Hoorcollege 2: fysiologie van leefstijldeterminanten
De student:
Weet wat verschillende determinanten van gezondheid zijn en inhouden
Weet wat het verschil is tussen risicofactor en prognostische factor
Weet wat prevalentie en incidentie inhouden.
Weet wat de relaties tussen verschillende determinanten van gezondheid zijn
Weet hoe de (fysiologische) samenhang is van leefstijl relateerde determinanten
met (on)gezondheid
Weet hoe de fysiologie van (in)activiteit positief dan wel een negatief invloed op
(on)gezondheid heeft.
THEORIE UIT VOORBEREIDING
Regelmatig sporten heeft een gunstig effect op de inslaaptijd, slaapkwaliteit, slaapduur, meer slow
wave sleep, minder lange rem-slaap. Sporten bevordert de regulatoire koeling van het lichaam.
Minder dan 6 uur slapen verhoogt de volgende dag de kans op een sportblessure, vooral
musculosketale overbelasting. Ook verhoogt het de kans op overtraining doordat je een lagere
belastbaarheid hebt.
Artikelen behorend bij voorbereiding
Association Between Physical Activity, Physical Performance, and Inflammatory Biomarkers in an
Elderly Population
Inflammatoire biomarkers zijn factoren die een hogere mortaliteit kunnen indiceren. Uit dit
onderzoek is getoond dat bij 65+-ers al bij lichte fysieke activiteit een gunstig effect optreedt wat
betreft deze inflammatoire biomarkers.
Physical Inactivity Rapidly Induces Insulin Resistance and Microvascular Dysfunction in Healthy
Volunteers
Dit onderzoek toont aan dat fysieke inactiviteit geassocieerd wordt met de ontwikkeling van
insulineresistentie, dyslipidemie, verhoogde bloeddruk en verminderde microvasculaire functie bij
gezonde vrijwilligers. Zelfs fysieke inactiviteit op korte termijn kan nadelige metabole en vasculaire
gevolgen hebben.
Impact of prolonged sitting on vascular function in young girls
In dit onderzoek wordt aangetoond dat bij jonge meiden bij het ononderbroken zitten van 3 uur lang,
er een ernstige vermindering van de vasculaire functie optreedt. Ook wordt aangetoond dat,
wanneer je regelmatig pauzes in het zitten neemt, deze vermindering van vasculaire functie kan
worden verminderd.
Lifestyle Diseases: Consequences, Characteristics, Causes and Control
Levensstijlziektes zijn aandoeningen die voornamelijk zijn gebaseerd op de dagelijkse gewoonten van
mensen. Deze kunnen leiden tot chronische ziekten die levensbedreigende gevolgen kunnen hebben.
Ziektes zoals cardiovasculaire ziektes, diabetes, kanker en chronische luchtwegaandoeningen.
Zorgmodule bewegen
Het bereiken van een gedragsverandering bij bewegen kan gericht zijn op diverse fasen (Stages of
change-model):
1.Precontemplatiefase: iemand is onvoldoende lichamelijk actief en heeft niet de intentie om zijn
beweeggedrag aan te passen;
2.Contemplatiefase: iemand heeft de intentie om binnen een half jaar zijn beweeggedrag te
veranderen;
3.Preparatiefase: iemand treft voorbereidingen om binnen een maand meer te gaan bewegen;
,4.Actiefase: iemand neemt concreet acties om het beweeggedrag te veranderen;
5.Behoudsfase: er is sprake van nieuw beweeggedrag dat over een periode van minstens zes
maanden is onderhouden.
Hoorcollege
Leefstijldeterminanten: leefstijlfactoren die je gezondheid beïnvloeden, zoals geslacht, leeftijd,
erfelijkheid (alle drie niet te beïnvloeden), en alcoholmisbruik, suikerziekte, hoge bloeddruk,
overgewicht, stress, hoog cholesterol, roken, gebrek aan beweging, etc. (allemaal wel te
beïnvloeden).
Inactiviteit is de grootste risicofactor voor eerder overlijden. Deze kans om eerder te overlijden is dus
zelfs groter dan bij bijv. obesitas, roken.
Je bent inactief als je op één dag alleen maar activiteiten van minder of gelijk aan 3MET uitvoert. 1
week inactiviteit kan al leiden tot 50% spiermassaverlies. Deze spierkracht vervolgens weer terug
willen krijgen, duurt heel lang.
Sedentair gedrag is nog erger: dit is gedrag waarbij je het grootste deel van de dag zit en waarbij je
alleen maar activiteiten uitvoert die lager zijn dan 1,5MET
De gevolgen van roken:
Door regelmatig roken komen de stoffen IL-6, IL-1β en TNF-α vrij. IL-6 en IL-1β zijn interleukines.
Deze interleukines komen via je longen in je hele lichaam terecht en veroorzaken vervolgens
ontstekingen in je lichaam.
Een overmaat TNF (tumornecrosefactoren) kan zorgen voor tumoren, daarnaast doet deze stof de
ontsteking toenemen en kan het daarna zorgen voor necrose (weefselafsterving). Zoals te zien is in
bovenstaand schema, kunnen deze stoffen zorgen voor verschillende ziektes en aandoeningen.
Als je sedentair gedrag vertoont of inactief bent, gebeuren precies dezelfde processen die bij roken
gebeuren (dus wat in bovenstaand schema is beschreven).
Genen kunnen in de loop van de generaties veranderen door gedrag. Als je oma bijvoorbeeld heel
veel gerookt heeft, dan kunnen kinderen/kleinkinderen last krijgen van astma. Verandering in genen
kan ook ontstaan door bijvoorbeeld voeding of sedentair
gedrag.
Buikvet wordt tegenwoordig als orgaan gezien, omdat dit de
ontstekingsfactoren (uit bovenstaande afbeelding) ook kan
stimuleren. Daarnaast zorgt het er ook voor dat je HDL
(goede cholesterol) daalt en je LDL (slechte cholesterol) stijgt.
Daarnaast zorgt buikvet ook nog voor insulineresistentie, zie
ook onderstaande afbeelding:
Al deze factoren zorgen voor bijvoorbeeld beschadiging van
bloedvaten of andere cardiovasculaire aandoeningen.
,Er kan bijvoorbeeld atherosclerose optreden: bloedvat wordt stijver, er kunnen scheurtjes in de
wand komen. Als je een verhoogd LDL hebt dan kan dit achter de scheurtjes blijven steken waardoor
er hier een ophoping van LDL ontstaat (plaques). Hierdoor ontstaat een vernauwing van het
bloedvat, waardoor bijvoorbeeld een CVA of een myocardinfarct kan optreden. Wat wel opvalt is dat
er pas bij 75% vernauwing van een bloedvat klachten optreden.
De bouw van een bloedvat bestaat uit verschillende lagen, van binnen naar buiten toe:
Endotheel beschadigt waardoor LDL cholesterol in het intima gaat. Dit
veroorzaakt schuimcelvorming en deze schuimcellen zorgen voor
verstoppingen. Het lichaam wil deze verstoppingen verwijderen en laten dus
ontstekinsmediatoren los. Als dit proces zich afspeelt in een vicieuze cirkel
dan krijg je op de lange termijn verkalking van je bloedvaten. Als deze
verkalking zich steeds verder ophoopt dan kan het zelfs eindigen met dat
het hele bloedvat verstopt raakt en je dus een infarct krijgt.
Stikstofoxide zorgt ervoor dat een bloedvat wijder open gaat staan (bijvoorbeeld bij inspanning).
Endotheline en Angiotensin II zorgen ervaar dat bloedvaten vernauwen.
Kort samengevat de gevolgen van inactiviteit:
Hart en longen: HMV en longventilatie
omlaag, hartslag omhoog conditieverlies
Spieren: minder bloedvoorziening,
mitochondrieactiviteit, spiermassa en
motorunit activatie omlaag.
Kwaliteit van spier- en bindweefsel gaat
omlaag. Pezen worden stijver. Mensen die
inactief zijn en het sporten weer oppakken
na een lange tijd, hebben daarom ook meer
kans op blessures omdat de kwaliteit van
hun spier- en bindweefsel nog niet
voldoende is.
Metabool: insulineresistentie stijgt,
waardoor bloeddruk, bloedglucose en
bloedlipiden stijgen hoger risico op DMII
en cardiovasculaire aandoeningen
Stress en slaap kunnen cardiovasculaire ziekten veroorzaken. Dit omdat bijvoorbeeld bij stress de
bloedvaten constant op spanning staan.
, Hoorcollege digitaal: diversiteit in samenleving
De student:
Herkent en erkent diversiteit in de wijk/samenleving
Clip “What is diversity”
Diversiteit is een heel breed begrip en omvat de verschillen tussen mensen in onder andere leeftijd,
ras, gender, seksuele oriëntatie, burgerlijke staat, mentale/fysieke mogelijkheden, sociaal-
economische status, religie, culturele achtergrond, inkomen, woonomgeving, familieachtergrond,
opleidingsniveau, etc.
Clip “Improving your diversity IQ”
Mensen voelen zich comfortabel bij commonality: mensen die gemeenschappelijkheden met je
delen.
Mensen leren van diversity: mensen die anders dan jou zijn.
9 stappen om je diversity IQ te verbeteren (je gedachten en perspectieven rondom diversiteit uit te
breiden):
A = Awareness (wees je bewust van het feit dat er steeds meer diversiteit in de samenleving komt)
B = Be yourself (voel je comfortabel bij alles wat jij zelf wil doen)
C = Check your bias (welke (onbewuste) vooroordelen heb je?)
D = DNA Dive (bekijk je DNA, doe een test, waar kom je vandaan, welke verre familie heb je?
E = Eat out more (ga naar restaurants van andere culturen en proef het typische eten dat bij die
bepaalde cultuur hoort, leer de cultuur op deze manier iets beter kennen)
F = Focus on woman issues (geef de vrouw meer macht, hedendaags zijn het vooral nog de mannen
die hoge functies in bijv. bedrijven hebben, de vrouwen blijven hierop achter)
G = GLAAD matters (focus op LGBTQ acceptatie)
H = Hidden Handicaps (realiseer je dat als je met mensen praat, ze vanbinnen handicaps/pijn kunnen
hebben en behandel mensen dus altijd met respect)
I = Inspire, Insights (inspireer andere mensen om out of the box te denken, geef ze nieuwe inzichten)
