Factoren zoals intuïtie,
cognitieve biases en groepsdynamiek kunnen een rol spelen, en deze kennis
kan worden gebruikt om betere richtlijnen en trainingen te ontwikkelen.
Hoe ervaren slachtoffers het strafproces? Criminologisch en sociaal
onderzoek kan duidelijk maken welke impact het strafproces heeft op
slachtoffers. Het biedt inzichten in hoe slachtoffers de behandeling door politie
en justitie ervaren, en hoe het proces verbeterd kan worden om hen meer
erkenning en rechtvaardigheid te bieden.
Hoe ontstaan valse bekentenissen? Psychologische onderzoeken tonen
aan dat bepaalde verhoormethodes, zoals langdurige ondervragingen of
suggestieve vragen, kunnen leiden tot valse bekentenissen. Door deze kennis
toe te passen, kan het strafproces worden aangepast om dit risico te
minimaliseren.
Wat betekent een DNA-match?Forensische wetenschap speelt een cruciale
rol in het strafproces. Hoewel een DNA-match een krachtig bewijsmiddel is,
vereist het ook begrip van probabiliteit, foutmarges en de context waarin het
, bewijs wordt gevonden. Hier bieden exacte wetenschappen en statistiek
onmisbare ondersteuning.
2. Kenmerken van het Nederlands strafproces
Het strafproces kent twee belangrijke modellen met verschillende kenmerken: het
accusatoire en het inquisitoire systeem. Deze modellen weerspiegelen
verschillende benaderingen van rechtspraak en hebben invloed op de wijze waarop
strafprocessen worden gevoerd.
Het Accusatoire Systeem
Hoofdkenmerk: Het proces is een geschil tussen twee partijen, namelijk de
verdachte en de aanklager (vaak het Openbaar Ministerie). De rechter speelt
een neutrale, toezichthoudende rol en oordeelt op basis van de argumenten
en bewijzen die de partijen zelf inbrengen.
Kenmerken:
o Het proces wordt gedreven door de partijen (partijautonomie).
o Er is sprake van gelijkwaardigheid tussen de verdachte en de
aanklager.
o De rechter is passief en beperkt zich tot het beoordelen van de
argumenten en bewijzen die zijn aangevoerd.
o Het systeem wordt vooral toegepast in landen met een common law-
traditie, zoals de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.
Het Inquisitoire Systeem
Hoofdkenmerk: De rechter heeft een actieve rol in het proces en is
verantwoordelijk voor het verzamelen van bewijsmateriaal en het leiden van
het onderzoek. De verdachte is meer object van onderzoek dan een
gelijkwaardige procespartij.
Kenmerken:
o Het proces wordt geleid door de rechter of een onderzoeksrechter.
o De nadruk ligt op het vinden van de materiële waarheid.
o De verdachte heeft minder autonomie en speelt een kleinere rol in het
proces.
o Het systeem wordt vooral toegepast in landen met een civil law-traditie,
zoals Nederland, Frankrijk en Duitsland.
Nederlandse Strafprocesrecht
Het Nederlandse strafprocesrecht is grotendeels inquisitoir van aard, maar bevat
ook elementen van het accusatoire model. Bijvoorbeeld:
De rechter heeft een actieve rol in het onderzoek ter zitting (inquisitoir).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elizabethxxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,40. Je zit daarna nergens aan vast.
