Behaald cijfer: 8. Uitwerkingen van de hoor- en werkcolleges van het vak. Let op dat door het coronavirus geen hoorcollege van de laatste week plaatsvindt. Dit zal in andere jaren waarschijnlijk anders zijn. Aantal pagina's: 37. Kritische vragen uit het boek Politics and Governance in the Middle Ea...
Hoorcolleges landen en samenlevingen
Inhoud
Week 1..................................................................................................................................................... 2
Hoorcollege ......................................................................................................................................... 2
Werkcollege ......................................................................................................................................... 5
week 2 ..................................................................................................................................................... 6
Hoorcollege ......................................................................................................................................... 6
Werkcollege ......................................................................................................................................... 9
Week 3................................................................................................................................................... 11
Hoorcollege – Politieke Economie (Tunesië) ..................................................................................... 11
Werkcollege ....................................................................................................................................... 15
Week 4................................................................................................................................................... 17
Hoorcollege – Civil society (Saudi-Arabië)......................................................................................... 17
Werkcollege ....................................................................................................................................... 21
Week 5................................................................................................................................................... 22
Hoorcollege – Syrië............................................................................................................................ 22
Werkcollege ....................................................................................................................................... 27
Week 6................................................................................................................................................... 28
Hoorcollege – Irak (moord op Soleimani) ......................................................................................... 28
Werkgroep ......................................................................................................................................... 33
Week 7................................................................................................................................................... 34
Hoorcollege niet doorgegaan in verband met Coronavirus .............................................................. 34
Werkgroep (werkgroep niet doorgaan i.v.m. Coronavirus, maar antwoorden door docent
gecontroleerd) ................................................................................................................................... 34
Vragen documentaire Shouting in the Dark (antwoorden gecontroleerd)....................................... 35
1
,Week 1
Hoorcollege
Mohammed Bouazizi steekst zichzelf eind 2010 in de stad Sidi Bouzid in Tunesië in brand. Sidi Bouzid
is een arme stad met weinig werkgelegenheid. Zijn zelfverbranding veroorzaakt uiteindelijk een
kettingreactie door het hele land.
Mohammed had te weinig inkomsten om smeergeld te betalen. Zijn fruitkar werd dan ook in beslag
genomen en hij werd door vrouwelijke agenten geslagen; dit was een vernedering. Hij wilde bij de
Provinciale Raad in beroep gaan, maar werd niet gehoord. Als gevolg daarvan stak hij dan ook zichzelf
in brand. De zelfverbranding en situatie van Mohammed Bouazizi kenmerkten gevoelens die in heel
Tunesië speelden:
- Armoede
- Corruptie
- Frustratie
In de stad Sidi Bouazid was sprake van extreme armoede. Er was namelijk sprake van ongelijke
regionale ontwikkelingen. Het geld dat werd geïnvesteerd ging vooral naar de rijke
grootgrondbezitters. Er was sprake van een autoritair regime in Tunesië, dit regime legde censuur op
waardoor er een beperkte vrijheid van meningsuiting was. Ook was er een grote geheime dienst.
Ben Ali (1987-2011) was de president van Tunesië en treedt af door de demonstraties. De
demonstraties in Tunesië breidden zich via de sociale media snel uit. Er werd gedemonstreerd voor
brood, vrijheid en sociale rechtvaardigheid.
Vanaf 14 januari zijn de demonstraties ook gericht tegen het geweld dat de politie gebruikt. Het leger
‘’steunt’’ de demonstranten en keert zich tegen het regime van Ben Ali. Het leger pikte de corrupte
elite namelijk ook niet meer, omdat zij zelf niet genoeg kon meepikken van de economische groei en
ook aan de goede kant wilde staan voor een later Tunesië. Zou het regime namelijk daadwerkelijk
worden verdreven en het leger de verdrijvers niet hebben gesteund, dan was de kans groot dat ook
voor het leger/de legerleiding geen plek meer was in een nieuw Tunesië.
Door de succesvolle verdrijving van Ben Ali komt een kettingreactie op in de MENA. Vooral jongeren
gaan ook in andere Arabische landen de straat op. Pleinen worden bezet en via sociale media wordt
opgeroepen om deel te nemen aan de demonstraties.
Overzicht van de Arabische opstanden
- Tunesië: 18 december 2010: Ben Ali stapt op
- Egypte: 25 januari 2011: Mubarak vertrekt
- Jemen: 27 januari 2011: verdere onrust, maar Saleh treedt pas na een jaar af
- Bahrein: 14 februari 2011: zeer veel repressie wordt toegepast. Saudi-Arabië en de Verenigde
Arabische Emiraten mengen zich in de opstanden om het regime te steunen.
- Libië 15 februari 2011: val van Gadaffi na NAVO-interventie.
- Syrië 15 maart 2011: woedt een burgeroorlog. VN wordt het niet eens over interventie,
aangezien Rusland van het vetorecht gebruik maakt. Regime wordt daardoor in stand
gehouden.
De Verenigde Arabische Emiraten en Saudi-Arabië grepen in het geval van Bahrein en Jemen in. Zij
steunden of vochten juist tegen het regime.
2
,Ook buiten de regio hebben de gebeurtenissen impact. Er komt verzet op tegen corruptie en sociale
ongelijkheid:
- Occupybeweging: tegen ongelijke verdeling
- Indiginados beweging: Spanjaarden demonstreren tegen bezuinigingen & economische
ongelijkheid. Groot deel van de bevolking gemobiliseerd, pleinen worden bezet en sociale
media worden gebruikt om de opstand te verspreiden.
In 2020 volgen nieuwe nationale protesten:
- Soedan: tegen corruptie en weinig economische kansen. Dit wordt gevolgd door repressie
maar leidt uiteindelijk tot de afzetting van Omar al-Bashir.
- Algerije: ook tegen corruptie en weinig economische kansen.
- Irak: tegen de regering & Sjiitische milities (die worden gesteund door Iran). Uiteindelijk
vertrekt de premier.
- Libanon: corruptie binnen sektarische confessionele elite en voor werkgelegenheid
- Iran: regering schafte subsidies voor benzine af. Ook leidde het door de economische sancties
vanuit de VS.
Het Saoedische regime (Mohammed bin Salman) wil hervormen:
- Vrouwenrechten meer bewerkstelligen
- Verduurzamen (land niet meer alleen maar afhankelijk maken van olie), werkgelegenheid
vergroten.
Politieke geschiedenis
De staatsvorming van de Arabische landen is niet zo oud. De landen zijn pas gevormd ver na de val van
het Ottomaanse Rijk, dat in 1917 viel. In het Syke-Picotverdrag worden de landen verdeeld. De Fransen
krijgen Syrië, Libanon en Cyprus en de Britten Irak, Jordanië en Palestina. Oman was al eerder een
soort protectoraat van Groot-Brittannië. Ook Koeweit en Bahrein vielen al onder de invloed van de
Britten. De Britten hadden na 1922 ook nog een belangrijke rol in Egypte. Irak en Jordanië waren geen
natiestaten, maar gevormd door Groot-Brittannië en Frankrijk. Na de Tweede Wereldoorlog werden
de landen onafhankelijk. Er was echter geen sprake van een sterke nationaliteit door:
- Sektarisme
- Transnationalisme (panarabisme)
Periode van val Ottomaanse Rijk, kolonialisatie en onafhankelijkheid
Kenmerkend voor de landen is dat het zwakke natiestaten zijn; er is ruimte voor andere identificaties
en transnationale ideologieën. Dit komt door de volgende oorzaken:
- Etniciteit: de grootste verschillen in de Maghreb, Syrië, Irak, Israël en Turkije
- Tribale identificaties: met name in de Golfstaten, Jemen en Soedan:
o Stamverbanden spelen een grote rol
o In sommige landen domineren bepaalde tribale groepen het leger. De soldaten
hebben dan ook een band met de leiders en blijven loyaal aan hen.
o Sektarisme: panislamisme na Islamitische revolutie in Iran:
▪ Er zijn Sjiitische groepen in het overwegend Soennitische Irak die steeds meer
de macht proberen te grijpen.
▪ In 2003 wordt Irak door de VS binnengevallen. Hierna voert Iran in het
verzakte Irak veel invloed uit op (de Sjiitische groepen) in Irak.
▪ Er vindt een soort Koude Oorlog plaats tussen Iran en Saudi-Arabië. Saudi-
Arabië is het Soennitische machtsblok; Iran het Sjiitische. Saudi-Arabië sluit
allianties met andere Soennitische landen.
- Panarabisme: Gamal Abdel Nasser riep op tot verzet tegen bestaande machtshebbers en het
imperialisme. Hij wilde één Arabische Staat i.p.v. de verdeling via Sykes-Picot
3
, - Islamisme (zoals door Khomeini): Moslimbroederschap, Islamitische wetten en strijd tegen
seculiere overheden.
Minderheden werden door de Europeanen bevoordeeld via de ‘’verdeel en heers’’ politiek. Groepen
werden verdeeld om ze zo tegen elkaar op te zetten, om te voorkomen dat ze met elkaar gingen
samenwerken.
Kenmerken pas onafhankelijke staten
- Autoritaire regimes worden ingesteld: tegen de broeiende tegenstellingen, zoals die
voortkomen uit sektarisme, etc..
- Economische modernisering: vindt plaats via de staat. Staatsbedrijven worden opgericht en de
staat heeft dan ook een grote invloed op de economie.
- Informeel sociaal contract voor legitimatie van het regime en om steun te krijgen: er zijn
subsidies voor basisproducten, de welvaart wordt herverdeeld om zo de economische
welvaart te bevorderen en er wordt werkgelegenheid gecreëerd via de staatsbedrijven.
Eind jaren 70/80 begint dit alles om een aantal redenen af te brokkelen:
- De invloed van de staat op de economie was niet succesvol en steeds meer afhankelijk van
investeringen. Die investeringen moesten aantrekkelijk worden gemaakt door privatisering
van verschillende bedrijven door hervormingen door te voeren. Economische hervormingen
waren namelijk een vereiste van de IMF en Wereldbank voor economische steun.
- Het ineenstorten van de Sovjet Unie: dit had grote gevolgen voor onder ander Syrië. Syrië had
namelijk veel steun gekregen van de Sovjets in de Koude Oorlog en die steun viel weg.
- Demografische groei: door een ontzettende groei van de bevolking leidde dit tot veel
vergroening; sprake was van een extreem jonge bevolking. Voor deze jonge bevolking is niet
genoeg werkgelegenheid, dit zorgt dan ook voor hoge jeugdwerkloosheid. De jeugd is over het
algemeen het fanatieks in demonstraties en heeft het minst te verliezen. Het informele sociale
contract was met deze groei niet langer houdbaar.
Politieke economie: hervormingen
Vanaf de jaren ’80 werden staatsbedrijven geprivatiseerd. Hierdoor werden ze aantrekkelijk gemaakt
voor investeringen. Dit werd in Egypte door Sadat door middel van de infitah politiek gedaan. Om
aanspraak te maken op de Structural Adjusment Programs van de IMF moet aan bepaalde
voorwaarden worden voldaan. Er moet sprake zijn van:
- Liberalisering
- Privatisering
- Bezuinigingen
- Afschaffen subsidies
Gevolgen:
- Grotere welvaartsverschillen: door privatisering werden banen flexibeler en kon de staat
minder mensen aannemen.
- Corruptie: de privatisering werkte in het voordeel van kleine groepen.
o Zo koopt de zoon van Mubarak voor weinig geld staatsbedrijven.
De rol van sociale media
Sociale media hebben een belangrijke rol in het ondermijnen van regimes, aangezien ze het monopolie
op informatie aantasten. Door censuur is er beperkte persvrijheid en heeft de staat grote invloed op
de traditionele media. Satellietkanalen als Al Jazeera en BBC Arabic kunnen minder beïnvloed worden.
Partners
Regionale en internationale partners zijn voor het behoud van de regimes erg van belang:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurens_meiavonden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
